بحران سوریه، میانجی‏گری بین‏المللی و جایگاه ج.ا. ایران در حل آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته حقوق بین الملل دانشگاه پیام نور مرکز تحصیلات تکمیلی تهران

2 استادیار حقوق بین‌الملل دانشگاه پیام نور تهران

3 دانشیار حقوق بین‌الملل دانشگاه پیام نور تهران

چکیده

این مقاله به بررسی میانجی‏گری بین‏المللی در بحران سوریه و جایگاه ج. ا. ایران در حل این بحران از طریق میانجی‏گری می‏ پردازد. سوال اصلی این است که ج. ا. ایران با چه انگیزه‏‏ای به میانجی‏گری در بحران سوریه ورود کرده و در این مسئله چگونه عمل نموده است؟ فرضیه تحقیق بر این قرار دارد که ایران، میانجی‏گری را با نگرش موازنه تهدید یا همان واقع‏گرایی تدافعی، پیش می‏‏برد و در کنار تلاش برای کمک به حل بحران، درصدد کاهش تهدید ائتلاف‏های مختلف علیه خود می‏ باشد. نتیجه پژوهش نشان می‌دهد که پیچیده شدن بحران سوریه نه تنها در سطح داخلی، بلکه در مقیاس منطقه‏ای و فرامنطقه‏ای، آن را از شکل یک مخاصمه مسلحانه غیربین‏المللی به صورت یک مخاصمه مسلحانه بین‏المللی درآورده است و این مهم باعث شده است تا تلاش‏های بین‏المللی برای حل بحران سوریه بدون حضور و میانجی‏گری موثر ایران ناتمام بماند. ایران همواره در مسئله میانجی‏گری، امنیت منطقه‏ای و نیز ملی خود را لحاظ نموده و تلاش کرده است که در روند مذاکرات، به دفع ریسک‏های احتمالی ناشی از این بحران واکنش نشان بدهد. این مقاله با روش کیفی از نوع توصیفی-تحلیلی نوشته شده است و داده‏ها به شیوه کتابخانه‏ای و از طریق فیش‏برداری جمع‏آوری شده‏اند.

کلیدواژه‌ها


ـ خدابخشی، ل. ازغندی، ع. باوند، ه. (1399)، «سیاست خارجی ایران و عربستان درباره تحولات سوریه 2019ـ2011»، مطالعات بین المللی، پائیز 1399، شماره 66، صص 96ـ77.
2ـ داوطلب زاده، م. کاظمی زند، ع. ذاکریان، م. (1399)، «سیاست خارجی دونالد ترامپ نسبت به بحران سوریه و تهدیدات و فرصتهای آن برای جمهوری اسلامی ایران»، ژئوپولیتیک، بهار 1399، شماره 57، صص 208ـ245.
3ـ شریف‏زاده، مرجان (1398)، «مروری بر روند مذاکرات صلح سوریه (محور آستانه) از ابتدا تاکنون»، قابل دسترس: https://www.iribnews.ir/files/fa/news/1398/5/23/3835174_600.pdf
4- عباسی، م. حمیدفر، ح. کهریزی، ف. (۱۳۹۸)، «بحران سوریه و تقابل دو راهبرد متفاوت ایران و ترکیه در مدیریت بحران در منطقه غرب آسیا»، سیاست و روابط بین الملل، بهار و تابستان 1398، سال سوم، شماره 5، صص 251ـ275.
5ـ فدایی دولت، ف. آقائی، س. (1399)، «بررسی مسئولیت حمایت جمهوری اسلامی ایران در جریان بحران سوریه»، نشریه مطالعات حقوق بشر اسلامی، بهار و تابستان 1399، شماره 18، صص 203ـ224.
6ـ  قربانی، فهمیمه (1395)، «نگاه جدید ترکیه به بحران سوریه»، پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه، 18 خرداد.
7ـ  میرزاده کوهشایی، مهـدی (1393) «اسـتراتژی جمهـوری اسـلامی ایـران در قبـال بحـران سـوریه؛ سناریوها و پیامدها»، فصلنامه دفاع مقدس، سال سوم، شماره 11، تهران.
8ـ  محمودی کیا، محمد؛ فرهادی، عباس(1398)، «بررسی مقایسهای کنش سیاست خارجی ایران و ترکیه در قبال بحران سوریه بر اساس نظریه سازه انگاری»، فصلنامه مطالعات روابط بین الملل، سال دوازدهم، شماره 47 ،پاییز 1398 ،صص. 178-151.
9ـ نجات، سیدعلی واصغر جعفری ولدانی(1392 )، «بررسی نقش و جایگاه جمهـوری اسـلامی ایـران در بحران سوریه»، فصلنامه پژوهشهای سیاسی، سال سوم، شماره 8، صص49-29.
10ـ نشست های بین المللی بحران سوریه از آغاز تا کنون، ایرنا، 26 اردیبهشت 1395
11ـ نشست مشورتی دوستان سوریه در تهران، دنیای اقتصاد، 21 مرداد 1391
12- یزدانی، ع. و اخوان، بهار (1399)، «تبیین میانجی‏گری چین در منازعات خاورمیانه (مطالعه موردی بحران سوریه)»، رهیافت­های سیاسی و بین المللی، دوره 11، شماره 3، بهار 1399، 175ـ204
13- Ahmadian, H. Zare, M. (2011). “Saudi Arabia’s strategy toward the uprisings in the Arab World”, Guidance in Policy Making, 20 (2).
14- Amara, Sofia (2014). Infiltré dans l’enfer de Syrie : Du printemps de Dalas à l’Etat islamique, Paris : Stock.
15- Barkin, Samuel (2010), Realist Constructivism: Rethinking international theory, Cambridge University Press.
16- Bozorgmehr, K. (2006). “Iran, the new Iraq and the security order in Persian Gulf”, The Centre for Strategic Research, The Expediency Discernment Council of the System
17- Derriennic, Jean-Pierre (2001). Les guerres civiles, Paris : Presses de Sciences Po.
18- Ertugrul, Dogan (2012). A Test for Turkey’s Foreign Policy: The Syrian Crisis, TESEV: Istanbul.
19- Faget. Jacques. (2008), « Les métamorphoses du travail de paix : État des travaux sur la médiation dans les conflits politiques violents », Revue française de science politique, Vol. 58, N° 2, avril 2008, pp. 309-333.
20- Joseph, Jonathan (2010), “Is Waltz a Realist?”, International Relations, Volume 24 Issue 4, December 2010, pp, 478-493.
21- Laurd, Ivan (1987). Next Haven, Yale University Press.
22- Le Monde, https://www.lemonde.fr/les-decodeurs/article/2016/12/20/qu-a-fait-le-conseil-de-securite-de-l-onu-depuis-le-debut-du-conflit-syrien_5052133_4355770.html. 
- Le Monde, https://www.lemonde.fr/idees/article/2013/05/22/l-idee-russo-americaine-d-une-conference-sur-la-syrie-marginalise-les-puissances-regionales-et locales_3415499_3232.html?xtmc=syrie_iran&xtcr=754
24- Mohammedi, Adlene, (2019). “La stratégie russe en Syrie : de la fermeté à la prudence”, hestia.hypotheses.org, novembre 2019.  https://hestia.hypotheses.org/1225
25- Nematzadeh, M. (2013). “The new regional order and the challenges ahead”, Political Analysis Centre.
26- Rose. G. (1998). “Neoclassical Realism and Theories of Foreign Policy”, World Politics, 51, 1:144-72.
27- Salomon, Jean, (2001).Dictionnaire de droit international public, Bruxelles : Bruylant.
28- Shoon, E. and Duxbury, S. (2019), “Robust Discourse and the Politics of Legitimacy: Framing International Intervention in the Syrian Civil War”, Sociological Science, November 25, 2019, 10. 15195/vol. 6. a24.
29- Waltz, Kenneth (2007), Realism and International Politics, Routledge.
30- Waltz, Kenneth (1979). Theory of International Politics. New York: McGraw Hill.