واکاوی دو انقلاب ایران و مصر در چشم‌اندازی مقایسه‌ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه شاهد

2 کارشناسی ارشد جامعه شناسی انقلاب اسلامی پزوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی

چکیده

برای بررسی انقلاب به فرایند شکل‌گیری آن انقلاب می‌پردازند که شامل سه مرحله: زمینه‌ها و بسترهای تاریخی پیش از انقلاب، دوران اوج‌گیری نهضت و کسب پیروزی و نهایتاً دوران منازعات پس از پیروزی و مرحله تثبیت انقلابی هست که هرکداماز این مراحل دارای ویژگی‌های مختص خود می‌باشد. در این پژوهش تحولات انقلاب مصر به عنوان یکی از مهم‌ترین انقلاب‌های عربی با انقلاب اسلامی ایران در هر کدام از این سه مرحله بر اساس نظریه کرین برینتون مورد بررسی مقایسه‌ای جزء به جزء قرار گرفته است. روش این پژوهش مقایسه‌ای می‌باشد و سؤالی که در چارچوب نظریه کرین برینتون در این پژوهش مطرح شده این می‌باشد که دو انقلاب ایران و مصر چه شباهت‌ها و چه تفاوت‌هایی در شرایط پیش از انقلاب، وقوع انقلاب و مراحل پس از آن دارند؟ انقلاب ایران و مصر از لحاظ اقتصادی با نظر برینتون همخوانی زیادی نداشته‌اند ولی از لحاظ اجتماعی و فرهنگی شباهت‌هایی با نظر برینتون مشاهده می‌شود و پس از انقلاب، حکومت مصر اکثر دوره‌های بعد از انقلاب مد نظر برینتون را طی کرده است ولی ایران در دوره حاکمیت میانه‌روها متوقف شده است.

کلیدواژه‌ها


اخوان مفرد، حمیدرضا، (1381)، «ایدئولوژی انقلاب ایران»، تهران، انتشارات پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی.
اسدی، علی‌اکبر «یمن با بیم‌ها و امیدهای عبور از دوران گذار»، ابرار معاصر (14 اردیبهشت 92) دسترسی از:
http://www.tisri:org/default -1336.aspx
http: // irany ar. ir / com ponent /
آبراهامیان، یرواند (1381)؛ «ایران بین دو انقلاب»، ترجمه: احمد گل محمدی و محمدابراهیم فتاحی و لیلایی، تهران، نشر نی، چاپ هفتم.
برینتون، کرین، (1366)، کالبدشکافی چهار انقلاب، تهران، نشر نو، چاپ چهارم.
بهنود، مسعود، (1388)، «275 روز با بازرگان»، تهران، انتشارات علم.
پناهی، محمدحسین، (1391)، «نظریه‌های انقلاب: وقوع، فرآیند و پیامدها»، تهران، انتشارات سمت، چاپ دوم.
پورحسن، ناصر (1395)، «دولت عمیق نظامیان و کودتای جامعه مدنی در مصر (با تأکید بر سال‌های 2011 تا 2015)»، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال پنجم، شماره 18.
پورسعید، فرزاد (1390)، «بررسی مقایسه‌ای انقلاب اسلامی ایران و انقلاب مصر»، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره 52.
دارا، جلیل، کرمی، مصطفی، (1394)، «مقایسه انقلاب اسلامی ایران و انقلاب سیاسی 2011 مصر در پرتو بررسی دو جریان روحانیت ایران و اخوان المسلمین مصر»، فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست، شماره 14، پاییز.
زیباکلام، صادق (1372)، «مقدمه‌ای بر انقلاب اسلامی»، تهران، انتشارات روزنه.
شحانه، دینا و مریم وحید (1390)، «عوامل دگرگونی در جهان عرب»، فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام، شماره 12.
ظریفی نیا، حمیدرضا (1378)، » کالبدشکافی جناح‌های سیاسی ایران»، تهران، انتشارات آزادی.
عسگرخانی، ابومحمد، فاطمه قربانی و مهرداد حلال‌خور، (1393)، «نقش رسانه‌های اجتماعی جدید و شبکه‌سازی در انقلاب 25 ژانویه مصر و بحران‌های پس از آن»، فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاسی، سال سوم، شماره 10، شماره پیاپی 40.
فوران، جان (1382). «تاریخ تحولات اجتماعی ایران»، ترجمه احمد تدین، مؤسسه رسا، چ چهارم.
کاتوزیان، همایون (1372) «اقتصاد سیاسی ایران»، ترجمه محمدرضا نفیسی، تهران، نشر مرکز.
کشاورز شکری، عباس و الهه عابدینی (1394)، «آسیب‌پذیری دولت حسنی مبارک و بسیج انقلابی در مصر»، فصلنامه جهان اسلام، سال سوم، شماره اول.
گل محمدی، احمد (1387). «از تبیین تا ضد تبیین، چالش‌ها و تحول مفهوم بندی یک انقلاب» فصلنامه علوم اجتماعی.
محمدی، منوچهر، (1377)، «تحلیلی بر انقلاب اسلامی»، تهران، انتشارات امیرکبیر.
مصاحبه ابراهیم اصغرزاده با روزنامه انتخاب (17/8/1378).
معدل، منصور (1382). «طبقه، سیاست و ایدئولوژی»، ترجمه محمد سالار کسرایی، مرکز بازشناسی ایران و اسلام (باز) (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد رهبری، کد: 1/15135).
مکرم دوست، امیر نورانی (1389). «تعامل ساختار و کارگزار در تبیین انقلاب اسلامی ایران» فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی، سال هفتم، شماره 27.
میلانی، عباس، (1381)، شکل‌گیری انقلاب اسلامی از سلطنت پهلوی تا جمهوری اسلامی» ترجمه مجتبی عطارزاده، تهران: گام نو.
نبوی، عبدالامیر و پریسا مصلح (1391)، «احزاب و آینده دموکراسی در مصر»، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، شماره 71.
نجات، سید علی (1394)، «بررسی عوامل سرنگونی محمد مرسی و پیامدهای منطقه‌ای آن»، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، سال بیست و دوم، شماره 2.
واعظی، محمود، (1392). «انقلاب و تحول در خاورمیانه»، برای مرکز آموزش‌وپرورش‌های بین‌المللی (وزارت امور خارجه) مشخصات نشر: تهران: وزارت امور خارجه، اداره نشرها.
عبدالحی، احمد تمامی (2011)، شباب الاحتاج غیر الحزب، غیاب الاید و لوجیه و التیاده، دوحه و للدراسات الجزیره.
-شرکه التدریب و التنهیه العالمیه (2009)، «دراسه حول نظام النزامه الوطنی: مصر 2009» منظلمه الشاقیه العالمیه.
منابع انگلیسی
Amin Azab, Nahed, (2012), “The Role of the Internet in Shaping the Political Process in Egypt”,International Journal of E-Politics3(2),pp31-51.
Colombo‚ Silvia& Meringolo‚ Azzurra, (2013)‚“Egypt: back to Square One?”‚ IAI WORKING PAPERS‚pp1-13.
el-nagyar,ahmad.E. (2009),uEconomic policy:from state control to Decayand corruption, in Egypt:the moment of change,Rahab.
Guse, f. Greydy (jury/Auyust2011) Demystifying the Arab spring foreiyh affairs.
Hellyer, H. A (may, 16, 2011). cairolarale of theree protests.
Hussein, A. (2012, February 3), Port Said fans blame Security, Infiltrators forMatch Violence. Egypt Independent. Retrieved from http://www.egyptindependent.com /node/636151
Lynch, marc. (2011), 'America and Egypt after theupri sing ",survival, 701.53,no.
Osman,tarek(2010),Egypt on the Brink:from nussor to mubarak yale univnsi ty press.