خدمت نیمه‏ وقت و فلسفه حمایت ‏های خاص حقوق بشری برای بانوان در قوانین جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی رشته‏ حقوق عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان(خوراسگان)، اصفهان، ایران.

2 استادیار حقوق عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان(خوراسگان)، اصفهان، ایران

3 دانشیار گروه حقوق، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

موضوع این مقاله خدمت نیمه‏وقت و فلسفه‏ حمایت‏های خاص حقوق بشری برای بانوان در قوانین ج ا. ایران است. این مقاله با رویکردی توصیفی و تحلیلی درصدد پاسخ، به این پرسش‏ است که سیاست‏های ج. ا. ایران در زمینه خدمت نیمه وقت بانوان تا چه میزان با حمایت‏های خاص به عمل آمده در سطوح بین المللی از زنان هماهنگی دارد. فرضیه پژوهش این است که رویکرد قانونگذار ایرانی در عمل با این استاندارهای بین المللی در انطباق و سازگاری است. نتایج نشان می‌دهد که قوانین ج.ا.ایران نه تنها با اسناد بین‏المللی همسو و سازگار است بلکه انطباق مذکور در حوزه خدمت نیمه‏وقت بانوان، بیش از هر چیز از احکام اسلامی سرچشمه می‏گیرد که در آن بر شان و منزلت فردی زن، بر نقش تربیتی و آموزشی او به خصوص در نهاد مقدس خانواده تاکید شده است. می‏توان ادعا نمود که این شیوه از سازماندهی شغلی به عنوان یک حمایت ویژه و به نوعی از تبعیض مثبت نه تنها در جهت حمایت از زنان شاغل، بلکه در جهت سیاست‏های تشویقی فرزندآوری و حمایت خانواده است.

کلیدواژه‌ها


الف) اسناد و قوانین
ـ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
-منشور حقوق و مسئولیت‏های زنان در نظام جمهوری اسلامی مصوب 1385
3-سند چشم‏انداز جمهوری اسلامی ایران در 1404 هجری شمسی
4-مصوبه‏ی مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی(شورای فرهنگی ـ اجتماعی زنان) 7/4/84
5- مجموعه‏ی قوانین مربوط به زنان در اسناد بالادستی دفتر زنان و خانواده در وزارت کشور در سال 1395
6- سیاست‏ها و راهبردهای ارتقای سلامت زنان، مصوبه‏ی 8/8/86
7-قانون تامین زنان و کودکان بی‏سرپرست مصوب 27/8/71 
8-قانون ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی در 22/9/89
9-سیاست‏های اشتغال زنان در جمهوری اسلامی ایران 1371
10- قانون نحوه‏ی اجرای قانون مربوط به خدمت نیمه‏وقت بانوان1362
11- قانون نحوه‏ اجرایِ قانونِ مربوط به خدمت نیمه‏وقت بانوان به تصویب مجلس شورای اسلامی 1364
 12- قانون اصلاح مواد یک و هفت قانون نحوه‏ی اجرای قانون مربوط به خدمت نیمه‏وقت بانوان 1389
13- قانون اصلاح قوانین تنظیم جمعیت و خانواده 1392
14- قانون ترویج تغذیه با شیر مادر و حمایت از مادران شیرده سال 1374
15- قانون کار 1368
ب) کتب و مقالات
16ـ اسکندری، پریا(1399)، «گفتمان حقوق زنان در ایران از مشروطه تا انقلاب اسلامی»، فصلنامه علمی و پژوهشی رهیافت انقلاب اسلامی، شماره 52، پاییز 96، صص 303-320.
17ـ استیری، لیلا(1398)، «جایگاه اشتغال زنان در سیاست‏های کلان کشور بعد از انقلاب اسلامی»، فصلنامه علمی و پژوهشی رهیافت انقلاب اسلامی، شماره 46، پاییز 96، صص 159-181.
18ـ باقری، شهلا(1383)، اشتغال زنان در ایران: درآمدی بر عوامل اشتغال زنان در چهل سال گذشته، تهران: شورای فرهنگی اجتماعی زنان.
19ـ باقری، معصومه، ملتفت، حسین و شریفیان، هدایت(1388)، «بررسی تاثیر اشتغال زنان بر هرم قدرت خانواده»، خانواده‏پژوهی، دوره ی5، شماره ی 18، صص 247ـ262.
20ـ زعفرانچی، لیلا(1388)، اشتغال زنان: مجموعه مقالات و گفتگوها، تهران: مرکز امور زنان و خانواده.
21ـ جارالهی، عذرا(1372)، «تاریخچه ی اشتغال زن در ایران»، فصلنامه‏ی علوم اجتماعی، دوره‏ی 2، شماره‏ی 3.4، صص 249ـ267.
22ـ کاردوانی راحله- تاج مزیانی، علی اکبر- میرخانی، عزت السادات- سجادی، سید مهدی(1396)، «تبیین الگوهای سیاسی و تحولات سیاست گذاری اجتماعی ایران در حوزه مادی، اشتغال» پژوهش نامه زنان، شماره 4، صص 53-21.
23ـ فکوهی، ناصر(1384)، «ساز و کار تبعیض مثبت به مثابه ابزار محرومیت زدایی»، زن در توسعه و سیاست، دوره‏ی 3، شماره‏ی 3، پاییز 84، صص 115- 141.
24ـ مروتی، حمیدرضا(1399)، مطالعه تطبیقی گفتمان های نظام حقوقی زن در ج.ا.ایران و سوئد، فصلنامه علمی و پژوهشی رهیافت انقلاب اسلامی، شماره 52، پاییز 99، صص 265-284.
25ـ مؤمنی راد، احمد؛ بهبودی کلهری، ساناز(1387)، «بررسی تاثیر تبعیض مثبت بر اشتغال زنان در حقوق ایران»، جستارهای حقوق عمومی، شماره 3، صص 42-16.
26ـ ندری ابیانه، فرشته(1384)، «زن، اشتغال و فرهنگ»، مجله بانوان شیعه، شماره 3، صص61-36.
Books
[1]- Delphy, Christine(1998), L’Ennemi principal, vol.1 : Économie politique du patriarcat, Paris, Syllepse.
2- Kimmel, Michael S., Aronson, Amy B(2004), Men and Masculinities: A-J, ABC-CLIO.
3- “Positive Discrimination”, Oxford Dictionary, Oxford: Oxford University Press, 2000.
      B) Articles
4- Bouffartigue, P., Coninck, F. D., & Pendariès, J. R(1992), « Le nouvel âge de l'emploi à temps partiel : un rôle nouveau lors des débuts de vie active des femmes », Sociologie du travail, 34(4), 403-428.
5- Bourreau-Dubois C., Guillot O., Jankeliowitch-Laval E(2001), « Le travail à temps partiel féminin et ses déterminants », Économie et Statistiques, n° 349-350.
6- Gubin, Eliane(2004), « Pour le droit au travail : entre protection et égalité », in : Eliane Gubin(et al.), Le Siècle des féminismes, Paris : Atelier.
8- Kurtulus, Ana Fidan(2012), "Affirmative Action and the Occupational Advancement of Minorities and Women During 1973–2003," Industrial Relations: A Journal of Economy and Society(2012) 51#2, pp 213–246.
9- Sparreboom, Theo(2014), « Travail à temps partiel, ségrégation professionnelle et égalité entre hommes et femmes en Europe», Revue Internationale du Travail, volume 153, Issue 2, June 2014, pp. 267-292.
10- Straus, Murray(2010), “Thirty Years of Denying the Evidence on Gender Symmetry in Partner Violence: Implications for Prevention and Treatment”, Partner Abuse Springer Publishing, vol. 1, no 3, p. 332-362.
11- Ulrich V., Zilberman S(2007), « De plus en plus d’emplois à temps partiel au cours des vingt-cinq dernières années », Premières Synthèses, n° 39.3.
12- Villenave, Baptise(2006), « La discrimination positive : une présentation », VIE SOCIALE, n. 3, pp. 39-48 ;
       C) Others
13- Convention on The Elimination of All Discrimination against Women(CEDAW):
https://www.ohchr.org/documents/professionalinterest/cedaw.pdf
14- « Pays-Bas : champions du temps partiel », Le Parisien, 25 février 2013.
17- International Labour Organization(ILO) and gender equality: