دلایل فرهنگی امتناع مصرف کننده ایرانی از مصرف کالاهای ایرانی و تولید ملی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه مدیریت بازرگانی ، واحد تهران مرکز ، دانشگاه آزاداسلامی ، تهران ، ایران

2 دانشیار گروه مدیریت بازرگانی ، واحد تهران مرکز ، دانشگاه آزاداسلامی ، تهران ، ایران

3 دانشیار گروه مدیریت دولتی ، واحد تهران مرکز ، دانشگاه آزاداسلامی ، تهران ، ایران.

چکیده

مقاله حاضر با هدف کشف و بررسی دلایل امتناع مصرف کننده ایرانی از مصرف کالاهای ایرانی و حمایت از تولید ملی صورت پذیرفته است، چراکه در سال‌های اخیر یکی از مشکلات اقتصادی کشور ، خروج ارز  برای واردات کالاهای با برند خارجی و عدم تمایل مصرف­کننده ایرانی در مصرف کالاها با برند داخلی بوده است. در تحقیق حاضر از روش تحقیق آمیخته استفاده شده است ، در بخش­کیفی، از روش نظریه زمینه­ای استفاده شده است که بدین منظور با 18 نفر خبرگان علوم انسانی مصاحبه صورت پذیرفت و پس از کدگذاری متون مصاحبه­ها مدل نهایی تحقیق به­دست آمد. سپس در بخش­کمی با استفاده از ابزار پرسشنامه محقق­ساخته که بر اساس مصاحبه­ها در بخش کیفی تهیه گردید ، داده­های آزمون مدل جمع آوری گردیدند. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل مصرف­کنندگان فروشگاه­های بزرگ بوده است و پرسشنامه در میان 430 مشتری فروشگاه­های بزرگ توزیع گردیده است. نتایج تحقیق حاضر در بخش کیفی از مصاحبه­های عمقی به­دست آمده است و بیانگر این امر است که بروز ویژگی­هایی مانند مادی­گرایی و ازخودبیگانگی در مصرف­کننده ایرانی تاثیر عمیقی بر شکل انتخاب وی در رابطه با برند­ها و کالاها گذاشته است. در نهایت پس از انجام آزمون­های آماری تاثیر متغیرهای مادی­گرایی و ازخودبیگانگی بر متغیرهای خرید­وسواسی، امتناع از خرید کالاهای تولید ملی، چشم و هم چشمی، مدگرایی، فردگرایی و انتخاب برندهای خارجی مورد تایید قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها


اسکید مور، ویلیام(1385)، تفکر نظری در جامعه‌شناسی، جمعی از مترجمان، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی،  چاپ اول، ص166.
بحرینی­زاد، منیژه؛ مقدم­جزه، محبوبه.(1395). تأثیر مادی­گرایی مصرف­کننده بر خرید وسواسی، خرید ناگهانی و استفاده­ی نادرست از کارت اعتباری. دوفصلنامهعلمی- پژوهشی دانشگاهشاهد. سال بیست و سوم. دوره جدید شماره 7. صص 12-1.
الحسینی المدرسی، سیدمهدی.، محمدی، فاطمه.، باقری قره­بلاغ، هوشمند.، کشاورز مولایی، مصطفی.(1394). بررسی اثر مذهب  مادی­گرایی و ویژگی­های جمعیت شناختی مصرف­کننده بر درگیری ذهنی با پوشاک مد، فصل­نامه تحقیقات فرهنگی ایران، شماره 3، صص 189-213.
حیدرزاده، کامبیز.، رئیس روحانی، فرشته. (1393). بررسی تاثیر عوامل جمعیت شناختی و درک از برند بر تمایل به خرید خودروهای لوکس در میان مصرف کنندگان. مجله مدیریت توسعه و تحول. شماره 18. صص 13-22.
حیدرزاده، کامبیز؛ ایرانی، ندا.(1390) بررسی نقش ارزش مبتنی بر فایده و لذت جویانه در رضایت مصرف کنندگان از خرید پوشاک در ایران. نشریه­ی مدیریت توسعه و تحول. دوره 3 . شماره 7 . صص 90- 69. 
حیدرزاده، کامبیز؛ حسنی پارسا، الهام.(1391). بررسی تاثیر ارزشهای لذت جویانه بر رفتار خرید مصرف کنندگان. مجله مدیریت بازاریابی. شماره 17. صص 35-17.
زاهدنیا،محمد،(1395) ،مصرف گرایی به دنبال ایجاد هویت نوبن اجتماعی،نشر جامعه شناسان
فراستخواه، مقصود (1395)، روش تحقیق کیفی در علوم جتماعی با تاکید بر نظریه برپایه(گراندد تئوری GTM)" ، تهران: انتشارات آگاه.
کوزر، لوئیس و روزنبرگ، برنارد؛ (۱۳۸۳)، نظریه‌های بنیادی جامعه‌شناختی، فرهنگ و ارشاد، تهران، نی، چاپ دوم.
کوزر، لوئیس، (۱۳۸۰)، زندگی و اندیشه بزرگان جامعه‌شناسی، محسن ثلاثی، تهران، علمی، چاپ نهم.
کاتلر، فیلیپ و آرمسترانگ، گری (1393). اصول بازاریابی. ترجمه علی پارساییان. انتشارت ادبستان جهان نو. چاپ هفتم. جلد اول.
گیدنز، آنتونی(1387)،  جامعه‌شناسی، منوچهر صبوری، تهران، نی، چاپ بیست و دوم، ص800.
محمد پور، احمد(1392)، روش تحقیق کیفی ضدروش، تهران: انتشارات جامعه شناسان.
محمدپور، احمد(1389) ،فراروش، بنیان‌های فلسفی و عملی روش تحقیق ترکیبی در علوم اجتماعی و رفتاری، تهران: انتشارات جامعه شناسان .
موون، جان، مینور، میشل(1393)،رفتار مصرف کننده، ترجمه: کامبیز حیدرزاده، تهران:انتشارات کتاب مهربان.
عبدالوند، محمدعلی؛ ریحانی، ناهید.(1389). نقش و تأثیر پیشایند‌های روانشناختی و نام تجاری بر مصرف کالاهای لوکس در قشر جوانان. مجله مدیریت بازاریابی. شماره 8. صص 33-1.
Alexander, S. and Ussher, S. (2012), “The voluntary simplicity movement: a multi-national survey analysis in theoretical context”, Journal of Consumer Culture, Vol. 12 No. 1, pp. 66-86.
Belk, R. W. & Pollay, R. W. (1985), Materialism and Magazine Advertising During the Twentieth Century, Advances in Consumer Research, 12(1), 394-398.
Belk, R.W. (1984). Three scales to measure constructs related to materialism: reliability, validity, and relationships to measures of happiness. Advances in consumer research, 11(1), 291-297
Belk, R.W. (1985). Materialism: traits aspects of living in the material world. Journal of Consumer Research, 12(3), 265-280.
Brown, K.W. and Kasser, T. (2005), “Are psychological well-being compatible? The role of values, mindfulness, and lifestyle”, Social Indicators Research, Vol. 74 No. 2, pp. 349-368.
Chaplin, L.N. and John, D.R. (2007), “Growing up in a material world: age differences in materialism”, Journal of Consumer Research, Vol. 34 No. 4, pp. 480-493.
Comegys, C. (2006), “Materialism and social consumption”, Journal of Marketing Theory and Practice, Vol. 14 No. 4, pp. 287-299.
Giddens, J.L., Schermer, J.A. and Vernon, P.A. (2009), “Material values are largely in the family” Personality and Individual Differences, Vol. 46 No. 4, pp. 428-431.
Goldsmith, R.E., Flynn, L.R. and Clark, R.A. (2011), “Materialism and brand engagement as shopping motivations”, Journal of Retailing and Consumer Services, Vol. 18 No. 4, pp. 278-284.
Karabati, S. and Cemalcilar, Z. (2010), “Values, materialism, and well-being Journal of Economic Psychology, Vol. 31 No. 4, pp. 624-633.
Kashdan, T.B. and William, E.B. (2007), “Materialism and diminished well–being: experiential avoidance as a mediating mechanism”, Journal of Social Psychology, Vol. 26 No. 5, pp. 521-539.
Kasser, T. and Ahuvia, A.C. (2002), “Materialistic values and well-being in business students”, Journal of Social Psychology, Vol. 32 No. 1, pp. 137-146.
LaForge, M.C. (2010), “Materialism and its relationship to individual values”, Psychology & Marketing, Vol. 27 No. 8, pp. 780-798.
Maslow, A.H. (1943), “A theory of human motivation”, Psychological Review, Vol. 50 No. 4, pp. 370-396
Richins, M.L. (2011), “Materialism, transformation expectations, and spending: implications”, Journal of Public Policy & Marketing, Vol. 30 No. 2, pp. 141-156.
Richins, M.L. and Dawson, S. (1992), “A consumer values orientation for materialism and its measurement: scale development and validation”, Journal of Consumer Research, Vol. 19 No. 4, pp. 303-316.
Richins, M.L. and Rudmin, F.W. (1994), “Materialism and economic psychology”, Journal of Economic Psychology, Vol. 15 No. 2, pp. 217-231.
Muncy, J.A. and Eastman, J.K. (1998), “Materialism and consumer ethics: an exploratory study”, Journal of Business Ethics, Vol. 17 No. 2, pp. 137-145.
Saunders,S.A.(2007),“A snapshot of five materialism studies”, Journal of  Psychology, Vol. 1 No. 1, pp. 14-19.
Segev, Sigal and Aviv, (2015),"A closer look into the materialism construct: the antecedents and consequences of materialism ", Journal of Consumer Marketing, Vol. 32 Iss 2 pp. 85 - 98