بررسی ریشه‌های جامعه شناختی بزهکاری کودکان در ایران و رویکردهای جمهوری اسلامی ایران در مقابله به آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه الهیات و معارف اسلامی، رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد زاهدان، ایران،

2 استادیارگروه الهیات و معارف اسلامی، رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد زاهدان، ایران (مسئول مکاتبات)،

3 استادیارگروه الهیات و معارف اسلامی، رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد زاهدان، ایران،

چکیده

مقاله حاضر به بررسی ریشه‌های جامعه‏شناختی بزهکاری کودکان در ایران و رویکردهای ج. ا.ایران در مقابله به آن می‏پردازد. این پژوهش می‏کوشد تا ضمن شناخت ریشه‌های مطالعه شده در بزهکاری کودکان، به این پرسش پاسخ دهد که دولت جمهوری اسلامی ایران چه رویکردهای را برای مقابله با بزهکاری کودکان اتخاذ نموده است و اصولا این رویکردها تا چه اندازه به ریشه‌های شناخته شده توجه دارند؟ نتیجه تحقیق حاکی از این واقعیت است که رویکردهای جمهوری اسلامی ایران به دو شکل عام و خاص قابل شناسایی هستند. در رویکرد عام، کلیه کودکان مورد توجه دولت می باشند، در حالی که دولت در رویکرد خاص، گروه کودکان بزهکار را مورد توجه قرار می‏دهد. رویکردهای دولت در ارتباط با کودکان بزهکار، معطوف به ریشه‌های جامعه شناختی است و در این زمینه، نوعی حرکت از سیاست های اصلاحی و تادیبی به سمت سیاست های ترمیمی و تربیتی قابل مشاهده است. این مقاله با روش توصیفی و تحلیلی و جمع‏آوری داده‏های اسنادی و کتابخانه‏ای و نیز با بازنگری در قوانین مربوطه تهیه شده است.

کلیدواژه‌ها


ابراهیمی، شهرام، (1390)، جرم‏شناسی پیشگیری، تهران، انتشارات کانون. 
اقیما، مصطفی، پدیده کودکان خیابانی در تهران، 1386، مجله سیاسی-اقتصادی، شماره 139/240.
امیری، سید هدی(اعلی)، 1399«عوامل بیرونی بزهکاری اطفال»، نشریه فقه و قضا، شماره 3، 123-148.
باقری، م.، ملتفت،ح.؛ رضا دوست، ک.، (1388)، «بررسی عوامل خانوادگی موثر بر ارتکاب جرم»، فصلنامه دانش انتظامی، شماره 4، صص 59-86.
برنارد، تامس، اسیپس، جفری، جرج لد، الکساندر، جرم شناسی نظری، ترجمه علی شجاعی، انتشارات سمت، چاپ ششم، تهران، 1392.
بی‏پروا، امیر، ولعهدی، سیدمحمدرضا، 1395 «تلویزیون و بزهکاری اطفال»، نشریه علوم خبری، شماره 17، صص 109-136.
پور اوج، محمد، (1392)، «تاصیر معاشرتهای ترجیحی بر بزهکاری اطفال و نوجوانان»، فصلنامه علمی مطالعات بین‏المللی پلیس، شماره 4، صص 91-110.
پورمحی آبادی، حسین، زندرضوی، سیدسیامک (1395)، «چالش های عاطفی خانواده و تاثیر آن بر بزهکاری کودکان(مطالعه میدانی کودکان حاضر در کانون اصلاح و تربیت استان کرمان)»، حقوق جزا و سیاست جنایی، شماره ، صص 25-50.
جابری عربلو، محسن، 1362، فرهنگ اصطلاحات فقه اسلامی، تهران، امیر کبیر.
جمشیدی، علیرضا، «گفتمان سیاست جنایی در لایحه قضائی قانون تشکیل دادگاه اطفال و نوجوانان»، 1382، نشریه حقوقی دادگستری، شماره 45، صص 61-102.
دانش، تاج‏زمان (1385)، طفل بزهکار کیست؟ روش اصلاح و تربیت او چیست؟ تهران، کیهان.
داود، فاطمی؛ رحیمی، عارف؛ سعادتی، موسی؛ عباس‏زاده، 1395، «بررسی نقش خانواده در بزهکاری فرزندان(مورد مطالعه: نوجوانان پسر شهر زنجان)»، پژوهش های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، شماره 3، صص 35-10.
سعید، زهره؛ فراهانی، محسن،(1391)، «بررسی تاثیر بر تربیت و رشد کودکان و نوجوانان»، پژوهشنامه تربیت تبلیغی، شماره 2، صص39-62.
سند ملی حقوق کودک و نوجوان، مصوب جلسه 806 مورخ  1397/01/21 شورای عالی انقلاب فرهنگی
صلاحی، جاوید،(1354)، «نقش عوامل اقتصادی در بزهکاری اطفال و نوجوانان»، نشریه مکتب امام، شماره 67، صص 20-24.
عباسی سرمدی، مهدی، زنگی اهرمی، عهدیه، (1394)، «بررسی سن کودک و آثار حقوقی آن از منظر اسناد بین المللی»، فقه و حقوق خانواده (ندای صادق)، شماره 63، صص23-41.
علیوردی‏نیا، ا.؛ شارع‏پور،م.؛ ورمزیار، م.، (1387)، «سرمایه اجتماعی خانواده و بزهکاری نوجوانان»، فصلنامه مطالعات جوانان، شماره 7، صص3-43.
معظمی، شهلا، 1394، دادرسی ویژه کودکان و نوجوانان، تهران، نشر دادگستر، چاپ اول، 1394.
معظی، شهلا، مهدوی، محمود،  1388«اختلال در کارکرد رشدی خانواده و بزهکاری اطفال و نوجوانان»، مجله علمی-پژوهشی تحقیقات زنان،  شماره اول، 85-111.
میرکمالی، علیرضا، حسینی، انسیه، 1394، «کانون اصلاح و تربیت از منظر پیشگیری رشدمداری»، مجله پژوهش حقوق کیفری، سال چهارم، شماره 13، 95-120.
میرکمالی، علیرضا، مهدوی، فاطمه، 1400، «خطر گرایش به بزهکاری در فرزندان دارای والد زندانی با تاکید بر اختلال در کارکرد جامعه پذیری خانواده»، نشریه رهیافت پیشگیری از جرم،  شماره 3، صص 13-36.
نجفی ابرندآبادی، علی حسین، هاشم بیگی، حمید 1377، دانش نامه جرم شناسی، تهران، دانشگاه شهید بهشتی.
نوری، امیر، پیمانی اصل، عبدالله، کشفی، سید سعید «الگوی ساختاری مطلوب کلانتری ها در رسیدگی به بزه کاری اطفال»، 1390، فصلنامه مطالعات پیشگیری از جرم، شماره 19، ص 83-114
وکیلی، خانون(1399)، «تهدیدات نرم سند 2030 و ارائه الگوی بومی ایرانی-اسلامی در حوزه آموزش و پرورش»، شماره 2، صص 65-94.
منابع انگلیسی
Cuevas, C. A., Finkelhor, D, Turner, H. A and Ormrod, R. K. (2007), ''Juvenile delinquency and Victimization: A theoretical typology''. Journal of Interpresonal Violence, 22(12), 1581-1602.
Gibert, R., Spatz Wilson, C., Browne, K., Fergusson, D., Webb, E., and Janson, S. (2009). ''Burden and Consequences of child maltreatment in high-income countries''. The Lancet, 373(9657), 68-81. 
Pinheiro, P. (2006), Word Report on violence against children. Geneva: United Nation