جایگاه قانونی شوراهای اسلامی شهر و روستا و نقش آن درحکومت محلی و تمرکززدایی دولت در ایران پس از انقلاب اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته سیاستگذاری عمومی، دانشکده علوم انسانی و حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

2 استادیار گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم انسانی و حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران، نویسنده مسئول

چکیده

موضوع این تحقیق بررسی جایگاه قانونی شوراهای شهر و روستا در حکومت محلی و تمرکززدایی از دولت است. لذا سئوالی که مطرح می شود این است جایگاه قانونی شوراهای اسلامی شهر و روستا و نقش آن درحکومت محلی و تمرکززدایی دولت در ایران پس از انقلاب چه بوده است؟. روش پژوهش کیفی از نوع توصیفی -تحلیلی بوده و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای انجام گرفته است.  یافته‌ها حاکی از آن است که شوراهای شهر و روستا در ایران به دلیل مشکلات حقوقی و تشکیلاتی فاقد تاثیرگذاری کافی در روند حکمرانی بوده و ایفای نقش بیشتر در تمرکززدایی از دولت و در نتیجه ایجاد حکومت محلی هستند که این امر مستلزم گسترش حوزة اختیارات آنها به جهت قانونی، صلاحیتی و حقوقی می­باشد. همچنین در کنار ضعف‌های حقوقی و قانونی، ضعف‌های تشکیلاتی، اداری و اجرایی‌ و اختیارات ناکافی کنونی شوراهای شهر و روستا، ضرورت اصلی تاثیرگذاری شوراهای شهر و روستا بر تمرکززدایی است که حوزة اختیارات شوراهای شهری بر تمامی امور محلی و اصلاح قوانین مربوطه گسترش یافته، تمرکززدایی قاعده‌مند صورت گرفته و در پرتو مشارکت شهروندان در شوراهای شهر و روستا، مدیریت نهادهای محلی بر امور محلی حکم‌فرما شود.

کلیدواژه‌ها


ابوالحسنی،سیدرحیم؛ ابراهیم آبادی،غلامرضا (1397). «شوراهای اسلامی شهر و روستا و تمرکززدایی در جمهوری اسلامی ایران»، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال سیزدهم، شماره 4، صص 34-7.
استوارت میل، جان(1389)،حکومت انتخابی، ج2، ترجمه علی رامین، تهران: نشر نی
اشتریان، کیومرث و کریمی فرد، حسن(1395). « نقد و بررسی عملکرد شوراهای اسالمی شهر در ایران»، فصلنامه دولت پژوهی، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، سال دوم، شماره 7، صص
اصـغری، سیدمـحمد(1378). مسئولیت همگانی در پرتو‌ امر‌ به معروف و نهی از منکر به همراه مقاله شوراها و مشارکت مردم، چاپ اول، تهران:  انتشارات اطلاعات
اطاعت،جواد (1389). «تمرکززدایی و توسعه پایدار در ایران»، فصلنلمه پژوهش­های جغرافیای انسانی، دوره 42، شماره 71، صص 106-89.
امامی،محمد، استوارسنگری،کوروش(1393)، حقوق اداری،ج 1، تهران: نشر میزان
امیدی، علی(1392). »امنیت و توسعه پایدار و تقویت قانونمند حکومتهای محلی در ایران»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال 28، شماره 111، صص 136-113.
امیریان، سهراب (1385). تحلیل نقش دولت در گسترش و تمرکز شهرنشینی در ایران (با تأکید بر دولت مدرن)، رسالةدکتری رشتة جغرافیا و برنامه ریزی شهری، استاد راهنما: محمدتقی رهنمایی، دانشگاه تهران.
آبیار،منصور،مسعودنیا،حسین،شهرام­نیا،امیرمسعود، حاتمی،عباس(1396). «نقش حکومتهای محلی در فرایند توسعه سیاسی مطالعه موردی: ایران»، فصلنامه سیاست جهانی، دوره ششم، شماره اول، صص 193-159.
باقرزاده،محمدرضا؛ بالوئی­جامخانه،عزت­الله؛معافی مدنی،سیدرضا(1389).«بررسی وضعیت قابلیت‌های چابکی در سازمان‌های دولتی (مطالعة موردی اداره کل پست مازندران)»، فصلنامة مدیریت، سال هفتم، ش 18.
پابلی یزدی،محمدحسین(1382). نظریه­های شهر و پیرامون، تهران: انتشارات سمت
پاپلی­یزدی،محمدحسین(1372).«تمرکزگرایی و عدم تمرکزگرایی واثرات آن،نمونة مسائل اداری»،فصلنامة تحقیقات جغرافیایی، شمارة 29.
چوپانی یزدلی، محمدرضا (1383). پیامدهای اجتماعی و اداری تشکیل شوراهای اسلامی»، بصیرت دانشگاه آزاد سال یازدهم ، شماره 32 و 33،
دشتی، علی (1388).« جایگاه حقوقی و تعاملات قانونی شوراهای اسلامی محلی درنظام حقوقی و سیاسی ایران»، مجله تحقیقات حقوقی، شماره 49، بهار و تابستان.
شفیعی،حسن(1378).«حکومتهای محلی،چشم انداز جهانی، ماهنامه شهرداری­ها»، ماهنامه پژوهشی و آموزشی،اطلاع رسانی، برنامه ریزی و مدیریت شهری، سال اول، شماره 20.
طباطبایی موتمنی، منوچهر (1384). حقوق اساسی، چاپ هفتم، تهران: انتشارات میزان
طبیبی، مرتضی؛ عمادزاده، محمد کاظم؛ معین فرد،(1397). محمدرضا آسیب شناسی صلاحیتی شوراهای اسلامی در حقوق ایران، تعاون و کشاورزی، سال هفتم، شمارة 27.
قاضی ابوالفضل(1393). حقوق اساسی و نهادهای سیاسی، تهران: انتشارات میزان. 
کریمی­فرد، حسن (1395). «تحلیل کیفی موانع حقوقی عملکردهای شوراهای اسلامی شهر در ایران»، پایان نامه دکتری، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.
کشوردوست،سمانه؛احمدی،حسین (1400). «واکاوی موانع و چالشهای تحقق تمرکززدایی در چارچوب شوراهای اسلامی در جمهوری اسلامی»، فصلنامه سیاست­گذاری عمومی، دوره 7، شماره 1، صص 197-175.
کوزه­گر، لطفعلی، رضایی،مصطفی (1397). «رهیافت توسعه: تمرکززدایی از حکومت ملی به حکومت محلی»، فصلنامه توسعه پایدار محبط جغرافیایی، سال اول، شماره اول، صص 92-70.
گودرزی، ع.جایگاه شوراها در نظام حقوقی ایران.1392. بازیابی شده از www.goodarzi lawyer.ir, The date of usage:23/5/2015
محمدی، اسفندیار،  آسیب شناسی شوراهای اسلامی شهر و روستا، راهبرد، شماره 28، 1382.
مهاجر، محسن، جامعه مدنی و جمهوری ‌‌اسلامی‌ ایران، کتاب نقد، سال سوم، شماره 9 و 10،1385.
نبوی،مصطفی (1356). تمرکز و عدم تمرکز اداری و سیاسی در ایران، تهران: سازمان چاپ خواجه.
ویسی،هادی (1392). «بررسی الگوهای دولت محلی و تطبیق آن با شهرهای ایران»، فصلنامه علمی-پژوهشی جغرافیا و توسعه، دوره11، شماره 33، صص 158-139.
ویسی،هادی،قالیباف،محمدباقر،احمدی­پور، زهرا (1391). « آسیب‌شناسی دولت محلی مطالعه موردی: شوراهای اسلامی کلان شهرهای ایران»، فصلنامه برنامه­ریزی و آمایش فضا، دوره 16، شماره 2ف صص 36-18.
هاشمی، سید محمد(1391). حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، ج 1-2، تهران: دادگستر.
 
منابع لاتین
Appelbaum.H Steven, Everard Andrea and Hung T.SLorella (1999) Strategic Down sizing: Critical Success Factors, Management Decision, Vol.37, No.7.
Koen, Dewettinck, and Buyens, Dirk. (2002), Downsizing: Employee Threat or Opportunity? An Empirical Study on External and Internal Reorientation Practices in Belgian Companies, European journal of management,24.
Shah, Anwar (2006). Local Government in developing countries, Washington D.C. : World Bank.