موانع و چالش‌های تولید علم و اختراع در دو نظام حقوقی ایران و انگلستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه حقوق، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی شیراز، ایران

2 استادیار گروه حقوق، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی شیراز، ایران (نویسنده مسئول)

3 استادیار گروه حقوق، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی شیراز، ایران

چکیده

در تحقیق حاضر، موانع و چالش‌های تولید علم و اختراع در ایران مطالعه شده و در ارتباط با موانع حقوقی، حق تولید علم و اختراع در دو کشور ایران و انگلستان مورد بررسی تطبیقی قرار گرفته است. دو سئوال اصلی مقاله این است: اولاً موانع موجود بر سر راه تولید علم و اختراع در ایران کدامها هستند؟ ثانیاً موارد مهم در ارتباط با موانع حقوقی شامل چه مواردی می‌شوند؟ بر اساس این سئوالات، دو فرضیه‏ مطرح می‏شود: 1) شناخت موانع و چالش‌های تولید علم و اختراع، به راه‌های غلبه بر آنها کمک می‌کند. 2) بر خلاف شباهت‏های موجود در شرایط ماهوی ثبت اختراعات، در دیگر زمینه‏های مطرح در بخش موانع حقوقی، تفاوت‏های چشمگیری در دو نظام حقوقی ایران و انگلستان مشاهده می‏شود. نتیجه‏ تحقیق نشان می‏دهد که برای چیرگی بر موانع و چالش‌های تولید علم و اختراع در ایران، رفع ابهام از تعاریف و مصادیق مربوط و نیز کارآمدسازی بیشتر نظام حقوقی ایرانی ضروری به نظر می‏رسد. روش تحقیق در این مقاله،‏ جمع‏آوری داده‏ها به شیوه‏ی کتابخانه‏ای و تجزیه و تحلیل این داده‏هاست.

کلیدواژه‌ها


منابع به فارسی:
ابراهیمی، مهدی (1384)، «زمینه‌ها و عناصر اساسی تولید علم»، بازتاب اندیشه، آبان 1384، شماره 67، صص 36ـ28.
ابراهیمی، مهدی (1390)، «سنجش قدرت قوانین ثبت اختراع ایران با تاکید بر قانون ثبت اختراعات، طرحهای صنعتی و علائم تجاری»، پژوهشهای حقوقی، بهار و تابستان 1390، شماره 19، صص 357ـ331.
اسکندریان، ح. و سلیمانپور، ح. (1394)، «مبانی فقهی و حقوقی بهره‌برداری از اختراع بدون اخذ رضایت از صاحب اختراع»، پژوهشنامه حقوق اسلامی، شماره 42، صص 161ـ139.
امیری، م.، پورعزت، ع.، دانش جعفری، هاشمی، س. ض. (1390)، «در جستجوی بوروکراسی ایرانی»، سوره اندیشه، آذر و دی 1390، شماره 54 و 55، صص 130ـ124.
باقری دولت‏آبادی، ع. و انفعالی، س. (1398)، «دانشگاه و تولید علم؛ ضرورت‏ها و موانع ساختاری»، کنگره بین‏المللی علوم انسانی اسلامی.
توکل، محمد (1377)، «وضعیت آموزش عالی در ایران: واقعیتها و چالشها»، پژوهش و برنامه‏ریزی در آموزش عالی، شماره 18، صص 26ـ1.
چیت‏سازیان، علیرضا (1399)، «جهش تولید؛ انقلابی در انگیزه‏ها و ذهنیت‏ها»، نشریه تاملات رشد، تابستان 1399، شماره 46، صص 43ـ48، ص 46.
جنوی، المیرا (1399)، «تحلیل شاخص‏های سنجش و ارزیابی حوزه‏های فناوری و نوآوری در اسناد بالادستی کشور»، فصلنامه رهیافت، دوره‏ 30، شماره 77، بهار 1399، صص 25ـ44، ص 26. 
رنجبر، محمود (1399)، بررسی شیوه‏ها و آثار تجاری‏سازی حق اختراع در حقوق ایران و انگلستان، پایان‏نامه‏ دکتری در رشته‏ حقوق خصوصی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شیراز.
رنجبر، محمود و ماندگار، مصطفی (1397)، «بررسی تطبیقی فرآیند قانونی تجاری‏سازی حق اختراعات در ایران و انگلستان»، تحقیقات حقوقی تطبیقی ایران و بین‏الملل، سال یازدهم، شماره 40.
زاهدی، م.، عرفان منش، م.، طباطبائی نژاد، م (1394)، «نقش نظام ثبت اختراع در حمایت از محیط زیست با تاکید بر کنوانسیون تنوع زیستی»، پژوهش حقوق عمومی، پائیز 1394، شماره 48، صص 119ـ136.
سربندی فراهانی، علیرضا (1384)، «موانع تولید و پیشرفت علم در کشورهای در حال توسعه»، سفیر نور، پائیز 1384، پیش شماره 1، صص 141ـ128.
عصاریان نژاد، حسین (1385)، «بررسی موانع نهضت تولید علم در راستای تحقق اهداف سند چشم‌انداز توسعه»، مطالعات دفاعی استراتژیک، شماره 28، صص 130ـ121.
فرامرز قراملکی، احد (1394)، «ادب نقدپذیری: تعریف و مبانی»، نقد کتاب فقه و حقوق، بهار 1394، شماره 1، صص 21ـ13.
فضل اللهی، سیف الله (1388)، «شناسایی و طبقه بندی موانع تولید علم از دیدگاه اعضای هیات علمی دانشگاه های استان قم»، نشریه معرفت، شهریور 1388، شماره 141، صص 127ـ142.
فولادی، محمد (1381)، «بررسی پدید فرار مغزها، آثار و پیامدهای آن»، معرفت، اردیبهشت 1381، شماره 53، صص 93ـ83.
فیروزآبادی، سید حسن (1386)، «تحلیل گفتمانی جنبش نرم افزاری تولید علم در کشور»، فصلنامه مطالعات دفاعی استراتژیک، سال هشتم، شماره 30، صص 27ـ 1.
محسنی، س. و قبولی درافشان، م. (1395)، «بررسی حمایت حقوقی از ایده (مطالعه‏ی تطبیقی در نظام‏های حقوقی ایران و فرانسه)»، مطالعات حقوق خصوصی، بهار 1395، سال چهل و ششم، شماره 1، صص 117ـ137.
نجفی، موسی (1388)، انقلاب فرامدرن و تمدن اسلامی، تهران، موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران.
نصرآبادی، ابوالفضل (1384)، «شرایط ماهوی شناسایی حق اختراع: بررسی تطبیقی در حقوق ایران و موافقت‏نامه‏ی تریپس»، مجله حقوقی دادگستر، بهار و تابستان 1384، شماره 50 و 51، صص 383ـ414.
نوروزی، ع.، ابوالقاسمی، م.، قهرمانی، م. (1394)، «بررسی موانع تولید علم از دیدگاه اعضای هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی»، رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، تابستان 1394، شماره 22، صص 77ـ108.
هداوند، سعید (1383)، «موانع موجود در توسعه علمی ایران و مهاجرت نخبگان»، فصلنامه تدبیر، شماره 154، صص 32ـ26.
منابع انگلیسی:
Chakroun, Nefissa (2016). Patents for Development: Improved Patent Information Disclosure and Access for Incremental Innovation, Edward Elgar Publishing.
Cornish, W. R. (1999). Intellectual Property, Patents, Copyright, Trade Marks and Allied Rights, London: Sweet & Maxwell.
Gilbert, G.N. (1978), “Measuring the Growth of Science: A Review of Indicators of Scientific Growth”, Scientometrics, 1 (1).
Reyman, A. Mark & Hoffman, Richards (2005). Intellectual Property Damages, Guidelines and Analysis, John Wiley & Sons, Inc.
Treitel, G.H. (1995). The Law of Contract, London: Sweet & Maxwell.