2
گروه حقوق، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران، دکترا
چکیده
تعامل و تقابل نخبگان سیاسی و روشنفکران نقش مؤثری در توسعه فرهنگ سیاسی جامعه دارد. تعامل و همسویی میان نخبگان سیاسی و روشنفکران و رشد نقادانه گفتمان روشنفکری و بهرهگیری نخبگان سیاسی از ایدههای روشنفکران یکی از مشخصههای دموکراسیها به شمار میرود. این در حالی است که در ایران پس از انقلاب اسلامی، عمدتاً روابط نخبگان سیاسی و روشنفکران دارای چالشهای فراوانی بوده است و همین امر نیز توسعه فرهنگ سیاسی را تحت تأثیر قرار داده است. این مقاله با طرح این سؤال که روابط نخبگان سیاسی حاکم پس از انقلاب اسلامی از چه راههایی بر روند توسعه فرهنگ سیاسی اثر گذاشته است، درصدد بررسی آسیبشناسانه روابط نخبگان سیاسی و روشنفکران است تا از این طریق راهی برای بهبود و توسعه فرهنگ سیاسی در چارچوب گفتمان انقلاب اسلامی پیدا کند. به زعم این مقاله، عدم درک روشنفکران از ارزشهای بومی و سنتی جامعه ایرانی و در سوی مقابل، عدم تمایل نخبگان سیاسی به ورود روشنفکران به عرصه قدرت از جمله عوامل تأثیرگذار بر توسعه فرهنگ سیاسی پس از انقلاب بوده است. روش مورد استفاده در این پژوهش توصیفی-تحلیلی است که به شیوه کتابخانهای و اسنادی به گردآوری مطالب اقدام شده است.
ازغندی، علیرضا (1376)، ناکارآمدی نخبگان سیاسی بین دو انقلاب، تهران: نشر قومس.
ازکیا، مصطفی (1377)، جامعهشناسی توسعه، تهران: نشر کلمه.
آبراهامیان، یرواند (1386)، اسلام رادیکال و مجاهدین ایرانی، ترجمه فرهاد مهدوی، آلمان: نشر نیما.
آبراهامیان، یرواند، اشرف، احمد و کاتوزیان، محمدعلی (1382)، جستارهایی درباره تئوری توطئه در ایران، ترجمه: محمد ابراهیم فتاحی، تهران: نشر نی.
آزاد ارمکی، تقی (1380)، مدرنیته ایرانی: روشنفکران و پارادایم عقبماندگی ایران، تهران: نشر اجتماع.
آزادارمکی، تقی (1379)، اندیشه نوسازی در ایران، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
برزین، سعید (1378)، جناحبندی سیاسی در ایران، تهران: نشر مرکز.
بشیریه، حسین (1381)، جامعهشناسی سیاسی ایران در دوره جمهوری اسلامی، تهران: نشر نگاه معاصر.
پدرام، مسعود (1382)، روشنفکران دینی و مدرنیته در ایران پس از انقلاب اسلامی، چاپ اول، تهران: نشر گام نو.
توسلی، غلامعباس (1373)، «جامعیت مفهوم توسعه و رابطه آن با فرهنگ»، فصلنامه فرهنگ توسعه، شماره 15.
حسینی، جواد (1379)، واگرایی و همگرایی سه گرایش در رویارویی از ریشهها، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
خرمشاد و نجاتپور، محمدباقر و مجید (1395)، جریان روشنفکری دینی و توسعه پس از انقلاب اسلامی، فصلنامه پژوهشهای انقلاب اسلامی، دوره 5، شماره 16، صص 144-121.
خواجه سروی، غلامرضا، صمیم، رضا، کاوند، رضا (1395)، تیپ شناسی نحوه مواجهه روشنفکران و نخبگان ایرانی با تمدن غرب، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، دوره نهم، شماره 2، صص 158-131.
راد، فیروز (1382)، جامعهشناسی توسعه فرهنگی، تهران، انتشارات چاپخش.
روشه، گی (1378)، تغییرات اجتماعی، ترجمه: منصور وثوقی، تهران، نشر نی.
سرپرست سادات، ابراهیم (1393)، تطورات فهم روشنفکران ایرانی از سنت بحران، سنت و خودآگاهی روشنفکری، فصلنامه پژوهشهای راهبردی، سال سوم، شماره 11، صص 56-30.
سرزعیم، علی (1383)، «مشابهت سیاست مدرن و اقتصاد مدرن»، ماهنامهآیین، سال اول، شماره دوم، آذر 1383.
سروش، عبدالکریم (1393)، فربهتر از ایدئولوژی، تهران: صراط.
سروش، عبدالکریم (1377)، رازدانی و روشنفکری و دینداری، تهران: مؤسسه فرهنگی صراط.
سریع القلم، محمود (1386)، فرهنگ سیاسی ایران، تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
سریعالقلم، محمود (1380)، عقلانیت و آینده توسعه یافتگی ایران، تهران، انتشارات مرکز پژوهشهای علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه.
سعید، ادوارد (1380)، نقش روشنفکر، ترجمه حمید عضدانلو، تهران: نشرنی.
سیونگیو، دال (1381)، فرهنگ سیاسی و توسعه مطالعه تطبیقی ایران و کره جنوبی، تهران، خانه سبز.
شادلو، عباس (1388)، انقلاب اسلامی ایران از پیروزی تا تحکیم؛ ناگفتههای تاریخی از تشکیل شورای انقلاب و دولت موقت تا سقوط بنی صدر 1360-1357، تهران: نشر وزراء.
شریعتمداری، علی (1383)، روشنفکر کیست؟، دماوند: نشر دانشگاه آزاد اسلامی.
شیخزاده، حسین (1384)، نخبگان و توسعه ایران، تهران، انتشارات باز.
عابدی اردکانی، محمد (1393)، توسعه نیافتگی سیاسی از منظر فرهنگ سیاسی نخبگان در ایران، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال نهم، شماره چهارم، صص 169-133.
غفاری، غلامرضا (1385)، «مدخلی بر سرمایه اجتماعی»، مجله سیاست داخلی، سال اول، شماره اول، زمستان 1385.
غلامی، نجف علی (1385)، کالبد شکافی روشنفکری در ایران، هفتهنامه پگاه، شماره 202.
مجتهد شبستری، محمد (1381)، نقدی برای قرائت رسمی از دین، تهران: نشر طرح نو.
مجتهد شبستری، محمد (1389)، مجموعه کامل قرائت نبوی از جهان، تنظیم فرشاد نوروزی، بی جا: انجمن احیاگران فلسفه.
مجیدی، حسن، باباهادی، محمدباقر و فیضی، رضا (1397)، آسیبشناسی روشنفکری در ایران از دیدگاه حضرت آیتالله خامنهای، فصلنامه رهیافتهای انقلاب اسلامی، سال دوازدهم، شماهر 42، صص 24-3.
مددپور، محمد (1388)، سیر تفکر معاصر: تجدد و دین زدایی در فرهنگ و هنر منورالفکری سکولار و روشنفکری دینی، تهران: نشر سوره مهر.
نجاتپور و احمدی، مجید و کمیل (1396)، تحول گفتمانی توسعه در جریان روشنفکری دینی، فصلنامه سیاست، سال چهارم، شماره چهاردهم، صص 59-34.
نقیبزاده، احمد (1380)، تأثیر فرهنگ ملی بر رفتار سیاسی ایرانیان، تهران، مرکز بازشناسی اسلام و ایران.
آدرس سایتها:
بیانات رهبری در دیدار با معلمان، 12/3/1395. قابل بازیابی در سایت به آدرس: http://farsi.khamenei.ir
بیانات رهبری در دیدار با مداحان، 17/12/1396. قابل بازیابی در سایت به آدرس: http://farsi.khamenei.ir
بیانات رهبری در دیدار با دانشجویان، 7/3/1397. قابل بازیابی در سایت به آدرس: http://farsi.khamenei.ir
بیانات رهبری در دیدار با دانشجویان، 22/2/1377، قابل بازیابی در سایت به آدرس: http://farsi.khamenei.ir
جعفری, افشین, & قاسمی, زهرا. (1399). تاثیر رابطه نخبگان سیاسی حاکم و روشنفکران بر توسعه فرهنگ سیاسی پس از انقلاب اسلامی. رهیافت انقلاب اسلامی, 14(52), 225-244.
MLA
افشین جعفری; زهرا قاسمی. "تاثیر رابطه نخبگان سیاسی حاکم و روشنفکران بر توسعه فرهنگ سیاسی پس از انقلاب اسلامی". رهیافت انقلاب اسلامی, 14, 52, 1399, 225-244.
HARVARD
جعفری, افشین, قاسمی, زهرا. (1399). 'تاثیر رابطه نخبگان سیاسی حاکم و روشنفکران بر توسعه فرهنگ سیاسی پس از انقلاب اسلامی', رهیافت انقلاب اسلامی, 14(52), pp. 225-244.
VANCOUVER
جعفری, افشین, قاسمی, زهرا. تاثیر رابطه نخبگان سیاسی حاکم و روشنفکران بر توسعه فرهنگ سیاسی پس از انقلاب اسلامی. رهیافت انقلاب اسلامی, 1399; 14(52): 225-244.