بررسی رابطه میان ساختارهای گفتمان مدار ایدئولوژیک و اقتصاد مقاومتی در متون مطبوعاتی از منظر تحلیل گفتمان انتقادی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبانشناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 دانشیار گروه زبان شناسی, واحد تهران مرکزی, دانشگاه آزاد اسلامی, تهران, ایران

چکیده

در پژوهش حاضر، 12 متن از روزنامه‌های داخلی در حوزه اقتصاد مقاومتی مطابق انگاره جامعه‌شناختی-معناشناختی تحلیل شده‌است. یافته‌ها فرضیه اصلی پژوهش را مورد تایید قرار داده ومشخص‌کرده که مؤلفه‌های«حذف»،«فعال‌سازی/منفعل‌سازی»،«مشخص‌سازی/نامشخص‌سازی»، «جنس‌ارجاعی/نوع‌ارجاعی» و «انتزاعی‌سازی/عینی‌سازی» در متون اقتصاد مقاومتی کاربرد داشته‌اند. از میان داده‌ها، 7 روزنامه که به هسته قدرت نزدیک‌تر بوده، با صراحت بیشتر به وظیفه اطلاع‌رسانی از اقتصاد مقاومتی مطرح‌شده توسط مقام معظم رهبری همت‌گماشته و 5 روزنامه که عمدتاً توسط اصحاب اقتصادی جامعه اداره می‌شده، با میزان رازگونگی بیشتر به این امر پرداخته‌اند. نتایج پژوهش‌نشان می‌دهد‌ که هر چه میزان ارتباط با هسته‌های قدرت در جامعه بیشتر باشد، صراحت بیشتر و هرچه دسترسی به منابع قدرت کمتر باشد، صراحت کمتری در ابراز عقیده‌ها دیده می‌شود. گفتنی است نتایج این تحقیق می‌تواند برای اصحاب‌رسانه مفید واقع شود تا فارغ از هرگونه جانبداری یا باور خاص، به اقتصاد مقاومتی موردنظر معظم‌له بپردازند و بر بیان اهمیت تولید داخلی و عدم وابستگی اقتصادی به کشورهای دیگر در این شرایط بحران اقتصادی و تحریم‌های ناجوانمردانه کوشاتر باشند.

کلیدواژه‌ها


آقاگل‌زاده، فردوس و مریم غیاثیان(1386). رویکردهای غالب در  تحلیل گفتمان انتقادی. مجله زبان و زبان شناسی، 3(1)، 54-39.
اسدی، مسعود، گلفام، ارسلان، آقاگل زاده، فردوس و افراشی، آزیتا(1394). مؤلفه های زبانشناختی و جامعه ستاختی-معنایی و بازنمایی کنشگران اجتماعی در متون مطبوعاتی. جستارهای زبانی، شماره 6(2)، 1-24.
پهلوان نژاد، محمدرضا، رحمان صحراگرد و محمدهادی فلاحی(1388). شیوه بازنمایی کارگزاران اجتماعی در نشریات دوره مشروطه از منظر گفتمان شناسی انتقادی با عنایت به مولفه‌های گفتمان مدارجامعه شناختی-معنایی.  مجله زبانشناسی و گویش های خراسان، 1، 73-51.
کاظمی فرد، ندا(1390). بازنمایی کنش اجتماعی مسئله انقلاب 1357 در روزنامه های قبل و بعد از انقلاب با عنایت به مولفههای گفتمان مدار جامعه شناختی معنایی. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات شیراز.
حیدری تبریزی، حسین و رزمجو، سید آیت الله(1384). شیوه‌ های تصویرسازی کارگزاران اجتماعی در گفتمان فارسی: تحلیل توجیهی گفتمان با عنایت به مولفه‌ های جامعه‌شناختی ـ معنایی. نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی تبریز، 195، 1-34.
سلطانی. علی اصغر(1384). قدرت، گفتمان و زبان: سازوکارهای جریان قدرت در جمهوری اسلامی ایران. تهران: نشر نی.
نوروزی، فاطمه( 1384). بازنمایی شخصیت زن در متون روایی با توجه به دیدگاه تحلیل گفتمان انتقادی: مطالعه موردی رمان رقصندگان .پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شیراز
یارمحمدی، لطف‌الله و لیدا سیف(1383). بازنمایی کارگزاران اجتماعی در منازعات فلسطین و رژیم صهیونیستی از طریق ساختارهای گفتمان­مدار جامعه­شناختی ـ معنایی.مجموعه مقالات ششمین کنفرانس زبانشناسی، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی، صص 421-334.
 
Amal Saleh, E(2004). The representation of Social actors in the EFL textbooks in Iran. Unpublished PhD. Dissertation, Shiraz University, Shiraz.
Fairclough, N(1993). Critical discourse analysis and the commodification of public discourse. Discourse and Society, 4(2), 133-68.
Kress, G.R(1985). Linguistic processes in sociocultural practice. Victoria, Australia: Deakin University Press.
Martinez Lirola, M(2014). Visibility and invisibility: Exploring the representation of women and men in Irish politics. The example of the 2011 broadcasts. Communication Papers- Media Literacy and Gender Studies, 3(5), 11-23.
Osisanwo, A(2014). Role allocation in the media representation of participants in selected electoral discourses in Nigeria. Athens Journal of Mass Media and Communications, 2(3), 183-204.
Rashidi, N., & Ghaedsharafi, S(2015). An investigation into the culture and social actors’ representation in Summit Series ELT textbooks within Van Leeuwen’s 1996 Framework. Sage Open, 1-10.
Van Leeuwen, T. A(1996). The representation of social actors, in Coldas- Coulthard, C. R. & Coulthard, M(eds.), Text and practices, Reading in CDA. London: Routledge.
Van Dijk, T. A(1997). Discourse studies: A multidisciplinary introduction. London: Sage.
Winkler, I.)2011). The representation of social actors in corporate codes of ethics. How code language positions internal actors. Journal of Business Ethics, 101, 653–665.
.