مؤلفه‌های کلیدی دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه روابط بین الملل دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی

2 دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی

3 دانشجوی دکتری مدیریت راهبردی دانشکده علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

هدف اصلی این مقاله رتبه بندی مؤلفه‌های دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی و دستیابی به عناصر کلیدی آن است. از این رو در پاسخ به این پرسش اصلی که «مؤلفه‌های کلیدی دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران چیست؟» در یک فرآیند روشی آمیخته کمی و کیفی، براساس مطالعات اکتشافی و بررسی پژوهش‌های صورت گرفته 70 مؤلفه مؤثر از مجموعه مؤلفه‌های دیپلماسی فرهنگی با روش دلفی شناسایی و بررسی می‌شود. با کمک خبرگان و متخصصین این حوزه از سیاست خارجی و ارزیابی آنان، رتبه‌بندی و اولویت‌بندی سهم مؤلفه‌های دیپلماسی فرهنگی در چهار گروه اصلی شاخص‌های مرتبط با هدف و پیام دیپلماسی، شاخص‌های عامل اجرای دیپلماسی، شاخص‌های ابزاری- روشی و شاخص‌های برنامه‌ای دیپلماسی فرهنگی و 10 زیر گروه مرتبط در وضعیت موجود و مطلوب انجام می‌شود که گویای اهمیت هر شاخص است. پس از تجزیه و تحلیل یافته‌ها با رتبه بندی مؤلفه ها، آزمون T و تحلیل شکاف بین وضعیت موجود و مطلوب، استدلال می‌شود که آنچه باید در دستور کار دیپلماسی فرهنگی و تحقق سیاست خارجی جمهوری اسلامی قرارگیرد، استفاده حداکثری از ابزارها و روش‌های دیپلماسی فرهنگی اعم از عوامل انسانی متخصص رسمی و غیر رسمی و همچنین ابزارها و روش‌های ابزاری فرهنگی چون محصولات دیداری- شنیداری در عرصه‌های عینی و سایبری در مبادلات و دیپلماسی فرهنگی است.

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم، ترجمه: آیةالله ناصر مکارم شیرازی
امام خامنه ای(مدظله)، مجموعه بیانات قابل دسترسی در سایت:khameneie.ir
ابوالوفا، احمد(1390)، حقوق دیپلماتیک(رهیافت اسلامی)، ترجمه سیدمصطفی میرمحمدی، تهران: سمت.
آشنا، حسام­الدین(1384) کتاب امریکا 6 (ویژه دیپلماسی عمومی)، موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین­المللی.
البرزی، محمد رضا(1368) ارزیابی تحول دیپلماسی در قرن بیستم، تهران: نشر سفیر.
بیلیس، جان و اسمیت (1383) جهانی شدن سیاست. ترجمه ابوالقاسم راه چمنی. تهران: موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران.
دهقانی فیروز آبادی سید جلال (1388) سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: سمت.
دهقانی فیروز آبادی سید جلال (1387) چارچوبی مفهومی برای ارزیابی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: معاونت پژوهش‌های سیاست خارجی مرکز تحقیقات استراتژیک.
کشاورزشکری، عباس (1392) فرصتها و چالش‌های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در خاور میانه، تهران:دانشگاه امام صادق، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
مقالات:
خانی، محمدحسن(1384)دیپلماسی فرهنگی و جایگاه آن در سیاست خارجی کشورها، دانش سیاسی، پاییز و زمستان .
درخشه، جلال و مصطفی غفاری(1390)، مطالعات فرهنگ-ارتباطات، سال دوازدهم، شماره 16.
دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال(1391)الزامات دیپلماسی فرهنگی ایران، همشهری آنلاین، سه شنبه 5/2/91.
رستگاری، محمدحسین(1391) نقش نهادهای فرهنگی در تحقق چشم انداز جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه مدیریت راهبردی دانشگاه عالی دفاع ملی، سال اول شماره 2.
سیمبر، رضا(1385) کار ویژه‌های دیپلماسی مدرن در روابط بین‌المللی: تأثیرگذاری­ها و تأثیرپذیری­های متقابل، فصلنامه سیاست خارجی، سال بیستم، شماره 1، بهار.
وحیدی، موسی الرضا(1386) فراتکنولوژی و تحول مفهوم قدرت در روابط بین‌الملل، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال دهم، شماره چهارم، زمستان، شماره مسلسل 28.
منابعلاتین:
-WOLF,JR,CH.;ROSEN,B.(2005):Public diplomacy: lessons from King and Mandela, in: POLICY ‎REVIEW (133) October-November
‎-Cummings,Milton C.(2003).Cultural Diplomacy and the US Government: A ‎Survey. Washington DC: Center for Arts and Culture.‎