جایگاه تشهیر رسانه ای در مبارزه با مفاسد اقتصادی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران

2 استاد گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه تهران، پردیس فارابی، تهران، ایران

3 استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران

چکیده

امروزه جلوگیری و مبارزه با انواع مفاسد اقتصادی یکی از ضرورت­های غیرقابل انکار حیات بشری است. در نظام ج.ا.ایران نیز مسأله مبارزه با فساد اقتصادی یکی از ضرورت­های اساسی نظام حقوقی کشور است. از این­رو، قوانین مهمی در زمینه مبارزه با فساد اقتصادی وجود دارد. یکی از این قواعد حقوقی و قضایی، تشهیر رسانه­ای است که در این پژوهش به نقش آن در مبارزه با مفاسد اقتصادی پرداخته می­شود. سؤال اساسی پژوهش حاضر این است: تشهیر رسانه­ای از چه راه­هایی می­تواند موجب کاهش فساد اقتصادی در جامعه شود؟ فرضیه نوشتار این است: تشهیر رسانه­ای با معرفی و شناساندن محکوم علیه، باعث آگاه شدن افکار عمومی و شناسایی متخلفان و مفسدان اقتصادی می­شود که به نوبه خود هم نوعی مجازات تعزیری است. مهم­ترین یافته­های پژوهش حاضر این است که تشهیر رسانه­ای موجب شناسایی و معرفی مفسدان اقتصادی می­شود که به دلیل سوء استفاده از موقعیت اجتماعی، مقام اداری و سیاسی خود باعث نابرابری اجتماعی و فساد اقتصادی می­شوند. از آنجاکه مجازات تشهیر با شناسایی و معرفی مفسدان اقتصادی، نوعی آرامش عمومی و اعتماد اجتماعی نسبت به قوانین حقوقی و نظام ج.ا.ایران در پی دارد. روش پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی است که از طریق مطالعه منابع اسنادی و کتابخانه ای نسبت به جمع­آوری اطلاعات اقدام نموده است.

کلیدواژه‌ها


- قرآن کریم.
- حسینی و اسمعیل­زاده، حسین و لیدا (1393)، جنبه­های عوام­گرای سیاست کیفری ایران در قبال فساد اقتصادی، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال چهاردهم، شماره 54، صص 242-201.
- حیدری، علی­مراد (1392)، نقد کیفرشناختی تشهیر رسانه­ای، حقوق اسلامی، سال دهم، شماره 38، صص 160-133.
- ساداتی، محمد مهدی (1394)، معیارهای کارآمدی درون سازمانی نهادهای مبارزه با مفاسد اقتصادی، دوفصلنامه حقوق اداری، سال سوم، شماره نهم، صص 29-9. ص 11.
- محدثی و سلطانی، زهرا و عباسعلی (1396)، نگرشی بر مجازات تشهیر در فقه شیعه با نگاهی به قوانین موضوعه ایران، پژوهش­های فقه و حقوق اسلامی، سال سیزدهم، شماره چهل و نه، صص 102-71.
- مرتاضی، احمد، موسوی­رکنی، علی­اصغر، ساریخانی، عادل، ملک افضلی، محسن (1393)، بررسی معناشناختی «شهادت زور» و ضرورت معرفی عمومی مرتکب آن در فقه مذاهب خمسه، پژوهش­های فقه و حقوق اسلامی، سال دهم، شماره سی و پنج، صص 140-119.
- مصطفی­پور، منوچهر (1395)، بررسی جرایم اقتصادی در ایران و راهکارهای پیشگیری از آنها، مجله اقتصادی، شماره­های 3-4،  صص 76-53، ص 66.
- هاشمی­شاهرودی، محمود (1394)، مبارزه با مفاسد؛ مجموعه بیانات مرجع عالیقدر حضرت آیت­الله العظمی هاشمی­شاهرودی، قم: نشر بنیاد فقه و معارف اهل­بیت (ع).
- هاشمی­شاهرودی، محمود (1395)، مقابله با مفاسد اقتصادی، قم: نشر بنیاد فقه و معارف اهل بیت (ع). 
هاشمی­شاهرودی، محمود (1426)، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع)، قم: مؤسسه دایره المعارف فقه اسلامی.
- الوانی، مهدی، زرندی، سعید، عرب­سرخی، ابوذر (1389)، مؤلفه­های تدوین استراتژی ملی مبارزه با فساد جمهوری اسلامی ایران، نشریه مدیریت دولتی، دوره 2، شماره 4، صص 22-3.
سایت­ها:
- بیانات رهبری در دیدار با اقشار مختلف مردم، 22 مرداد 1397؛ قابل بازیابی در سایت به نشانی: https://www.leader.ir.
- بیانات رهبری در دیدار با فرماندهان و کارکنان ارتش، 19 بهمن؛ قابل بازیابی در سایت به نشانی: farsi.khamenei.ir
منابع عربی:
- خلیل، لاروس (1362)، المجم العربی الحدیث، ترجمه حمید طبیبیان، تهران: نشر امیر کبیر.
- طوسی، محمد بن حسن (1400)، النهایة فی مجردالفقه و الفتاوی، بیروت: دار الکتاب العربی.
- طوسی، محمدبن حسن (1407)، الخلاف، تصحیح علی خراسانی و دیگران، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- فراهیدی، خلیل بن احمد (1410)، العین، قم: منشورات الهجره.
- موسوی خمینی، روح­الله (بی تا)، تحریر الوسیله، ج1، قم: نشر دارالعلم.
- نجفی، حسن بن جعفر بن خضر (1423)، انوار الفقاهه-کتاب الشهادات، نجف: مؤسسه کاشف الغطاء.
- نجفی، محمد حسین (1416)، اصل الشیعه و اصولها، بیروت: موسسه العلمی للمطبوعات.
 
منابع انگلیسی:
 
- Adorno and Horkheimer, Teodor and Max (1993), THE CULTRAL INDUSTRY; ENLIGHTENMENT AS MASS DECEPTION, IN BOOK THE CULTURAL STUDIES READER, EDITOR BY SIMON DURING, ROUTLEDGE, London and New York.
- Gerbner, G (1985), Field Definitions: Communication Theory, in: u. s. directory of Graduate Programs (1948-1985) 9 Edition, U S A.
- Pratt, John (2008), Penal populism and the contemporary vole of punishment, in Anthony, t. , and cunneen, c. (eds), the critical criminology companinon on, australian, Hawkins press.
- Mcquail, Denis (2006). Feminism and youth culture, Basingstoke Mac Millan.