واکاوی گفتمان تکفیری- سلفی گری در جهان اسلام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیارگروه علوم سیاسی دانشگاه رازی

2 استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه رازی

3 دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه رازی

چکیده

با پرهیز از دیدگاه های تقلیل گرایانه ای که تمرکز خود را بر وقایع یک دهه اخیر عراق و سوریه متمرکز نموده اند، این پژوهش با بهره گیری از روش تحلیل گفتمان به واکاوی مفصل بندی گفتمان دولت خلافت اسلامی(داعش) می پردازد. برای رسیدن به این هدف، این تحقیق ابتدا به تبارشناسی جریان فکری سلفی از ابن تیمیه به بعد پرداخته و شیوه تحول آن را در قرن بیستم و در اندیشه‌های سید قطب تحلیل می نماید. سپس با حرکت از نقطه عزیمت فروپاشی خلافت عثمانی و حاکمیت گفتمان های سکولار، مجموعه رُخدادهایی را که در نتیجه مواجهه گفتمان اسلام/سکولاریسم به وقوع پیوسته به همراه پیامدهای آنها به بحث می‌گذارد. سرانجام با بهره گیری از دو فراز قبلی، شیوه معنادهی به دال‌های اسلامی وکارکرد هرکدام از آنها را در منظومه معنایی دولت خلافت اسلامی(داعش) به ویژه دال مرکزی خلافت را مورد واکاوی قرار می دهد. با توجه به این مهم، پژوهش حاضر درپی آن است تا با بهره گیری از روش تحلیل گفتمان لاکلائو و موف، برای پرسش ذیل، پاسخ مناسبی بیابد: بسترهای فکری معرفتی جریان تکفیری- سلفی چگونه مفصل بندی شده است؟ فرضیه پژوهش: جریان فکری تکفیری- سلفی، حول دال مرکزی خلافت مفصل بندی شده و به ایجاد حوزه مشروعیت سازی وغیریت پردازی می پردازد.

کلیدواژه‌ها


بشیریه، حسین.(1381) . چارچوب نظری جامعه شناسی سیاسی. فصلنامه نقد و نظر. ش .19 صص47-31.
تاجیک،محمدرضا.(1377). «سخن سردبیر». مجله گفتمان. ش 1. صص 5-1.
تاجیک،محمدرضا.( (1383) گفتمان و پادگفتمان و سیاست.تهران: مؤسسه تحقیقات فرهنگ و علوم انسانی.
تاجیک،محمدرضا.(.(1386).«روان کاوی و سیاست». فصلنامه پژوهش علوم سیاسی.ش چهارم و پنجم.صص45-19.
بزرگی،وحید.(1382).دیدگاه های جدید درروابظ بین الملل تأویل شناسی،پسانوگرایی،نظریه انتقادی ،تهران:نشرنی.
سافی،ل.م.(1379).« دو رهیافت متفاوت در جریان بازگشت به اسلام در جهان». ترجمه سیداحمد موثقی. فصلنامه سیاست. ش دوازدهم. صص 290-267.
حیدری،محمد شریف.(1388). «سلفی گری نوین در تقابل با راهبرد وحدت اسلامی». فصلنامه طلوع. سال هشتم. ش 27.صص 144-121.
سعید،بابی.(1390). هراس بنیادین: اروپامداری و ظهور اسلام گرایی. ترجمه غلامرضا جمشیدی و موسی عنبری. تهران: نشردانشگاه تهران.
سوسور، فردینان دو.( 1378). دوره زبان شناسی عمومی. ترجمهکورش صفوی. تهران: هرمس.
حقیقت، سید صادق.(1387). روش شناسی علوم سیاسی. چاپ دوم . قم: انتشارات دانشگاه مفید.
 عباس زاده فتح آبادی، مهدی.( (1388). «بنیاد گرایی اسلامی و خشونت با نگاهی بر القاعده». فصلنامه سیاست. دوره 39. ش4.صص74-41.
تاجیک،محمدرضا.( (1389). « القاعده پس از 11 سپتامبر(با تأکید بر عراق)». فصلنامه سیاست .دوره 40 ش 2. صص170-151.
علیجانی، رضا.(1393). «داعش؛ ریشه ها و اندیشه ها». قابل دسترسی در: www.rezaalijani.com
فیرحی، داوود.(1378). «فقه سیاسی اهل سنت». فصلنامه نقد و نظر.ش چهارم. صص113-72 .
نجفی فیروزجایی، عباس.(1382).« بنیادهای فکری القاعده و وهابیت». فصلنامه راهبرد، ش27. صص256-232.
قادری، حاتم.(1385). اندیشه سیاسی در اسلام و ایران. تهران: انتشارات سمت.
قطب،سید.( 1378). نشانه های راه. ترجمه محمود محمودی. تهران: نشر احسان.
قطب،سید (1362). فی ظلال القرآن. ترجمه محمدعلی عابدی. تهران: مرکز نشر انقلاب.
قطب،سید.(1368). اسلام و صلح جهانی. ترجمه و توضیح هادی خسروشاهی و زین العابدین قربانی. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1368.
قطب،سید.(1370). آمریکا از دیدگاه سید قطب. ترجمه مصطفی اربابی. تهران: نشر احسان.
کارن، آرمسترانگ.(1393).« خشونت مذهبی افسانه». ترجمه سارا نجف پور ، علی تدین زاده . وب سایت ترجمان. تاریخ انتشار یکشنبه 28 دی. قابل دسترس: Twww.tarjoman.com/vtpa4k,0549.n93
کسرایی، محمد سالار، پوزش شیرازی، علی.(1388). «نظریه گفتمان لاکلائو و موف؛ ابزاری کارآمد در فهم تبیین پدیده های سیاسی». فصلنامه سیاست. دوره 29.ش3. صص360-339.
لاکلائو، ارفستو و شانتال موف.( 1392). هژمونی و استراتژی سوسیالیستی.ترجمه محمدرضایی.تهران: نشر ثالث.
موفه،شانتال.(1385). واسازی، عمل گرایی و سیاست دموکراسی در دیکانستراکشن و پراگماتیسم. ترجمه شیوا رویگریان. تهران:گام نو.
میر حیدر، دره، حمیدی نیا ، حسین.(1386). «کالبد شکافی نقشه جغرافیایی و نقش آن در اعمال قدرت و القاء سیاست». فصلنامه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی. ش 8و9. صص165-139.
 

 

 

laclau,E & Mouffe,c.(2002). Recasting Marxism in James martin: Antonio Gramsci, critical Assessment of leading Political philosophers.VoutledgePress.

Dorsey ,james .(2014). The Rise of the Islamic State: Who is to blame?.Availability: www.huffintopnpost.com05.09.2015.

Micullef.v.joseph.(2015). Islamic State:its history, Idology and halleng .Availability: www.huffintopnpost.com.

zelin,r.aron.(2014).The War Between ISIS and AL-qaeda for Supremacy of the Global Jihadist Movement.Research notes.Number 20-June.Availability: http://www. The Washington Institute for Near East Policy.org.