مطالعه تطبیقی رابطه اخلاق و سیاست در اندیشه سیاسی ایرانشهری و حضرت امام خمینی (ره)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علوم سیاسی – مسائل ایران، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 گروه علوم سیاسی دانشکده حقوق و لوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز تهران ایران

3 گروه علوم سیاسی – سیاست گذاری عمومی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

اخلاق و سیاست، دو مفهوم فربه و دیرپا در حوزه فلسفه و  اندیشه سیاسی هستند که ذیل حکمت عملی قرار دارند. این دو حوزه از دانش بر خلاف حکمت نظری، معطوف به ابعاد عملی و رفتاری اندیشه و در پی متعادل ساختن و سامان دادن به انسان و جامعه هستند. در این مقاله رابطه اخلاق و سیاست در اندیشه ایرانشهری و امام خمینی مورد بررسی قرار گرفته است. مقاله حاضر با رویکردی توصیفی و تحلیلی و با بهره­مندی از روش­ نظام معنایی سعی در شناخت زمینه­های اندیشگی و معنایی پیوند اخلاق و سیاست در دو اندیشه سیاسی موردنظر دارد. بر همین پایه پرسش اصلی مقاله حاضر این است که پیوند اخلاق و سیاست در اندیشه ایرانشهری و امام خمینی دارای چه اشتراک و افتراقاتی است؟ طبق یافته­های مقاله تاکید بر حکمران فرهمند، تأکید بر پیوند اخلاق و سیاست به منظور رسیدن به سعادت، وحدت دین و سیاست ،نخبه­گرایی و دولت­گرایی، آرمان­گرایی اخلاقی دارای اشتراک و در روش­شناسی، قدرت ابزاری در برابر اصالت قدرت، ماهیت سعادت آخرت گرایی در برابر دنیاگرایی  دارای افتراق هستند و این مقولات است که شکل پیوند اخلاق و سیاست در این دو نظام معنایی نزدیک و مشترک با یکدیگر است و در مقولاتی افتراق دارد.

کلیدواژه‌ها


اسلامی، روح الله.(1394). حکومت­مندی ایرانشهری؛ تداوم تکنولوژی­های قدرت در ایران، چاپ اول، مشهد : انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد
اسلامی، روح الله.(1398). شکوه و زوال سیاست در اندیشه ایرانشهری، چاپ اول، مشهد : انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد
افروغ،عماد (1389).«پرسشهای اساسی رابطه اخلاق و سیاست»، جستارهای سیاسی معاصر، سال اول، شماره اول، صص 32-1 .
آمدی، عبدالو احدبن محمد. (1385). غررالحکم و دررالکلم، انتخاب احادیث و ترجمه محسن موسوی، کنترل ترجمه و مقدمه حمید فرخیان. قم: دارالحدیث.
الجابری، محمدعابد.(1387). ما و میراث فلسفی­مان، مترجم سیدمحمد آل مهدی، تهران : نشر ثالث
الجابری،محمدعابد.(1389). نقد عقل عربی - تکوین عقل عربی - پژوهشی ساختارگرا در شکل­گیری عقلانیت کلاسیک عرب، مترجم سیدمحمد آل مهدی، تهران : نسل آفتاب
خرمشاد، محمدباقر (1392). «نگرشی دیگر بر نسبت اخلاق و سیاست»، مجله علوم سیاسی، سال شانزدهم، شماره 62، صص 62-35.
خمینی، روح الله. (1372). آداب نماز ( آداب الصلوه)، تهران : موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)
خمینی، روح الله. (1382).شرح جنود عقل و جهل، تهران : موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)
خمینی، روح الله. (1385). صحیفه امام (22 جلدی)، تهران : موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)
خمینی، روح الله. (1406). تعلیقات علی شرح فصوص الحکم و مصباح الانس، تهران : موسسه پاسدار اسلام.
خواجه نظام الملک طوسی.(1387). سیرالملوک یا سیاست نامه، تصحیح هیوبرت داراک، تهران : شرکت انتشارات علمی فرهنگی .
رجایی، فرهنگ.(1385). تحولات اندیشه سیاسی در شرق باستان، تهران : نشر قومس.
طباطبایی، فاطمه.(1397) : آوای مکتوب : مروری بر آرای عرفانی و اخلاقی امام خمینی (ره)، تهران : پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی.
طباطبایی،سیدجواد (1383). زوال اندیشه سیاسی در ایران، چاپ چهارم، تهران : نشر کویر
طباطبایی،سیدجواد.(1380). دیباچه­ای بر نظریه­ی انحطاط ایران، تهران : نگاه معاصر
طباطبایی،سیدجواد.(1397). خواجه نظام الملک: گفتار در تداوم فرهنگی ایران، چاپ دوم، تهران : مینوی خرد
غلامرضاکاشی،محمدجواد.(1379). جادوی گفتار؛ ذهنیت فرهنگی و نظام معانی در انتخابات دوم خرداد، تهران : موسسه فرهنگی آینده­پویان
فدایی مهربانی، مهدی (1393). حکمت،معرفت و سیاست در ایران، چاپ اول، تهران : نشر نی
قادری، حاتم و رستم­وندی، تقی. (1385). «اندیشه ایرانشهری: مختصات و مولفه­های مفهومی»، فصلنامه علمی- پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا (س)، سال شانزدهم، شماره 59، صص 148-123.
مرادی، محمدعلی (1391).« وحدت دین و مُلک : مروری بر اندیشه­های ایرانشهری»، مجله سوره، شماره 66 و 67، صص 219-218.
مسعودی،جهانگیر وساداتی­زاده، سیدسجاد. (1394).«رابطه اخلاق و سیاست»، مجله اخلاق در علوم و فناوری, شماره سوم، صص 28-19.
مسکویه، احمدبن محمد.(1369). تجارب الامم، ترجمه ابوالقاسم امامی، تهران : سروش
مهرآیین،مصطفی (1386). شرایط تولید فرهنگ : ریشه­های ظهور مدرنیسم اسلامی در هند، مصر و ایران،  رساله دوره دکتری جامعه شناسی، دانشگاه تربیت مدرس.
نصر، سیدحسین.(1384). «عرفان نظری و تصوف علمی و اهمیت آن­ها در دوران کنونی»، ترجمه ان شالله رحمتی، مجله اطلاعات حکمت و معرفت، شماره 1، صص 20-11.