بررسی مقایسه‌ای اصول فکری تشیع (با تمرکز بر امام خمینی ره) و نوسلفی گری (با تمرکز بر داعش)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مطالعات منطقه‌ای دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

2 گروه علوم سیاسی دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه بهشتی

چکیده

در سال‌های اخیر مسلمانان دچار جنگ داخلی شده‌اند که ناشی از ظهور گروه تروریستی موسوم به دولت اسلام شام و عراق یا داعش است. این گروه نوسلفیسم محسوب می‌شود و افراطی‌تر از سلفی گرایان است. بیشترین تضاد داعش، با تشیع و تجلی آن در تفکرات امام خمینی(ره) در قالب جمهوری اسلامی است. این پژوهش درصدد پاسخگویی به این پرسش است که چه تفاوت‌هایی بین اصول نوسلفیسم (متمرکز بر داعش) و اصول فکری تشیع (متمرکز بر امام خمینی) هست؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد تضاد نوسلفیسم و تشیع برگرفته از اصول اندیشه‌ای آن‌ها است. این اصول به‌طور نظیر به نظیر متضادند. تشیع دارای اصولی مانند اجتهاد، عقل‌گرایی، وحدت، توجه به زمان-مکان، توجه به اصل اهم-مهم و عدالت است. در مقابل نوسلفیسم دارای اصولی مانند سلفی گری، تکفیر فراگیر، نص گرایی و لزوم نابودی همه‌ دولت‌ها است. این مقاله به روش توصیفی – تحلیلی نگاشته شده است. داده‌ها با روش کتابخانه‌ای – اسنادی گردآوری‌شده‌اند. همچنین تلاش شده از منابع دست‌اول مانند سخنرانی افراد استفاده شود. 

کلیدواژه‌ها


-                      قرآن کریم
-                      حسن‌زاده، صالح. (1388)." تعامل و ترابط عقل و ایمان در قرآن و نقش هدایتی آن". فصلنامه‌ رهیافت انقلاب اسلامی سال سوم، شماره 10، پاییز 1388 صفحه 131. تا 144
-                      حلاق، و.ب؛ کاظمی نجف‌آبادی، عباس. (1381) "اجتهاد در میان اهل سنت". پژوهشنامه حقوق اسلامی، پاییز و زمستان 1381. شماره 8 و 9
-                      خمینی، روح‌الله. (1378). صحیفه نور. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی - سازمان چاپ و انتشارات.
-                      خمینی، روح‌الله. (1378). صحیفه امام خمینی(ره) . جلد ۱۴ . تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
-                      خمینی، روح‌الله. (1379).تحریرالوسیله. تهران: انتشارات دارا لعلم
-                      خمینی، روح‌الله. (1378).شرح چهل حدیث . تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
-                      دهسرخی، شهامت. (1394)."خشونت مذهبی در پناه نص گرایی (ظاهرگرایی)، بررسی موردی سلفی گرایی در اسلام و بنیادگرایی در مسیحیت". فصلنامه معرفت ادیان. سال ششم، شماره دوم، پیاپی ۲۲، بهار ۱۳۹۴، ص ۳۳ ـ ۵۵
-                      شکوهی، سعید. (1393)." نگرش قدسی به سیاست و تأثیر آن بر نگاه امام خمینی به روابط خارجی". فصلنامه رهیافت انقلاب اسلامی. سال پنجم. شماره 26. بهار 1393. صفحه 151 تا 172.
-                      شفیعی، محمود. (1387)."اقتضاها و امتناع‌های عقل‌گرایی در فقه سیاسی شیعه". فصلنامه شیعه شناسی. شماره 23.
-                      فیرحی، داود. (1387)." امام خمینی، اجتهاد انقلابی و انقال در اجتهاد". فصلنامه علوم سیاسی. بهار 1378. شماره 4.
-                      فیرحی، داوود. (1390). فقه و سیاست در ایران معاصر. تهران: نشر نی.
-                      کریمی مله، علی. (1377)."عقل‌گرایی دینی و توسعه سیاسی". فصلنامه قبسات، شماره 7.
-                      لک زایی، نجف. (1387).سیر تطور سیاسی امام خمینی (ره). تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
-                      محقق داماد، سید مصطفی. (1385)." اجتهاد شیعی: سیر تاریخی، حوزه‌ها و شیوه‌ها". فصلنامه تحقیقات حقوقی. پاییز و زمستان 1385. شماره 44.
-                      ملک محمدی، حمیدرضا. قلجی، حسین." چالش‌های پیش روی انقلاب اسلامی در عصر جهانی‌شدن و لزوم بازنگری در سیاست‌گذاری کلان امنیت ملی". فصلنامه رهیافت انقلاب اسلامی. سال پنجم، شماره 23. تابستان 1392. صفحه‌ 3 تا 18.
-                      میرخانی، عزت السادات. (1387)." اجتهاد توسعه مسائل زنان". فصلنامه ندای صادق. شماره 28.
-                      نبوی، سید عبد الا میر، نجات، سید علی. (1393)."جریان شناسی گروه‌های نوسلفی سوریه در بر اساس تحلیل گفتمان". فصلنامه پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام. سال چهارم. شماره چهارم.
-                      نجات، سید علی. (1395).کالبدشکافی داعش. تهران: انتشارات ابرار.
-                     منابع لاتین:
-                       Marks, Monica. (2015).” Tunisia’s Ennahda: Rethinking Islamism in the context of ISIS and the Egyptian”. RETHINKING POLITICAL ISLAM SERIES.August 2015,pp:1-14.
-                       Kneip, Katharina. (2016).”Female Jihad – Women in the ISIS”. Politikon: IAPSS Political Science Journal.pp88-111.from:
http://webcache.googleusercontent.com
-                       Winter, Charlie. (2015).” Women of the Islamic State A manifesto on women by the Al-Khanssaa Brigade”. Translation and analysis by the Quilliam Foundation.from: https://www.quilliamfoundation.org
-                     منابع عربی:
-                      جمال الدین، محمد بن مکرم. (1414 ق)."لسان العرب". الناشر: دار صادر – بیروت
-                      شعکه، مصطفی. (1413 ق)." الائمه الاربعه". قاهره: دارالمصریه اللبنانیه.
-                      شیخ صدوق."من لایحضره الفقیه". ج 4، ص 369
-                     منابع اینترنتی:
-                      خامنه ای، سید علی. (1381)"ابعاد و مرزهای اسلام ناب محمدی (ص) از دیدگاه امام خمینی (ره)". بازیابی شده در فروردین 1391. برگرفته از http://farsi.khamenei.ir/
-                      فراتی، عبدالوهاب. (1393)."بررسی فقهی جریان‌های تکفیری". (بهمن ۱۳۹2). بازیابی شده در بهمن 1393 از سایت: http://www.ihcs.ac.ir/
-                       http://www.imamkhomeini.ir/
-                      گزارش سازمان ملل:"نقض حقوق بشردوستانۀ بین‌المللی و جنایت علیه بشریت از سوی داعش در عراق" برگرفته از:
http://www.farsnews.com/printable.php?nn=13930410001283 بازیابی شده در اسفند 1393)
-                      گزارش سازمان "سرشماری عراق از کشته‌های عراقی" از 2003 تا 2015:
https://www.iraqbodycount.org/analysis/numbers/2015/
-                      هاشمی رفسنجانی، علی اکبر."توصیه مهم امام بعد از آزادی خرمشهر". کد مطلب: 50385. تاریخ مطلب: 04/03/1393. برگرفته از:http://www.imam-khomeini.ir/fa/n22471