بررسی تطبیقی جایگاه ﺣﻘﻮق اﻗﻠﻴﺖﻫﺎی دﻳﻨﻰ در ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺳﺮﻧﻮشت خود در ﺣﻘﻮق اﻳﺮان و اﺳﻨﺎد ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران

2 دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه مازندران، مازندران، ایران

3 دانشیار دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران ایران

4 استادیار دانشکده حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال

چکیده

مقاله حاضر قصد دارد تا جایگاه حقوق اقلیت های دینی را در مسئله تعیین سرنوشت خود در حقوق ایران و اسناد بین المللی مورد بررسی قرار دهد. این تحقیق می‏کوشد با رویکردی توصیفی و تحلیلی و با روش جمع‏آوری داده‏های اسنادی و کتابخانه‏ای، به این سوال اساسی پاسخ دهد که حقوق اقلیت‌های دینی در رژیم حقوقی ایران چگونه تبیین شده‌اند؟ و این حقوق تا چه اندازه بیانگر تحقق اصل تعیین سرنوشت خود است؟ این پژوهش بر این فرضیه استوار است که پذیرش و تلاش برای تحقق اصل تعیین سرنوشت خود، پیرامون اقلیت‌ها به طور عام و اقلیت های مذهبی به طور خاص، هرگز مبین حقوقی نخواهد بود که مطابق آن اقلیت‌ها بتوانند داعیه استقلال طلبی داشته باشند. بلکه هدف در این شناسایی برخورداری بدون تبعیض آنها از حقوق سیاسی و قضایی است که اکثریت جامعه از آن بهره مند هستند. نتیجه تحقیق نشان می دهد که ج. ا. ایران حقوق اقلیت های دینی، را به رسمیت شناخته است، وآنها را با اکثریت جامعه در تعیین حق سرنوشت خود برابر دانسته است. وجه اختلاف قانون ایران با قوانین بین المللی در عدم شناسایی تمام گروه‌های مذهبی است؛ یعنی ﺳﻪ دﻳﻦ ﺗﻮﺣﻴﺪی، ﺑﻪﻋﻨﻮان اﻗﻠﻴﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ می شوند،این موضوع با اسناد بین المللی که تلاش دارند تا تمام  فرقه‌ها و گروه‌های عقیدتی را اقلیت دینی معرفی کنند، سازگار نیست.

کلیدواژه‌ها


اخوان، منیر (1395)، «حقوق اقلیت‌ها در حقوق بین الملل و جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعاتی صیانت از حقوق زنان، تهران، تابستان 1395، شماره 4، صص 47-70.
اﺧﻮان ﺧﺮازﻳﺎن، ﻣﻬﻨﺎز (1386)، «تحول ﺣﻖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ در ﭼﺎرﭼﻮب ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ»، ﻣﺠﻠﺔ ﺣﻘﻮﻗﻰ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻰ، ش36.
ﺑﻬﻤﻨﻰ ﻗﺎﺟﺎر، ﻣﺤﻤﺪﻋﻠﻰ (1388)، «ﭼﮕﻮﻧﮕﻰ اﻋﻤﺎل ﺣﻖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ - ﻣﺠﺎزﻧﺒﻮدن جدایی‌خواهی»، ﻣﺠﻠﺔ اﻃﻼﻋﺎت ﺳﻴﺎﺳﻰ اﻗﺘﺼﺎدی، ش261.
حبیب زاده، محمد جعفر، هوشیار، مهدی، (1393)، «موقعیت اقلیت‌های دینی در حقوق کیفری ایران در پرتو اصل برابری در مقابل قانون»، پژوهشنامه حقوق کیفری، دوره پنجم، ش2.
خوبروی پاک، محمدرضا، (1380)، اقلیت‌ها، تهران: نشر و پژوهش شیرازه.
درویش گفتار، احمد، (1383)، حقوق اقلیت‌ها در قرآن، قم: مرکز پژوهشهای اسلامی صدا و سیما.
ژرژ، پی یر، (1374)، ژئوپلتیک اقلیت ها، دکتر سیروس سهامی، تهران: واقفی.
شریعتی، روح الله، (1385)، اقلیت‌های دینی، تهران: کانون اندیشه جوان.
عزیزی، ستار، (1385). حمایت از اقلیت‌ها در حقوق بین‌الملل، همدان: نور علم.
محمدحسن‌پور، غلام ‌عباس، (1379)، بررسی تطبیقی حقوق اقلیت‌های مذهبی در ایران و فرانسه. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز.
ﻣﺸﻴﺮزاده، ﺣﻤﻴﺮا، (1388)، ﻧﻈﺮﻳﻪﻫﺎی ﺟﺪﻳﺪ در رواﺑﻂ بین‌اﻟﻤﻠﻞ، ﺗﻬﺮان: ﻧﺸﺮ ﺳﻤﺖ.
مهرپور، حسین (1383)، نظام بین الملل حقوق بشر، ج 1، تهران: نشر اطلاعات، 1383
نوری، فضل‌الله (1374)، حرمت مشروطه در مسائل مشروطیت: 18 رساله و لایحه درباره مشروطیت، ج 1، ص 155، چاپ غلامحسین زرگری نژاد، تهران: کویر.
ﻫﺎﺷﻤﻰ، ﺳﻴﺪﻣﺤﻤﺪ، (1382)، ﺣﻘﻮق اﺳﺎﺳﻰ ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﻰ اﻳﺮان، ﺗﻬﺮان: ﻧﺸﺮ ﻣﻴﺰان، ﭼﺎپ ﭘﻨﺠﻢ.
ﻫﺎﺷﻤﻰ، ﺳﻴﺪﻣﺤﻤﺪ، (1391)، ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و آزادﻳﻬﺎی ﺳﻴﺎﺳﻰ، ﺗﻬﺮان: ﻣﻴﺰان، چاپ دوم.
«حقوق اقلیت‌ها در قوانین ایران»، ویکی فقه
 
Bouraue, Frederique (2012), « Regard sur la protection des droits de la minorité religieuse : définitions et observations », Lex Electronica, vol. 17.2.
Cassese, A. (1995). Self-determination of peoples: a legal reappraisal. New York: Cambridge University Press.
Hebzoa, Antoine (1924), Question de droit international concernant les religions (https://referenceworks-brillonline-com.faraway.parisnanterre.fr/entries/the-hague-academy-collected-courses/*A9789028604223_06)
Piro, Gaspard (1993), « Autodétermination, liberté individuelle, liberté nationale », L’Europe centrale et ses minorités : vers une solution européenne ? Graduate Institute Publications  http://www.openedition.org/6540
Thornberry, P. (2001). “An Unfinished Story of Minority Rights”. In: Anna Maria Biro and Petra Kovacs (eds). Diversity in Action. Local Public Management of Multiethnic Communities in Central and Eastern Europe. Budapest: LGI.
Références françaises
Gaetano Pentasuglia, Minorités en droit international, Strasbourg, Éditions du Conseil de l’Europe, 2004, (Gaetano Pentasuglia).
Geatano Pentasuglia, supra note 6 à la p. 59 et Secrétaire général des Nations Unies, Définition and Classification of minorities, UNDoc. E/CN 4/Sub.2/85, 1949.
Francesco Capotorti, Étude sur l’application des principes énoncés à l’article 27 du Pacte relatif aux droits civils et politiques, Doc. NU, E/CN.4/Sub.2/384/Rev.1 (1977) par. 568.
Minorités en droit international, supra note 6 à la p. 59 et Juge Jules Deschênes, Rapport du juge Jules Deschêsne, Nations Unies, Document des Nations Unies, E/CN.4/Sub.2/1985/31 à la
Gérard Gonzalez, « Définition du concept de minorité religieuse en droit européen », dans Minorités religieuses dans l’espace européen, Jean-Pierre Bastian et Francis Messner, dir., Paris, Puf, 2007.