رویکرد جمهوری اسلامی ایران به آموزش حقوق بشر در پرتو اسناد بین المللی(مطالعه موردی نهاد حقوق بشر سازمان ملل)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه معارف اسلامی، دانشگاه پیام نور، تهران،ایران)

چکیده

حقوق بشر موضوعی جهانی و فراگیر است که به فراخور نیازهای هر جامعه و بر اساس مقتضیات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و ایدئولوژیکی چهره­های متفاوتی پیدا می­کند. اعلامیه حقوق بشر سازمان ملل متحد علاوه بر اصول خاص خود، رویکرد آموزش حقوق بشر را نیز مورد توجه قرار داده است. ج.ا.ایران با توجه به پذیرش اعلامیه حقوق بشر، رویکرد آموزش حقوق بشر را با توجه به محتوای حقوق بشر اسلامی و با در نظر گرفتن ملاحظات داخلی در نظر گرفته است. با توجه به همین رویکرد، سؤال پژوهش حاضر این است که وجه تمایز رویکرد ج.ا. ایران نسبت به آموزش حقوق بشر در پرتو اسناد بین­المللی از جمله نهاد حقوق بشر سازمان ملل متحد شامل چه مواردی است؟ یافته­ها نشان می­دهد که آموزش حقوق بشر اسلامی در مقایسه با رویکرد نهادی بین­المللی، وجهی دینی دارد و بر همزمانی حقوق و تکالیف توجه نشان می­دهد. به علاوه اینکه، آموزش حقوق بشر می­بایست معطوف به ترویج اصول کرامت، معنویت، توجه به کمال و سعادت انسانی و همچنین بنیادهای الهی برای سعادت انسانی باشد. در این صورت است که رویکردهای موجود توسط نهادهای بین­المللی از جمله نهاد حقوق بشر سازمان ملل مورد انتقاد قرار می­گیرند. روش پژوهش حاضر توصیفی –تحلیلی و شیوه جمع­آوری اطلاعات کتابخانه­ای است.

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم.
اطهری، زینب السادات و بختیار نصرآبادی، حسنعلی(1387)، مقالۀ تربیت شهروندی حلقۀ مفقوده در نظارت شهری در کتاب نظارت همگانی، شهروندی و توسعۀ سازمانی، چاپ اول، تهران، نشر مؤسسه تحقیقات و توسعۀ علوم انسانی.
امیرارجمند، اردشیر(1378)آموزش حقوق بشر، مجله تحقیقات حقوقی، شماره 25-26، ص 180-159.
برنل، پیتر، رندال، ویکی(1389)، مسائل جهان سوم؛ سیاست در جهان در حال توسعه، ترجمه احمد ساعی و سعید میرترابی، چاپ دوم، تهران: نشر قومس. 
تقوی، محمدناصر(1378)، بررسی مصلحت در نظام سیاسی اسلام، تهران: انتشارات امیرکبیر.
راعی، مسعود(1390)، چالش حق و تکلیف، فصلنامه نقد کتاب، شماره 6، صص 77-39.
راعی، مسعود(1391)، نسبت سنجی نظام بین­المللی حقوق بشر و آموزه­های اسلامی، فصلنامه مطالعات حقوق بشر اسلامی، سال اول، شماره اول، پاییز 91، صص 31-9.
رحمانی، ابراهیم، مؤذنی، سیامک(1395)، جایگاه کرامت انسانی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه راهبرد توسعه، شماره 48، صص 42-25.
رزاقی، ابراهیم(1373)، الگویی برای توسعه اقتصادی ایران، تهران: نشر توسعه.
صارمی، سیف الله(1385)، حکم و تکلیف؛ مجمعه گفتارها(به کوشش)، قم: انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
صالحی، جواد، دهقان، مجتبی(1394)، صورتبندی گفتمانی حقوق بشر در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مجله مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، دوره هفتم، شماره اول،
عبادی، رحیم(1384)، فناوری اطلاعات و آموزش و پرورش، چاپ دوم، تهران، مؤسسه توسعه فناوری آموزشی مدارس هوشمند.
غمامی، سید مهدی(1387)، تعریف و توضیح واژگان و مفاهیم بنیادین حقوقی، مجله اصلاح و تربیت، شماره 92،
فریمن، مایکل(1394) حقوق بشر، رویکردی میان رشته­ای، ترجمه محمد کیوانفر تهران: انتشارات هرمس.
قاری‌سیدفاطمی، سیدمحمد(1390) حقوق بشر در جهان معاصر، تهران: شهر دانش.
قربان­نیا، ناصر(1387)، حقوق بشر و حقوق بشردوستانه، چاپ اول، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و‌اندیشه اسلامی، تهران.
محقق داماد،سید مصطفی(1383)، حقوق بشر دوستانه بین المللی؛ رهیافت اسلامی، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی.
ملکی، علی(1385)، تعاملات حقوق بشر و حقوق بشر دوستانه در اسلام، سپری در برابر حربه اتهام غرب، فصلنامه دیدگاه­های حقوقی، شماره چهل و یکم.
منصور، جهانگیر(1391) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، چاپ یکصدویکم، تهران: نشر دوران.
موحد، محمد علی(1387) در هوای حق و عدالت، از حقوق طبیعی تا حقوق بشر، تهران: نشر کارنامه.
مهاجری،  علی(1374)، جرائم خاص کارکنان دولت، تهران: انتشارات کیهان.
مهرپور، حسین(1393)، نظام بین­المللی حقوق بشر، چاپ دوم، تهران: انتشارات اطلاعات.
نواب دانشمند، فریبا(1386) بررسی برخی از روش­های آموزش حقوق بشر، مجله حقوقی، شماره 37،  ص 167-129.
یدالله پور، بهروز(1391)،کرامت انسان در قرآن(ماهیت،مبانی،موانع)، قم: انتشارات ادیان.
-                      منابع لاتین:
Emmert, Simon(2011), Education in Term of Human Rights, University of Applied Sciences, Faculty of Social Work, Wuerzburg, German, pp 346-361.
Forysth, David P(2000), Human Right and  Comparative Foreign Policy Foundations of Peace, Paris: United Nations University.
Lee. E. Sharon. E(2013), Education as a Human Rights in the 21 st Century. Journal democracy & education, vol 21, no- 1, pp 1-9.
McLeod, Julia(2014), A peaceful pedagogy; Teaching human rights across the curriculm, The University of Newcastle, Primary Teacher Education, Faculty of Education and Arts, School of Education, Australia, pp 1225-1232.
Parekh. Bikho(1998).Intergovernmental conference on cultural policiesfor development, stokholm, Sweden, 30 march- 2 April 1998.
Parekh, Bhikhu(2003) Rethinking Multiculturalism: Cultural Diversity and Political Theory, Basingstoke: Macmillan.
Rabinson, Mary(2000), all human beings; A manual for human rights education, the Universal Dedaration of Human Rights, UNESCO.
Shelton, D(2008). Regional protection of Human Rights, Oxford University Press