توانمندسازی و مشارکت سیاسی-اجتماعی زنان بلوچ بعد از انقلاب اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه شناسی سیاسی، گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استادیار و عضو هیات علمی، گروه جامعه شناسی سیاسی، دانشکده علوم سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.( نویسنده مسئول)

چکیده

یکی از راه های دستیابی به نحوه نگرش جوامع نسبت به زن و جایگاه وی در میان قومیت ها، بررسی رسم ورسومات فرهنگی و اعتقادی در بین اقوام مختلف است. یکی از این قومیت ها بلوچ ها هستند. در بین بلوچ ها زن جایگاه ویژه ای دارد .زنان بلوچ همواره در زندگی همگام و همدوش با مردان از هیچ تلاش و کوششی دریغ نورزیده و در این راه به سخت کوشی معروف هستند چنانکه بعدازانقلاب, حضور گسترده زنان در مناصب سیاسی همچون فرماندار،بخشدار،شهردار وغیره قابل ملاحظه است. استان سیستان وبلوچستان یکی ازاستان هایی است که بیشترین مناصب سیاسی زنان رادرکشور دراختیار دارد. این پژوهش با هدف بررسی توانمندسازی و مشارکت فعال زنان بلوچ در فعالیت‌های  اقتصادی, سیاسی  و اجتماعی در استان سیستان و بلوچستان بعدازانقلاب اسلامی به روش توصیفی - پیمایشی انجام گرفته است. نمونه آماری تحقیق، شامل 210 نفر از فعالین اجتماعی زن بلوچ بوده که به صورت نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه و برای تحلیل داده ها از آزمون های Tتک نمونه ای وتحلیل توصیفی استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشانگر آن است  که ساختار فرهنگی و آموزشی منطقه سیستان وبلوچستان در پایین بودن مشارکت زنان بلوچ نقش بسزایی دارد. ساختار فرهنگی واجتماعی دارای بیش ترین و موانع آموزشی دارای کمترین نقش در میزان مشارکت زنان بلوچ در فعالیت‌های  اجتماعی, سیاسی و اقتصادی هست.

کلیدواژه‌ها


امام خمینی(ره)(1378)، صحیفه امام(ره)، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران
امام خمینی(ره)(1372)، کلمات قصار، پندها و حکمت ها، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران
ازکیا، مصطفی.، صفری شالی، رضا.، و رحمانپور، اسماعیل(1384)نظریه های توسعه. تهران: انتشارات لویه.
اسفیدانی، محمدرحیم(1381)موانع دستیابی زنان به پست های مدیریت. زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، 4.1؛87-85
بشیریه، حسین (1376) ، جامعه شناسی سیاسی، چاپ سوم، تهران، نشر نی، 289
بیهقی، ابوالفضل(1352) تاریخ بیهقی، انتشارات امیرکبیر، تهران، 70، 72
پاسبان، فاطمه(1385)عوامل اقتصادی و اجتماعی موثر بر اشتغال زنان روستایی ایران1374تا1383 اقتصاد کشاورزی و توسعه، .14.53
دیوسالار، اسداله ،. نقوی، محمدرضا،. و پایدار، ابوذر(1391)بررسی و تحلیل موانع فعالیت زنان روستایی با استفاده از روش میزان انحراف از اپتیمم نمونه موردی: )روستاهای چهارقلعه شهرستان بهشهر(. مطالعات اجتماعی - روان شناختی زنان )مطالعات زنان3.10، پیاپی 32؛109-87.
زال ،نیره (1397)، "سیاست دولت و مناسبت های قومی (مورد: قوم بلوچ و سیستانی)"، برنامه ریزی و آمایش فضا، دوره 17، شماره 2، صفحات 1-21.
زنجانی، حبیب اله، آبرون، فاطمه(1393)بررسی موانع ارتقای شغلی زنان و اثر آن بر بهره وری (بررسی موردی: زنان شاغل در دانشگاه صنعتی شریف). مطالعات علوم اجتماعی ایران،60-50.
زندی، فاطمه.، دامن کشیده، مرجان،  مراد حاصل، نیلوفر. (1391) نقش رشد اقتصادی بر مشارکت زنان در کشورهای منتخب آسیا. فصلنامه علمی پژوهشی زن و فرهنگ، 11.3-125
ساروخانی باقر و مریم رفعت جاه، « عوامل جامعه شناختی مؤثر در بازتعریف هویت اجتماعی زنان»، پژوهش زنان، دورة‌2 ، شمارة‌1، (بهار 1383)، ص ص. 91-71.
ستوان، صادق و بلوچی، رضا و دهدار، مجتبی(1394)بررسی جامعه شناختی تاثیر اعتماد اجتماعی بر مشارکت سیاسی زنان بلوچ (مطالعه موردی: زنان بلوچ بالای 18 سال)،همایش ملی روانشناسی و مدیریت آسیب های اجتماعی،چابهار.
شادی طلب، پروانه (1394)، "بررسی تاثیر احساس امنیت اجتماعی بر توانمندسازی زنان (مورد مطالعه: شهر تهران)"، فصلنامه توسعه اجتماعی، دوره 7، شماره 3، صفحات 79-104.
عامری، محسن، سهرابی رنانی، مریم.، حسینی راد، مهدی.، و دائی، فاطمه. (1393)موانع مشارکت زنان در فعالیت‌های  فرهنگی. مطالعات فرهنگی، 2.8،پیاپی 24؛38-34.
علی حسینی، علی، نظری، مینا(1395)بررسی مشارکت سیاسی زنان در ساختار مدیریت سیاسی جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه علمی پژوهشی زن و فرهنگ،27.7،21-7.
علیدوست، سمیه، لشگرآرا، فرهاد(1392)موانع توسعه کارآفرینی زنان روستایی (مطالعه موردی: شهرستان گرمسار) پژوهش های ترویج و آموزش کشاورزی،1.6،پیاپی 21.16-7.
فرخی، طاهره (1396)، "تواناسازی زنان"، مجله تعاون، شماره 19.
فلاحتی، لیلا، 1398)، سازمان دفاع از قربانیان خشونت، خبرگذاری ایسنا، آذرماه 1398
کار، مهرانگیز(1380)، مشارکت سیاسی زنان، موانع- امکانات،انتشارات روشنگران و مطالعات زنان، تهران .
کجباف، محمدباقر، کاظمی، ملیحه سادات. (1387)بررسی نگرش کارکنان سازمان آموزش و پرورش شهر اصفهان به مدیریت زنان و موانع ارتقای زنان به جایگاه های مدیریتی. مطالعات اجتماعی - روان شناختی زنان (مطالعات زنان)،3.6،پیاپی 18؛147-143.
کریم زاده،مجید؛فیاضی مهرناز،کریمی،فائزه(1395)موانع مشارکت زنان درفعالیت‌های  اقتصادی واجتماعی،مجله زنان وتوسعه،8.30؛73-59.
گراوند،مرضیه ،ولی زاده،نجمه سادات(1398) مشارکت سیاسی زنان با تأکید بر اندیشه امام خمینی (ره)، مجموعه مقالات همایش بزرگداشت بانوی انقلاب اسلامی، ص 471.
موزر، کارولین (1396)، برنامه‌ریزی بر حسب جنسیت در جهان سوم، نقش زنان در توسعه، انتشارات روشنگران، تهران، چاپ اول.
مصفا،نسرین(1375)، مشارکت سیاسی زنان در ایران، تهران، وزارت امور خارجه.، 101، 104
موسوی، سیده سمیه.، احمدرضا، عمانی،اللهیاری، محمد صادق(1389)بررسى موانع مشارکت زنان روستایى در فعالیت هاى تولیدى زراعى. فصلنامه علمی پژوهشی زن و فرهنگ، 5.2؛69-61.
نوری نشاط، سعید، (1388) مقدمه ای بر اصول و روش های توانمندسازی محلی، تهران، برگ زیتون
نهاوندی، (1386)، چالشها و سیاست های توسعه انسانی زنان در ایران، فصلنامه سیاست داخلی ف سال اول، شماره سوم.302