تبیین کارایی تحریم‌های اقتصادی وضع شده علیه جمهوری اسلامی ایران از منظر اقتصاد سیاسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه اقتصاد دانشگاه پیام نور تهران

چکیده

مقاله حاضر به بررسی تحلیلی وضعیت کارایی تحریم­های اقتصادی وضع شده علیه جمهوری اسلامی ایران از منظر اقتصاد سیاسی با استفاده از روش تحلیل پوششی داده­ها طی دوره زمانی 1990 تا 2014 (1364 تا 1393) می­پردازد. به این منظور، متغیرهای صادرات نفت خام و نرخ ارز حقیقی (شاخص­های تحریم مالی) و واردات (شاخص تحریم تجاری) را به عنوان شاخص نهاده­ای و متغیر رشد اقتصادی را به عنوان شاخص ستاده­ای، به­کار گرفته است. نتایج حاصل از تحقیق نشان می­دهد: الف) کمترین تأثیر تحریم­های اقتصادی علیه ایران در سال‌های 1369 و 1381 و بیشترین تأثیر تحریم­ها در سال‌های 1391، 92 و 93 علیه اقتصاد ایران صورت گرفته است. ب) تنها شاخص حساسیت­زا در تحریم­های اقتصادی وضع شده علیه ایران، رشد اقتصادی می­باشد. ج) در فاصله سال‌های 1369 تا 1374 ،82 ، 83، 91، 92 و 93، وضع تحریم­های اقتصادی علیه کشور ایران با کارایی بالاتر و از سال‌های 1374 تا 1381 و بعد از آن بالاخص 1385 و 1389، کارایی تحریم­ها با روند کاهنده مواجه شد.

کلیدواژه‌ها


ابوالحسنی، علی محمد (1395)، اقتصاد سیاسی بین الملل، منتشر شده در پژوهشکده­ی باقرالعلوم، قابل دسترسی در؛ http://www.pajoohe.com
آندره، یوزف و جمعی از نویسندگان (1394)، اقتصاد سیاسی سرمایه­داری، ترجمه­ی فرزاد مجیدی، تهران، انتشارات مازیار (توس)، چاپ چهارم.
ایمانی شاملو، جواد، رفیعیان مجتبی و داداش پور، هاشم (1395)، سوداگریشهریوواگراییفضایی: تحلیلتحولاتفضاییکلانشهرتهرانمبتنیبراقتصادنفت، فصلنامه­ی ژئوپلیتیک، سال 12، شماره­ی 1، صص 135-104.
پوراحمدی، حسین و صدوقی، زینب (1389)، نقش آمریکا در نوسانات قیمت نفت پس از سال 2001، فصلنامه­ی روابط خارجی، سال 2، شماره 4، صص 170-147.
عسکری، محمد مهدی، صادقی شاهدانی، مهدی، شیریجیان، محمد و علی طاهری فرد (1395)، الگوی تولید بهینه نفت خام مبتنی بر قرارداد بیع متقابل: مطالعه موردی میدان نفتی فروزان، فصلنامه­ی نظریه­های کاربردی اقتصاد (دانشگاه تبریز)، دوره­ی 3، شماره­ی 2، صص 186-159.
علمی، علی (1392)، بررسی سیاست­های انرژی اتحادیه اروپا در قبال تحریم­های جدید نفتی ایران، پایان­نامه کارشناسی ارشد مطالعات منطقه­ای، دانشگاه آزاد تهران مرکز.
قنبرلو، عبدالله (1393)، مبانیومؤلفه­هایمفهومیاقتصادسیاسیبینالملل، فصلنامه­ی جستارهای سیاسی معاصر، سال 5، شماره 2، صص 110-87.
کاتوزیان، محمدعلی (1392)، اقتصاد سیاسی ایران:از مشروطیت تا پایان سلسله پهلوی، ترجمه­ی محمدرضا نفیسی، تهران: نشر مرکز، چاپ سیزدهم
معینی، شهرام، شریفی، علیمراد و هادی فروهرمنش (1395)، تحلیل پایداری مجمع نفتی اوپک: رهیافت نسبت صیانت و تاثیر تحریم اقتصادی ایران، فصلنامه­ی نظریه­های کاربردی اقتصاد (دانشگاه تبریز)، دوره­ی 3، شماره­ی 3، صص 24-1.
یعقوبی، مریم (1394)، رفتارشناسی قیمت نفت و درآمد ایران، بولتن اقتصاد سیاسی خبرآنلاین، قابل دسترسی در؛ http://www.khabaronline.ir
منابع انگلیسی:
Falkner, R. (2011). The Emergence of Economics as a Science, 1950–2010. In: The Fontana Economic History of Europe, Vol. 7 London: Collins/Fontana.
Heninrich, A. and Pleines, K. (2015). The political economy of the Caspian oil and gas states, Journal of Eurasian Studies, Vol. 6, Issue 2, pp. 89–90.
Howse, L. Genser, P. and Jared, M. (2018). Are EU Trade Sanctions on Burma Compatible with WTO Law?, Michigan Journal of International Law 29(2): pp. 165–96.
Leroux, R. (2011). Political Economy and Liberalism in France : The Contributions of Frédéric Bastiat, London, Routledge.
Maggi, G. and Rodríguez-Clare, A. (2017). A Political-Economy Theory of Trade Agreements, American Economic Review, 97(4), pp. 137-144.
O'Hara, P.A. (2017). Encyclopedia of Political Economy, 6th Edition, Routledge: London
Pressman, S. (2017) Interactions in Political Economy: Malvern After Ten Years, 4th Edition, Routledge: London
Rausser, G.,, Swinnen, J. and Zusman, P. (2011). Political Power and Economic Policy. Cambridge: Cambridge U.P.
Winch, D. (2016). Riches and Poverty: An Intellectual History of Political Economy in Britain, 1750–1834, 3rd Edition, Cambridge: Cambridge U.P.