عزّت جوئی به مثابه سیاست خارجی؛ چارچوبی تئوریک برای تحلیل سیاست خارجی دولت صفویه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

مدرس دانشگاه آزاد ساری و دکتری علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

عده‌ای بر این باورند؛ پس از انقلاب اسلامی، حفظ شان و عزت طلبی در سیاست خارجی بر منافع ملی رجحان داشته و از این رهگذر منافع ملی بعضاً مغفول واقع شده است. اما باید بیان کرد این میزان از توجه به شان و عزّت جویی در ارتباط با بیگانگان می‌تواند بر گرفته از فرهنگ استراتژیک منزلت طلب ایرانیان باشد. بنابراین، سؤال اصلی پژوهش پیش رو بر این اساس شکل گرفته است که آیا مفاهیم دیگری بجز کسب «قدرت» و «امنیّت» همچون« عزت جوئی»  قابلیّت تبیین سیاست خارجی  ایران را  در دوران صفویه دارد؟ مقالة حاضر در پی اثبات این فرضیه  است که می‌توان مفهوم «عزّت طلبی» را به سه مؤلّفۀ «محدودیّت خودخواسته در منازعات»، «اولویّت هویّت» و «منزلت جوئی»  تبدیل و منازعات دولت صفویه را تبیین کرد.

کلیدواژه‌ها


اسکندر بیگ ترکمان) ۱۳۸۷ الف. ( تاریخعالمآرایعبّاسی،)جلد اوّل، چاپ دوّم ( تهران: مؤسسه انتشارات امیر کبیر.
اسکندر بیگ ترکمان) ۱۳۸۷ ب. ( تاریخعالمآرایعبّاسی،)جلد دوم، چاپ دوّم ( تهران: مؤسسه انتشارات امیر کبیر.
امورّتی،ب.س(1389).« مذهب در دورة صفوی». در تاریخ ایران. ویراستار دانشگاه کمبریج. ترجمة یعقوب آزند. تهران جامی: 334- 311
امیرمحمود بن خواندمیر) ۱۳۷۰. ( ایراندرروزگارسلطنتشاهاسماعیلوشاهطهماسب. به کوشش غلامرضا طباطبایی. تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
بیانی، خانبابا(1384).تاریخ نظامی ایران، جنگ‌های دورة صفویه.(چاپ دوم)، تهران: مرشد.
جعفریان، رسول(1388). سیاست و فرهنگ روزگار صفوی. جلد 1. تهران: نشر علم
دانشگاه کمبریج(1389). تاریخ ایران(دوره صفویان). ترجمه یعقوب آژند. تهران: جامی
رویمر، ه. ر. (1389). «برآمدن صفویان». در تاریخ ایران(دورة صفویان). ویراستار دانشگاه کمبریج. ترجمه یعقوب آژند. تهران: جامی 160-7
سیوری، ر.م (1389).«نظام تشکیلاتی صفویان»در تاریخ ایران(دوره صفویان). ویراستار دانشگاه کمبریج. ترجمه یعقوب آژند.تهران: جامی: 180-161
شکری، یدالله(1350). عالم آرای صفوی.تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران
غفاری فر، عباس قلی(1385).« نامه نگاری‌های شاهاسماعیلاولصفویباشارلکن(کارل پنجم( امپراتور آلمان»،تاریخ روابط خارجی.شماره 29(زمستان 1385): 69- 61
غفاری فر، عباس قلی(1385).« روابط شاه اسماعیل اول صفوی با ظهیرالدّین محمّد بابر »،تاریخ روابط خارجی.شماره 37(زمستان 1387): 77-68
فلسفی، نصرالله(1342). سیاست خارجی ایران در دوره صفویه. تهران: نشر کتاب‌های جیبی
قدیمی قیداری، عباس(1385).« نکاتی دربارۀ سفیران دولت‌های اروپایی در دربار صفوی».تاریخ روابط خارجی.شماره 26 و 27 ( بهار تابستان 1385):64-53
لکهارت، ل (1389).«تماساروپائیانباایران 1350- ۱۷۳۶م » در تاریخ ایران)دورۀ صفویان ( ویراستار دانشگاه کمبریج. ترجمه یعقوب آژند. تهران: جامی181-218
مصباح، احسان ( 1393). عزت جوئی و منازعات دولت مدرن ایران با جهان. پایان نامة دکتری علوم سیاسی دانشگاه تهران.
ندلیبو، ریچارد (1391). نظریة فرهنگی روابط بین الملل. ترجمة سید جلال دهقانی فیروزآیادی، روح الله طالبی آرانی و مرتضی نورمحمدی، تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
نصر، سید حسین(1389).« فعالیت‌های فکری، فلسفه و کلام در دورۀ صفوی ». در تاریخ ایران (دورۀ صفویان). ویراستار دانشگاه کمبریج. ترجمه یعقوب آژند. تهران: جامی: 335 – 372
ولایتی، علی اکبر) ۱۳۷4. ( تاریخروابطخارجیایراندرعهدشاهعباس اولصفوی. تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی.
ولایتی، علی اکبر) ۱۳۷۵. ( تاریخروابطخارجیایراندرعهدشاهاسماعیلصفوی. تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی.
خامنه ای، سید علی ( 1379)، تجلیل از شخصیت شیخ صفی الدین اردبیلی، پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری
 
 Bowman, James (2006). Honor: a History. New York, Encounter Books.
Lebow, Richard (2008a). A Cultural Theory of International Relations. New York: Cambridge University Press.
Lebow, Richard (2008b). "Identity and International Relations". International Relations. 22: (4): 473-492
Mitzen, Jennifer (2006). "Ontological Security in World Politics: State Identity and the SecurityDilemma". European Journal of International Relations. 12(3): 341-370.
O'Neill, Barry (1999). Honor, Symbols and War. Ann Arbor, University of Michigan Press.
Onuf, Nicholas (2009). "Motivation". International Relations. 23(1): 143-148.
Steele, Brent (2008). Onlogical Security in International Relations: Self-Identity and the IR State. London and New York, Routledge.
Waltz, Kenneth (1979). Theory of International Politics. New York: Random House.
Wolf, Reinhard (2011). "Respect and disrespect in international politics: the significance of statusrecognition". International Theory. 3(1): 105-142.