از ائتلاف اقتصادی تا انشعاب سیاسی: تحلیلی از رابطه سیاست و اقتصاد در دهه دوم انقلاب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه علوم سیاسی دانشگاه اصفهان

چکیده

تا اواخر دهه 1970 رابطه بین سیاست و اقتصاد به صورت انتزاعی و ذهنی از سوی برخی متفکران مارکسیست ساختارگرا مطرح شده بود، اما از دهه 1980 به این سو با شکل‌گیری مطالعات میان رشته‌ای رابطه بین سیاست و اقتصاد از حالت انتزاعی خارج شد و بصورت عینی و عملی مورد تحلیل قرار گرفت. یکی از استدلالات اصلی در این حوزه، تأثیرگذاری عوامل اقتصادی بر مناسبات سیاسی است. این مقاله با تأسی از این ادبیات تلاش می‌کند اولاً چگونگی تأثیرگذاری اختلافات اقتصادی بر مناسبات سیاسی و به عبارت دقیق‌تر تأثیر اقتصاد بر سیاست را در دهه دوم انقلاب مورد واکاوی قرار دهد. ثانیاً مشخص می‌سازد که مکانیسم و ابزار این تأثیرگذاری، سیاست‌های اقتصادی دولت و به طور خاص برنامه توسعه پنج ساله اول و دوم و لوایح بودجه بوده است و ثالثاً نشان می‌دهد که تأثیرگذاری این عوامل اقتصادی بر مناسبات ساخت سیاسی به دو شکل یعنی اولاً انشعاب درون جناح راست و ثانیاً ائتلاف بین جناح راست مدرن و چپ تعیّن یافته است. این بررسی‌ها نهایتاً نشان می‌دهند که سیاست در دهه دوم انقلاب تا چه میزان تحت تأثیر اقتصاد عمل کرده است و بدین سان مناسبات سیاسی بیش از آنکه ماهیتی صرفاً سیاسی داشته باشند، تا چه میزان متاثر ازمناسبات اقتصادی عمل نموده‌اند. 

کلیدواژه‌ها


-  بشیریه،حسین (1380) دیباچه‌ای بر جامعه شناسی سیاسی دوره جمهوری اسلامی ایران، تهران، انتشارات نگاه معاصر.
- بهداد، سهراب و فرهاد نعمانی (1939)، طبقه و کار در ایران، ترجمه محمود متحد، تهران، نشر آگاه.
- دژپسند، فرهاد و حمیدرضا رئوفی (1387)، اقتصاد ایران در دوران جنگ، تهران، مرکز اسناد دفاع مقدس.
- دلفروز، محمد تقی (1393)، دولت و توسعه اقتصادی : اقتصاد سیاسی توسعه در ایران و دولت‌های توسعه گرا، تهران، نشر آگاه.
مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی، تهران، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
- مومنی، فرشاد (1394)، اقتصاد ایران در دوران دولت ملی، تهران، انتشارات نهادگرا.
- Alizadeh, Parvin (2000) The Economy of Iran : The Dilemma of an Islamic State, London. IB Tuatis.
- Amuzegar. J.(1993).Iran s Economic under Islamic Republic. London. I.B.Tauris.
- Althusser. L.(1977) For Marx. London. Verso
- Acemoglu.D and Robinson.J.R(2013). ECONOMICS VERSUS POLITICS: PITFALLS OF POLICY ADVICE. Working Paper 8921http://www.nber.org/papers/w18921
- Ashraf. A(1989). Theocracy and charisma: New men of power in Iran, International Journal of Politics, Culture, and Society, Volume 4, Issue 1, pp 113-152
- Baktiari. B. (1996), Parliamentary Politics in Revolutionary Iran: The Institutionalization of Factional Politics, Gainesville, FL: University Press of Florida.
- Banerjee, Abhijit V. (2012).Poor Economics - Effective Poverty Reduction Policies,. Kapuscinsky Development Lecture, http://kapuscinskilectures.eu/lectures/
- Banerjee, Abhijit V. and Esther Duflo (2011) Poor Economics, New York: Public
- Affairs Press.
- Boycko, Maxim, Andrei Shleifer and Robert W. Vishny (1995) Privatizing Russia,
- Cambridge: MIT Press.
- Ghasimi. M.R. (1992). The Iranian Economy After the Revolution : An Economic Appraisal of the five year Plan. International Journal of Middle East Studies. Vol 24. No 4. Pp599-614.
- Gramsci, A. (1971), Selections from the Prison Notebooks of Antonio Gramsci, London: Lawrence & Wishart.
-  Karshenas. M. & M H Pesaran,(1994). 'Exchange rate unification, the role of markets and planning in the Iranian economic reconstruction', in T Coville (ed), The Economy of Islamic Iran, Between State and Market, Tehran: Institution Francais de Recherche en Iran, pp 141-175.
-  KHajehpour. Bijan. (2000). Domestic Political Reform and Private Sector Activity in Iran. Journal of Social Research. Vol 67. No 2.
- Moslem.M(2002). Factional Politics in Post Khomeini Iran. Syracuse University press. Syracuse, New Yourk.
- Mulligan, Casey B. and Kevin K. Tsui (2006) Political Competitiveness, NBER Working Paper 12653.
- Mulligan, Casey B. and Kevin K. Tsui (2008) Political Entry, Public Policies, and the
-  Economy, NBER Working Paper 13830.
-  Poulantzas. N. (1974) political power and social classes. London. Verso
-  Sachs, Je¤rey D. (2005) End of Poverty: Economic Possibilities for Our Time, New
- York: Penguin Press.
-  Sachs, Je¤rey D. et al. (2004) Ending Africa.s Poverty Trap, Brookings Papers on
-  Economic Activity, 2004(1): 117-240.
- Saeidi. A. (2002). Dislocation of the state and the emergence of Factional Politics in Post Revolutionary iran. Political Geography 21, 525-546.
- Stastny.D(2002). Economics and Politics: Mutual Relationship. A Working Paper1
- for the Austrian Scholars Conference 8.March 15-16, 2002, Auburn, AL.
- Wittman, Donald (1989)Why Democracies are Efficient, Journal of Political Economy,97(6), 1395-1424.
-Wittman, Donald (1995) The Myth of Democratic Failure: Why Political Institutions are Efficient, Chicago: University of Chicago Press