سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران در صنعت نفت پس از انقلاب با تأکید بر چالش‌های مالی و حقوقی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق بین الملل، واحد قشم، دانشگاه آزاد اسلامی، قشم، ایران،

2 دانشیار گروه حقوق، واحد قشم، دانشگاه آزاد اسلامی، قشم، ایران، (نویسنده مسئول)

3 استادیار گروه حقوق، واحد قشم، دانشگاه آزاد اسلامی، قشم، ایران

چکیده

این پژوهش به بررسی سیاست‌های جمهوری اسلامی در صنعت نفت پس از انقلاب با تأکید بر چالش‌های مالی و حقوقی می‌پردازد. سوال اصلی این پژوهش بدین قرار است: تلاش‌های کیفی و کمی صنعت نفت ایران در راستای حصول به اهداف تعیین‌شده در سند چشم‌انداز بیست ساله، با چه چالش‌ها و موانعی مواجه بوده است؟ فرضیه‌ای که به دنبال سئوال مزبور می‌آید: علی‌رغم کوشش‌های صنعت نفت ایران و مسئولان و کارگزاران آن، عدم آگاهی کامل آنها از مسائل حقوقی ـ مالی و قراردادی در کلیه‌ی ابعاد فعالیت صنعت نفت در چارچوب نظام قانونمند، تحقق اهداف مذکور را با دشواری­هایی مواجه کرده است. آنچه از نتایج حاصل از پژوهش می‌توان دریافت، نبود قوانین بین‌المللی شفاف و تحریم در صنعت نفت است، به طوری که حاکمیت ظالمانه آمریکا هر گونه قوانین حاکم بر صنعت نفت را به دلیل نفوذ این کشور بر نظام بین‌المللی، شکننده کرده است و علاوه بر این، عدم وجود قوانین بین‌المللی حقوقی و مالی در برابر آمریکا، چالش‌هایی را به وجود آورده که نیازمند توجه بیشتر است. روش تحقیق در این مقاله،‏ جمع‏آوری داده‏ها به شیوه‏ی کتابخانه‏ای و سپس تجزیه و تحلیل این داده‏هاست.

کلیدواژه‌ها


1ـ فارسی
ابراهیمی، سید نصرالله (1392). میزگرد هم‌اندیشی نظام جدید قراردادهای صنعت نفت، کمیته بازنگری قراردادهای نفتی وزارت نفت، جلد دوم، چاپ اول، تهران: موسسه ارتباط گستران انرژی.
ابراهیمی، سید نصرالله؛ منتظر، مهدی؛ مسعودی، فرزاد (1393). «اصول قانونی حاکم بر قراردادهای خدماتی بالادستی صنعت نفت و گاز ایران»، پژوهش‌نامه اقتصاد انرژی، سال 3، شماره 12: 1-26.
ابراهیمی، سید نصرالله؛ کهن‌هوش نژاد، روح‌الله (1395). «چالشهای قانونی استفاده از قراردادهای مشارکت در تولید در صنعت نفت و گاز ایران» ، مجله راهبرد، سال 25، شماره 79: 10-23.
ایران‌پور، فرهاد (1386). «مبانی عمومی قراردادهای نفتی»، فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 37، شماره 3.
بهمنی، محسن (1392).گذر از تحریم، تهران: پایگاه اطلاع‌رسانی عملیات روانی و جنگ نرم.
بینا، علی اکبر (1389). چالشهایتوسعهدرصنعتنفتایران، تهران: نشرکویر.
 جابر، پائول ؛ سیک، گری (1370). منافع قدرت‌های بزرگ در خلیج فارس، ترجمه: مجید قهرمانی، تهران: نشر سفیر.
 حشمت‌زاده، محمدباقر (1389). ایران و نفت؛ جامعه‌شناسی نفت در ایران (75ــ1357)، تهران: نشر باز.
درخشان، مسعود و عاطفه تکلیف (1394)، «انتقال و توسعه فناوری در بخش بالادستی صنعت نفت ایران: ملاحظاتی در مفاهیم، الزامات، چالشها و راهکارها»، پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، سال 4، شماره 14.
 رضوی، حشمت‌الله (1380). اوپک و سیاست نفتی جمهوری اسلامی ایران، تهران: چاپخش.
رفیع، حسین (1393)، «تحول نقش نفت در تقابل سیاسی خاورمیانه اسلامی و غرب»، مطالعات سیاسی جهان اسلام، شماره 9، صص 60ـ35.
شریف زاده، ف.، س. ع. نقوی حسینی، م. ع. سیدنقوی و ر. واعظی (1398)، «ارائه‌ی الگوی الزامات خط‌مشی‌گذاری آینده‌محور برای صنعت نفت ایران»، سیاستگذاری عمومی، دوره 5، شماره 3، پائیز 1398، صص 61ـ45.
شیروی، عبدالحسین (1393). حقوقنفتوگاز، تهران: نشر میزان.
شیروی، عبدالحسین؛ ابراهیمی، سیدنصرالله و مجتبی اصغریان (1388). «اکتشاف و توسعه میادین نفتی ایران از طریق قراردادهای بیع متقابل»، مجله حقوقی بین‌المللی، نشریه مرکز امور حقوقی بین‌المللی ریاست جمهوری، شماره 41.
طاهری‌فرد، علی و هادی دیباوند (1395)، «بررسی قراردادهای نفتی ایران (IPC) در چارچوب شاخصهای اقتصاد مقاومتی»، نشریه آفاق امنیت، شماره 31، صص 138ـ115.
علم، مصطفی (1388). نفت  قدرتواصول:پیامدهایکودتای28مرداد، تهران: انتشارات چاپخش.
فرشادگهر، ناصر (1381). سیریدرقراردادهاینفتیایران، تهران: انتشارات پژوهشکده امور اقتصادی.
کوده‌ئی، ابوالفضل (1392). روش‌های سرمایه‌گذاری خارجی (با تاکید بر تجربه ایران)، مجموعه مقالات تأمین مالی و سرمایه گذاری خارجی- روش ها، ابزارها و زیرساخت ها، سازمان  سرمایه گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران، تهران: انتشارات ماهواره.
محقر، ع.، ع. اصلانی، ف. ثقفی، ع. ملکی و س. خلیلی (1398)، «تحلیل نقش بازیگران حکمرانی بخش بالادستی صنعت نفت ایران در شکست نظام نوآوری‌بخشی: مطالعه چندموردی»، سیاستگذاری عمومی، دوره 5، شماره 2، تابستان 1398، صص 184ـ163. 
منتظر، مهدی؛ ابراهیمی، سید نصراله (1391). «دلایل استفاده از قراردادهای بیع متقابل در بخش بالادستی صنعت نفت و گاز ایران» ، مجله حقوقی بین‌المللی، نشریه مرکز امور حقوقی بین‌المللی ریاست جمهوری، سال 29، شماره47.
مؤمنی وصالیان، هوشنگ؛ غنیمی فرد، حجت الله و محمد محمودی (1388). «بررسی مقایسه‌ای قراردادهای بیع متقابل و مشارکت در تولید در پروژه‌های بالادستی صنعت نفت و گاز ایران». فصلنامه علوم اقتصادی، سال دوم، شماره 6: 135-157.
 
Bas, Christian and Fabienne Jacky Picard (2009), "Models for Allocating Public Venture Capital to Innovation Projects: Lessons from a French Public Agency", University of Lyon 2, November.
Capros, P. & Mantzos, L. (2016), ''European Energy and Transport'', European Commission, Belgium. 18.
Elliott, Kimberly. (2013), “Economic Sanctions Reconsidered”, 3d. edition. Washington: Institute for International Economics.
Glazer, Amihai&Stef Proost (2008), "Capital-Intensive Projects Induce More Effort than Labor-Intensive Projects", University of California, Catholic University of Leuven (KUL), December.
Hennart, J. F. (2016). “Some Empirical Dimensions of Countertrade”, Journal of International Business Studied, Vol. 21, No. 2, 2nd Qtr, pp. 243-270.
Li, Yong and Joseph T. Mahoney (2018), "When Are Venture Capital Projects Initiated?", State University of New York at Buffalo, University of Illinois, Journal of Business Venturing, Forthcoming, February.
Wang, Wen, Yilin Hou and William Duncome (2007), "Determinants of Pay-as-You-Go Financing of Capital Projects: Evidence from the States", Public Budgeting & Finance, Vol. 27, Issue 4, pp. 18-42, Winter