تأثیر مشارکت سیاسی بر امنیت ملی ایران در بازه زمانی (خرداد 1376 تا تیر 1384)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات،دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استاد گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران(نویسنده مسئول)

3 استاد تمام، گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

هدف مقاله حاضر، بررسی تأثیر مشارکت سیاسی بر امنیت ملی ایران در بازه زمانی خرداد 1376 تا تیرماه 1384 است. دو مقوله امنیت ملی و مشارکت سیاسی از جمله مباحث مهمی هستند که توجه همه دولت‌ها را به خود جلب کرده‌اند. امروزه امنیت ملی، یکی از ضرورت­های غیرقابل انکار حیات بشری است. در نظام حقوقی ج. ا. ایران نیز، مسأله امنیت ملی یکی از ضرورت­های اساسی نظام حقوقی کشور است. از این ­رو، ضوابط مختلفی در ارتباط با تحقق امنیت ملی پیش بینی شده است که یکی از این ضوابط بهره‌گیری از مشارکت سیاسی است. سؤال اصلی تحقیق این است که، مشارکت سیاسی چه تاثیری بر امنیت ملی ایران از خرداد 1376 تا تیرماه 1384 داشته است؟ فرضیه اصلی مقاله این است که در دوره اصلاحات، توجه به ‌شاخص‌های مشارکت سیاسی از جمله آزادی احزاب، انجمن­ها، صنوف و شکل­گیری رفتار مناسب جامعه در انجام انتخابات شوراها و تحقق آنها، در قوام و استحکام نظام سیاسی به افزایش امنیت ملی منجر شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که، یکی از موثرترین عوامل برقراری امنیت ملی، مشارکت در صحنه‌های گوناگون ملی است. مشارکت سیاسی و توجه به مولفه‌های آن، در واقع تجلی مشروعیت حاکمیت و ضامن ثبات و امنیت آن است، زیرا مشارکت سیاسی، می‌تواند به مثابه مناسب‌ترین پشتوانه برای حل و فصل معضلات و بحران‌های سیاسی - اجتماعی و امنیتی مورد استفاده قرار گیرد، چیزی که دولت برآمده از انتخابات خرداد 1376  با توجه به مولفه‌های مشارکت سیاسی نشان داد، سازوکارهای مشارکت سیاسی، امنیت ملی را در ابعاد داخلی و خارجی، تضمین خواهد نمود. روش پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی است که از طریق مطالعه منابع اسنادی و کتابخانه‌ای نسبت به جمع ­آوری اطلاعات اقدام نموده است.

کلیدواژه‌ها


اخوان کاظمی، بهرام(1378). «احزاب، ثبات سیاسی و امنیت»، فصلنامه مطالعات راهبردی، دوره دوم، شماره4.
افتخاری، اصغر(1378). «چهره، متغیر امنیت داخلی: بررسی نسبت به امنیت داخلی با رقابت سیاسی در جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات راهبردی، دوره دوم، شماره 4.
ایوبی، حسن(1393). مشارکت سیاسی در ایران: تجربه‌ای خشونت‌بار و پرهزینه، در مجموعه مقالات جمهوریت و انقلاب اسلامی، تهران: سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی
بایبوردی، اسماعیل(1379). «توسعه سیاسی و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد روابط بین الملل، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.
بشیریه حسین(1381)، جامعه شناسی سیاسی، تهران نشر نی.
بشیریه، حسین(1394)، موانع توسعه سیاسی در ایران، نشر گام نو.
تاجیک، محمدرضا(1388). گفتمان امنیتی در جمهوری اسلامی ایران، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
حسنی، قاسم(1394). «بررسی رابطه بیگانگی سیاسی اجتماعی با مشارکت سیاسی اجتماعی و امنیت ملی»، فصلنامه علوم اجتماعی، دوره اول، شماره 1.
خاکی فیروز، مهدی(1378)، توسعه سیاسی، تهران: نشر قطره.
خواجه سروی، غلامرضا و جعفرپور، رشید(1392).« بررسی تطبیقی مشارکت سیاسی در دو دوره پهلوی دوم و جمهوری اسلامی ایران»، مطالعات علوم اجتماعی ایران، سال یازدهم، شماره40.
دورژه، موریس(1375). اصول علم سیاست، ترجمه ابو الفضل قاضی شریعت پناهی، تهران: نشر دادگستر
صمدی بگه جان، جمیل.(1394). «امنیت اجتماعی در شهر سنندج»، پایان نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه تهران.
عطار زاده، مجتبی(1387)، «دولت، جامعه مدنی و امنیت»، فصلنامه مطالعات راهبردی، دوره اول، شماره4.
علیخانی، علی‏اکبر(1395)، مشارکت سیاسی، تهران: سفیر.
فاضلی، علی(1387). مشارکت سیاسی و احزاب؛ جنبه‌های نظری و پیشینه در ایران، دفتر مطالعات و تحقیقات سیاسی وزارت کشور، تهران: انتشارات همشهری
کاظمی پور، شهلا(1383). نقش اجتماعی شدن سیاسی و عوامل اجتماعی کننده در زنان، مجموعه مقالات همایش بین‌المللی مشارکت سیاسی زنان در کشورهای اسلامی، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
مصفا، نسرین(1385). مشارکت سیاسی زنان در ایران، تهران: وزارت امور خارجه سهام.
میلبراث، لستر، و گوئل لیل(1389). مشارکت سیاسی، ترجمه سید رحیم ابوالحسنی، تهران: میزان.
نقیب زاده، احمد(1386). درآمدی بر جامعه شناسی سیاسی، تهران: سمت.
نویدنیا، منیژه(1382). «درآمدی بر امنیت اجتماعی»، مجله مطالعات راهبردی، دوره ششم، شماره 19.
ولایتی، علی اکبر(1386)، تاریخ سیاسی جنگ تحمیلی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
هانتینگتون، ساموئل(۱۳۷۰). سامان سیاسی در جوامع دستخوش دگرگونی. ترجمه محسن ثلاثی، تهران: نشر علم.
هانتینگتون، ساموئل(۱۳۷۳). موج سوم دموکراسی در پایان سده بیستم، ترجمه احمد شهسا، تهران: انتشارات روزنه.
هرسیج، حسین و محموداوغلی، رضا(1391). «بررسی رابطه مشارکت سیاسی و احساس امنیت اجتماعی در بین شهروندان اصفهانی»، پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی ایران، دوره اول، شماره 2.
یوسفیه، ولی الله(1374). احزاب سیاسی، تهران: عطایی.