جایگاه مصلحت در تصمیم گیری شورای نگهبان قانون اساسی ج.ا. ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه تهران، رشته فقه و مبانی حقوق

2 استادیار دانشگاه تهران، فقه و مبانی حقوق اسلامی (نویسنده مسئول)

3 دانشیار دانشگاه تهران،فقه و مبانی حقوق اسلامی

چکیده

بحث جایگاه مصلحت نظام در تصمیم گیری شورای نگهبان از موضوعات مهم است. سوال اساسی در این زمینه، این است که مصلحت نظام چه جایگاهی در تصمیم‌گیری شورای نگهبان داشته و روند تصمیم‌گیری این شورا در مورد جایگاه مصلحت نظام در خصوص مصوبات مجلس و بعنوان مثال در زمینه استرداد مجرمین چگونه بوده است؟ مقاله حاضر توصیفی تحلیلی بوده و با استفاده از روش کتابخانه ای به بررسی سوال مورد اشاره پرداخته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که شورای نگهبان در روند تصمیم گیری اساسا دو اصل رعایت اصول قانون اساسی و موازین شرعی را مبنا قرار داده است که وظیفه ذاتی این شورا می باشد. و با وجود اینکه آگاهی به مقتضیات زمان و مسائل روز از ویژگی های فقهای شورای نگهبان در قانون اساسی بیان شده و این امر می تواند بر ضرورت توجه این شورا به مصلحت در تصمیم گیری های آن باشد با این حال اختلاف مجلس که متعهد به تصویب قوانین با توجه به مصالح کشور است و رویکرد این شورا در عدم توجه به مصلحت در تصمیم گیری های خود باعث تشکل مجمع تشخیص مصلحت نظام شد که وظیفه رفع اختلاف مجلس و شورای نگهبان بر پایه توجه به مصلحت نظام را بر عهده دارد.

کلیدواژه‌ها


اداره کل قوانین و مقررات کشور،1369، مجموعه نظریات شورای نگهبان از سال 1364 تا 1368. تهران: اداره کل قوانین و مقررات کشور
امام خمینی، سید روح االله ،1378، صحیفه امام. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چ دوم.
امام خمینی، سید روح االله1368، صحیفه نور، سازمان مدارک فرهنگی کشور.
ﺍﯾﺰﺩﻫﯽ، ﺳﯿﺪ ﺳﺠﺎﺩ،1392، ضوابط مصلحت در فقه سیاسی شیعه، مجله ﺳﯿﺎﺳﺖ ﻣﺘﻌﺎﻟﯿﻪ، ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ، ﺳﺎﻝ ﺍﻭﻝ، ﺷﻤﺎﺭﻩ 1.
آقایی طوق، مسلم، 1393، قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به انضمام تغییرات قانون اساسی در سال 1368، چاپ سوم. انتشارات خرسندی، تهران.
پوربافرانی، حسن؛ اکبری فرد، احسان؛ بدری، حسن1393، انتقال محکومین به حبس در موافقتنامه های بین المللی با نگاهی به مبانی فقهی، مجله پژوهش تطبیقی اسلام و غرب، شماره یک پاییز. 
جعفری لنگرودی، محمدجعفر،1384، ترمینولوژی حقوق، تهران،انتشارات گنج دانش
حسینی بهشتی، سید محمد،1339، حکومت در اسلام، مکتب تشیع شماره 3.
حقیقت، صادق( 1384). توزیع قدرت در اندیشه سیاسی شیعه، تهران: نشر نگاه معاصر
خالقی،علی (1383)، انتقال محکومان: تحولی بزرگ در شناسایی اعتبار احکام کیفری خارجی در ایران، نشریه مطالعات حقوق خصوصی (حقوق) ، تابستان 1383 , دوره  شماره  64
دیانی نجف آبادی،، عبدالامیر، توکلی، احمدرضا، شکرچی زاده، محسن و مهدوی، محمد هادی(1400)، «جایگاه مصلحت در اندیشه سیاسی رهبران جمهوری اسلامی»، فصلنامه رهیافت انقلاب اسلامی، سال پانزدهم، شماره 55، صفحه 389-369.
علیدوست،ابوالقاسم( 1388).فقه و مصلحت، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
غزالی، ابوحامد،1438، المستصفی فی العلم الاصول، بیروت، انتشارات دارالعلم
مهرپرور، حسین،1387، دیدگاه‌های جدید در مسائل حقوقی. چاپ سوم. انتشارات اطلاعات، تهران.
مهرپور، حسین ،1372، دیدگاه‌های جدید در مسائل حقوقی. تهران: اطلاعات.