انتخاب کارگزاران، تجلی نظریه سیاسی اسلام در نظام جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر نظریه ولایت فقیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه حقوق، دانشکده الهیات و حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد، نجف آباد ، ایران

2 گروه حقوق، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

3 گروه حقوق، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی ، شیراز، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی انتخاب کارگزاران در نظام سیاسی اسلامی است که ولی فقیه در رأس آن قرار دارد. سؤالی که مدنظر است اینکه: نقش آفرینی ولی فقیه در فرایند انتخاب و یا انتصاب کارگزاران در نظام سیاسی اسلامی با چه ادله ای قابل توجیه است؟ پاسخی که می­توان ارائه کرد این است که ولی فقیه به عنوان تداوم حرکت انبیاء و معصومین در عصر غیبت از حیث پیاده کردن احکام اسلامی و شریعت و همچنین از حیث رعایت معیارهای مردم‌سالاری دینی، نقش مهمی در پیشبرد امور جامعه اسلامی، انتخاب کارگزاران شایسته و همچنین توجه به صلاح مردم در جامعه اسلامی بر عهده دارد. همین مسؤولیت باعث نقش آفرینی مستقیم و غیرمستقیم ولی فقیه در امور انتخاب کارگزاران نظام اسلامی و حرکت بر مبنای اصلاح امور جامعه اسلامی است. بررسی حاضر نشان می­دهد نظریه «نظارت فقیه» بدلیل عدم درک تمایز نظام اسلامی با سایر نظام­ها و همچنین نادیده گرفتن نقش مصلحت در گره گشایی از مشکلات نظام اسلامی، نظریه­ای ناقص است. در مقاله حاضر از روش توصیفی-تحلیلی استفاده شده است.

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم.
اراکی، محسن(1380). نگاهی به رسالت و امامت از دیدگاه قرآن کریم، لندن، فراکتاب با همکاری بوک اکسترا.
اراکی، محسن (1392). فقه نظام سیاسی اسلام، ویرایش دوم، قم: انتشارات مجمع الفکر الاسلامی.
بیات، مسعود(1393)، ولایت فقیه و جایگاه آن در حکومت اسلامی با تکیه بر براهین عقلی و نقلی، مجله بصیرت و تربیت اسلامی، سال یازدهم، شماره سی و یکم، صص 45-19. 
جعفریان، رسول(1377)، تاریخ تحول دولت و خلافت، جلد سوم، قم، بوستان کتاب.
جوادی آملی، عبدالله(1391). ولایت فقیه؛ ولایت فقاهت و عدالت، قم، مرکز نشر اسراء.
حلبی، ابوصلاح(1362)، الکافی فی الفقه، اصفهان، کتابخانه امیرالمومنین.
خامنه­ای، سیدعلی(1391)، انسان 250ساله، بیانات مقام معظم رهبری درباره زندگی سیاسی-مبارزاتی ائمه معصومین(علیهم السلام)، تهران، نشر موسسه ایمان.
راعی، مسعود، عطریان، فرامرز(1391). حاکمیت قانون و احکام حکومتی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه حکومت اسلامی، شماره 1، دوره 63، صص 147-123.
رحمانی تیرکلایی، حسین(1399)، تبیین الگوی مفاهیم علوی در الگوی قدرت سیاسی از منظر آیت­الله خامنه­ای، فصلنامه رهیافت انقلاب اسلامی، سال چهاردهم، شماره 52، صص 20-3.
سروش محلاتی محمد(1378) «خبرگان و نظارت»، فصلنامه حکومت اسلامی، ش14، صص 139-111. 
شفیعی فر، محمد(1378)، جایگاه ولایت فقیه در قانون اساسی، فصلنامه حکومت اسلامی، ش 13، صص 60-80.
علیپور، محمدرضا، توسلی، منوچهر، احمدی، محمدصادق(1399)، احکام حکومتی جلوه­ای از مردم‌سالاری دینی در جمهوری اسلامی ایران، رهیافت انقلاب اسلامی، سال چهاردهم، شماره 52، صص 122-101.
لاری، سید عبدالحسین( 1326)، قانون در اتحاد دولت و ملت، شیراز، سپهر محمدی.
مصباح یزدی، محمدحسین،(1392)، حقوق و سیاست در قرآن، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
مظاهری، حسین،(1378)، نکته هایی پیرامون ولایت فقیه و حکومت دینی، اصفهان، بصائر.
ملک افضلی اردکانی، محسن،  سلیمانی، عباس(1393)، نقش و جایگاه ولی فقیه در انتخاب و انتصاب کارگزاران نظام اسلامی در فقه سیاسی و حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران،فصلنامه حکومت اسلامی، سال نوزدهم، شماره سوم، صص 31-57.
منتظری، حسینعلی(1377)، حکومت دینی و حقوق انسان، قم: نشر ارغوان.
منتظری، حسینعلی(1378)، اسلام دین فطرت، تهران: نشر سایه.
منتظری، حسینعلی(1379)، مبانی فقهی حکومت اسلامی، جلد اول، ترجمه: صلواتی، تهران، انتشارات سرایی.
موسوی خمینی،  روح­الله(1370)، صحیفه نور، جلد 10 و 11 و 12. تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
موسوی خمینی، روح­الله(1373)، صحیفه امام(ره)، قم: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
موسوی خمینی، روح الله(1373)، ولایت فقیه، قم: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
موسوی خمینی، روح الله(1378)، ولایت فقیه؛ حکومت اسلامی، چاپ نهم، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
منابع عربی
ابن هشام، عبدالملک،(1361).  السّیرة النبویّة، جلد 4، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
راوندی، قطب الدین(1405)، فقه القرآن، قم: نشر کتابخانه مرعشی نجفی.
سیفی مازندرانی، علی اکبر(1387)، مبانی الفقه الفعال فی القواعد الفقهیه الاساسیه، قم: انتشارات اسلامی.
مکارم شیرازی، ناصر(1428)، الاخلاق فی القرآن، قم: انتشارات مدرسة الامام علی بن ابی طالب(ع).
مؤمن، محمد،(1383)، الولایة الاهیة الاسلامیة أو الحکومة الاسلامیة، قم، مؤسسه نشر اسلامی.
مؤمن، محمد،(1415 ق)، کلمات سدیدة فی مسائل جدیدة، قم، مؤسسه نشر اسلامی.
مظفر، محمدرضا،(1380)، عقائد الامامیّه، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
منتظری، حسینعلی(1380)، نظام الحکم فی الاسلام، تهران: نشر سرایی.