بررسی شاخص‌های حکمرانی مطلوب (حاکمیت قانون و پاسخگویی) در ایران طی سالهای 2005-2021

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه علوم سیاسی)گرایش مسائل ایران)، واحد تهران مرکزی،دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ،ایران.

2 دانشیار گروه علوم سیاسی-اندیشه سیاسی و مسائل ایران، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران، ایران(. نویسنده مسئول)

3 دانشیار گروه روابط بین الملل، واحد تهران مرکزی، ،دانشگاه آزاد اسلامی ،تهران، ایران

4 استاد یار گروه علوم سیاسی-اندیشه سیاسی و مسائل ایران، واحد تهران مر کزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

هدف از نگارش این مقاله بررسی روند اجرا و برقراری حکمرانی مطلوب در ایران در دو حوزه حاکمیت قانون و پاسخگویی است که از شاخص‌های اصلی حکمرانی مطلوب به شمار می روند. این مقاله درصدد است تا به اتکای رهیافت نظری نهادگرایی جدید و ارتباط نظری میان موضوع نهادها و توسعه به بررسی وضعیت حاکمیت قانون و پاسخگویی در ایران در دوره مشخص ریاست جمهوریِ آقایان احمدی نژاد و روحانی بپردازد. پرسش اصلی که این مقاله به آن پاسخ خواهد داد آن است که وضعیت حاکمیت قانون و پاسخگویی در ایران طی دو دوره ریاست جمهوری احمدی نژاد و حسن روحانی چگونه بوده و این عملکرد چه تاثیری بر روند کلی توسعه در کشور داشته است. در این مقاله فرضیه آنست که گرچه در این دو دوره کمابیش تلاش‌هایی در مسیر توسعه صورت گرفته اما به سبب فقدان سازوکارهای مناسب در کشور این تلاش‌ها فاقد ظرفیت لازم برای ایجاد نتیجه مطلوب در تغییر جایگاه کشور از حیث مفهوم توسعه و حکمرانی مطلوب در سطح بین‌المللی است. این مطالعه با استفاده از روش تحلیلی-توصیفی و نیز رجوع به آمارهای بین‌المللی در زمینه دو شاخص یادشده نشان خواهد داد که گرچه در طی این دو دوره به لحاظ سیاسی تفاوت‌هایی از حیث شاخص‌ها مشاهده می‌شود و آمارهای جهانی حاکی از بهبود نسبی وضعیت در دوره روحانی است اما نمای کلی روند این شاخص‌های حکمرانی در ایران از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست و ضمن آنکه نمره کلی کشور منفی است روندی نزولی نیز دارد.

کلیدواژه‌ها


اشتریان، کیومرث 1387، رهیافت نهادی در سیاستگذاری نوآوری تکنولوژیک، فصلنامه سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 38، شماره 1، صص 1-14
آشوری .داریوش 1376، ما و مدرنیت ، تهران ، نشر موسسه فرهنگی صراط
برک پور، ناصر و اسدی، ایرج (1388). مدیریت و حکمرانی شهری. تهران: دانشگاه هنر. معاونت پژوهشی.
پیترز، گای 1386، نظریه نهادگرایی در علم سیاست، ترجمه فرشاد مومنی و فریبا مومنی، تهران، پژوهشـگاه علوم انسانی، فرهنگ و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی .
حیدری، نصرالله و جمشیدی، محسن 1395، نقش و جایگاه سازمانهای مردم نهاد در مشارکت سیاسی در دوره های خاتمی، احمدی‌نژاد و روحانی، فصلنامه علوم سیاسی، شماره 36، پاییز صص 125-152
خلفخانی، مهدی(1391).«بررسی الگوهای موفق و ناموفق حکمرانی».در مجموعه مقالات همایش علمی حکمروایی خوب شهری.جلد سوم.تهران:تیسا.
دوبنوا، آلن (1378)، تأمل در مبانی دموکراسی، ترجمه: بزرگ نادرزاد، تهران: نشر چشمه.
صفریان، روح‌الله و شهرام نیا، مسعود و امام‌جمعه‌زاده، جواد و مسعودنیا، حسین، 1398، الگوی حکمرانی خوب و توسعه اقتصادی در ایران و ترکیه 2006-2017، فصلنامه علمی رهیافت های سیاسی و بین‌المللی، دوره 11، شماره 2، صص 86-110
کاظمی، حجت 1393، نهادگرایی به عنوان الگویی برای تحلیل سیاسی، دوفصلنامه علمی-پژوهشی سیاست نظری، شماره 13، بهار و تابستان، صص 1-27
مارش, دیوید و جری استوکر 1378، روش و نظریه در علوم سیاسی، ترجمـه امیرمح مـد حـاجی یوسـفی، انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی،
محسنی، منوچهر1374 ، جامعه شناسی عمومی، تهران: کتابخانه طهوری، چاپ سیزدهم.
مرادی، محمد و نرگسیان، عباس و اخوان، هانیه، 1396، مطالعه و مقایسه پاسخگویی مالی دولت در چهار دوره ریاست جمهوری بعد از انقلاب اسلامی با استفاده از تحلیل گفتمان انتقادی، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران؛ دوره 9، شماره 2، صص 193-212Anderson, James E., (1997), Public policymaking, New York, Houghtor Mifflin Company.
Acemoglu, D., García-Jimeno, C. and Robinson, J.A. (2015). State capacity and economic development: A network approach. The American Economic Review, 105(8):2364-2409
Glaeser, E.L, La Porta, R, Lopez-de-Silanes, F. and Shleifer, A. (2004). Do institutions cause growth? Journal of economic Growth, 9(3): 271-303.
Agrast, Mark David & Botero, Juan Carlos& Martinez, Joel & Ponce Alejandro & Pratt Christine, 2012-2013, The World Justice Project; the Rule of Law Index, https://worldjusticeproject.org/our-work/publications/rule-law-index-reports/wjp-rule-law-index-2012-2013-report
Nasseri, Ladane. Rohani Support Wave Matched by Task of Fixing Iran Economy. Bloomberg, Jun 26, 2013. Retrieved 26 June 2013.
Wright, Robin. THE truly massive challenges facing IRANS new president. ATLANTIC magazine,30 July 2013.
Britannica, The Editors of Encyclopedia. "Hassan Rouhani". Encyclopedia Britannica, 15 Nov. 2021, https://www.britannica.com/biography/Hassan-Rouhani. Accessed 10 February 2022.
Kaufmann, Daniel and Kraay, Aart and Mastruzzi, Massimo, 2008, Governance Matters VII: Aggregate and Individual Governance Indicators 1996-2997, World Bank Institute, Development Research Group
Khoema, Worldwide Governance Indicators, Iran, 21 January 2022, https://knoema.com/WBWGI2017/worldwide-governance-indicators?country=1000870-iran-islamic-rep
سایتهای داخلی:
ایسنا، گزارش کامل تحلیف رئیس جمهور و حواشی مراسم 1385، https://www.isna.ir/news/8405
آفتاب نیوز، همه وعده‌هایی که احمدی‌نژاد اجرا نکرد، 7/5/1391،
ایسنا، جزییاتی تکان‌دهنده از تخلفات احمدی نژاد، 8/5/1396،
صمدی، علی‌حسین، وضعیت حکمرانی در ایران، فدراسیون تشکل‌های غذایی و صنایع کشاورزی ایران، http://fafitc.ir/14-147854/