رابطه میان اقتصاد دولتی و سیکل تجاری- سیاسی؛ مورد مطالعه ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای سیاستگذاری عمومی و هیئت علمی دانشگاه آزاد آبادان

2 دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا

چکیده

یکی از مواردی که دولت‌ها به واسطه آن می‌توانند در قدرت ابقا شوند، استفاده از مکانیسم‌های اقتصادی است که در ادبیات سیاسی از آن به عنوان سیکل تجاری- سیاسی یاد می‌شود. از این رو، دولت‌ها با سیاستگذاری اقتصادی به آسانی به این مهم دست می‌یابند که آثار و تبعات منفی در اقتصاد خواهد داشت. بدین سان، مقاله حاضر با هدف شناخت ابعاد مختلفِ رابطۀ میان اقتصاد دولتی و سیکل تجاری- سیاسی، درصدد جواب به این سؤال است که سیاستگذاری اقتصادی در ایران چه امکاناتی را در اختیار دولت‌ها جهت پیروزی مجدد در انتخابات و رسیدن به قدرت قرار می‌دهد؟ فرضیه مطرح در این مقاله عنوان می‌کند، دولت‌ها در ایران با توجه به اقتصاد تک محصولی و مستقل بودن از طبقات اجتماعی، همواره می‌توانند با سیاستگذاری‌های اقتصادی روند تحولات سیاسی به ویژه پیروزی مجدد در انتخابات را رقم زده که به بی ثباتی‌های اقتصادی منجر می‌شود؛ موضوعی که ساختاراداره کشوربایستی با مکانیسم‌های قانونی نسبت به آن واکنش نشان داده تا در جهت عملیاتی کردنِ فزون‌تر سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی اقداماتی انجام گیرد.‎

کلیدواژه‌ها


اونیل، پاتریک (1391)مبانی سیاست تطبیقی «نظامهای سیاسی تطبیقی».ترجمه سعید میرترابی، تهران: قومس.
بصری، کمال (1385)، توسعه اقتصادی در اقتصاد دولتی و خصوصی، جامعه فردا، شماره 3.
پناهی، محمدحسین و امینی، اشرف (1390)، دولت رانتی، اقتصاد دولتی، فرهنگ سیاسی و سرمایه اجتماعی در ایران (1368 - 1384)، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین المللی، شماره 7.
پورکاظمی، محمدحسین و همکاران (1386)، سیکل‌های تجاری سیاسی (مطالعه موردی کشور ایران)، فصلنامه اقتصاد مقداری، شماره 15.
جامساز، محمود (1394)، چالشهای اقتصاد دولتی، پیام آبادگران، شماره 335.
حاتمی، عباس (1387)، دولت و اقتصاد در ایران پس از انقلاب: تاثیر سیاست‌های بازتوزیعی بر جدال‌های هرمنوتیکی، طبقاتی و پیدایش دولت غیریکپارچه در ایران، فصلنامه سیاست، دوره 38، شماره 2.
حاتمی، عباس (1388)، سیکل تجاری سیاسی: استدلال‌هایی سیاسی برای بی ثباتی‌های اقتصادی، دو فصلنامه پژوهش سیاست نظری، شماره 7.
حاتمی، عباس (1389)، الگوی آونگی: چارچوبی برای تحلیل اقتصاد سیاسی جمهوری اسلامی ‏ایران، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره 48.
حسنوند، محسن (1388)، حقوق عمومی اقتصادی: انحصارات دولتی در ایران، راهبرد، شماره 50.
حسینی، سیدشمس الدین و همکاران (1392)، نقش و جایگاه دولت در اقتصاد از نظریه تا عمل با تاکید بر سیاست‌های کلی اصل چهل و چهارم (44) قانون اساسی، تهران: پیکنور.
حسینی، یعقوب و همکاران (1390)، شناسایی ذهنیت افراد نسبت به سیاست‌های خصوصی سازی در ایران - سیاست‌های اصل 44 قانون اساسی- با استفاده از روش شناسی کیو، کاوش‌های مدیریت بازرگانی، شماره 6.
خوش چهره، محمد و دیگران (1387)، سرمایه اجتماعی و توسعه، راهبرد یاس، شماره 16.
دادگر، یدالله و همکاران (1387)، تأثیر سیاست‌های مالی و تکانه‌های قیمت بنزین بر توزیع درآمد و رفاه در ایرانرفاه اجتماعی، شماره 28.
درگاهی، حسن (1392)، «چرا دلارهای نفتی در اقتصاد ایران به رشد تولید و اشتغال منجر نشد»، در:
http://www.eghtesadema.com-Pages-News-6572
رابطی، محمد ابراهیم (1384)، نگاهی به اقتصاد دولتی در ایران، مجله کنترولر، شماره 18.
ربانی خوراسگانی، علی و محمد میرزایی (1394)، تحلیل تقابل گفتمانی اصول گرایی و اصلاح طلبی در دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، فصلنامه جامعه شناسی کاربردی، شماره 60.
رفیع پور، فرامرز (1377)، توسعه و تضاد، تهران: شرکت سهامی انتشار.
طیب نیا، علی (1392)، «آثار مثبت تحریم‌ها بر اقتصاد ایران»، در: http://www.mehrnews.com/news/2173634
فوزی، یحیی (1384)، تحولات سیاسی اجتماعی بعد از انقلاب اسلامی در ایران، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، مؤسسه چاپ و نشر عروج.
کاتب، غلامرضا (1392)، «کوچک کردن دولت و کاهش هزینه‌ها راهکار کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی»، در: http:--isna.ir-fa-news-92080603330   
کمیجانی، اکبر و همکاران (1393)، برآورد مدل جدیدی از سیکلهای تجاری سیاسی: مورد مطالعه ایران، پژوهشنامه بازرگانی، شماره 71.
کمیجانی، اکبر و همکاران (1389)، فقدان استقلال در سیاست پولی و نقش نوسانات قیمت نفت بر سیاست‌های پولی و مالی در ایران، مجله نامه مفید، شماره 78.
گرجی، ابراهیم و اقبالی، علیرضا (1390)، بررسی یک اقتصاد رانتی با تاکید بر سیکل‌های تجاری سیاسی: یک تحلیل تئوریک، پژوهشنامه علوم سیاسی، شماره 23.
لیلاز، سعید (1385)، تبار اقتصاد دولتی، خردنامه همشهری، شماره 2.
همتی، مریم (1392)، استقلال بانک مرکزی؛ گام نخست در پیشبرد اهداف سیاستگذاری پولی، مقاله کاری شماره 9227، پژوهشکده پولی و بانکی.
Nordhaus, William (1989), Alternative Approaches to the Political Business Cycle, Brookings Papers on Economic Activity, 2.
Nordhaus, William  (1975), The political business cycle. Review of Economic Studies, 42.