جایگاه مسئولیت مدنی در بازدارندگی اقتصادی در ج. ا.ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای تخصصی، گروه حقوق خصوصی، واحدامارات، دانشگاه آزاد اسلامی، دبی، امارات متحده عربی

2 استادیار،گروه حقوق خصوصی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، (نویسنده مسئول)

3 استاد، گروه حقوق خصوصی، دانشگاه شهید بهشتی ، تهران ، ایران

چکیده

هدف مقاله حاضر بررسی جایگاه و نقش مسئولیت مدنی، در بازدارندگی اقتصادی در ایران می‎باشد. مسئولیت مدنی هم در ارتباط با زیاندیده، هم در ارتباط با واردکننده زیان و هم در ارتباط با جامعه، اهداف و کارکردهای خاصی دارد. مسئولیت مدنی در بازدارندگی واردکنندگان زیان و پیشگیری از وقوع حوادث در آینده مؤثر است. با توجه به ماهیت واکنشی و پسینی مسئولیت مدنی و محدودیت‌های آن در تحقق بازدارندگی و نیز اهمیت اقدامات کنشی و پیشگیرانه، به خصوص در رابطه با حوادث فوق‌العاده خطرناک و حوادثی که زیان‌دیدگان بسیاری دارد، که سبب شکل گیری اختلاف نظر‌‎های مختلفی شده است. بر همین اساس سؤال اصلی تحقیق این است که، جایگاه مسئولیت مدنی در بازدارندگی اقتصادی چگونه قابل تبیین است؟ فرضیه اصلی مقاله این است که، مسئولیت مدنی می‌تواند نقش مهمی در تنبیه واردکننده زیان و بازداشتن وی از ارتکاب مجدد فعل زیانبار در آینده داشته باشد و حس انتقام جویی زیاندیده را نیز فرو نشاند. نتایج تحقیق نشان می‎دهد که، مقررات تعبیه شده در روابط بین افراد و به تبع آن قواعد حاکم بر مسئولیت مدنی در جهت حفاظت از نظم عمومی در جامعه و روابط افراد، یکی از عواملی است که می‎تواند باعث کاهش ایراد خسارت به افراد شود. مسئولیت مدنی، با وادار ساختن افراد به کاهش هزینه‌های حوادث و پیشگیری از این اتفاقات و ایراد خسارات به افراد در تعاملات خود، نقش مهمی در بازدارندگی اقتصادی دارد. روش پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی است که از طریق مطالعه منابع اسنادی و کتابخانه‌ای نسبت به جمع ­آوری اطلاعات اقدام نموده است.

کلیدواژه‌ها


اسکندری، حسین (1394)، «مبانی رابطه سببیت در مسئولیت مدنی»، پایان‏نامه دکتری دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران.
بادینی، حسن (1383)، «مبانی فلسفی نگرش اقتصادی به حقوق»، مجله دانشکده حقوق دانشگاه تهران. دوره 62، شماره 1.
بادینی، حسن (1384)، فلسفه مسئولیت مدنی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
بادینی، حسن و همکاران (1391)، «مسئولیت محض، مبانی و مصادیق»، مجله مطالعات حقوقی، دوره 3، شماره 1.
باریکلو، علیرضا (1387)، مسئولیت مدنی، تهران: میزان.
پارساپور، محمد باقر؛ حسینی، سید احمد (1399)، «مطالعه تطبیقی مسئولیت مدنی در کامن لا و حقوق ایران با توجه ویژه به مسئولیت امین»، نشریه پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، سال اول، شماره 23.
پوراسماعیلی، علیرضا (1392)، «مطالعه تطبیقی تقصیر زیان‏دیده بر مسئولیت مدنی در حقوق اسلامی و کامن لا»، فقه و حقوق اسلامی، سال چهارم، شماره 7.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1393)، تاریخ حقوق ایران، تهران: گنج دانش.
حیدری، قاسم؛ عامری، پرویز؛ آل‌بویه، علی(1397)، «بررسی تطبیقی مبانی مسئولیت مدنی در حقوق ایران و آمریکا»، دوفصلنامه پژوهشهای روابط بینالملل، 8(2)، 263-292.
حسینی‏نژاد، حسینقلی (1370)، مسئولیت مدنی، تهران: مجد.
خادم رضوی، قاسم و نوعی، الیاس (1394)، «بررسی تطبیقی مبانی مسئولیت مبتنی بر تقصیر و بدون تقصیر در حقوق مسئولیت مدنی ایران و انگلستان»، آموزه‏های حقوقی گواه، سال اول، شماره 1.
سعادت مصطفوی، سید مصطفی و پایکاری، محمدجواد (1396)، «نگرشی جدید به مبانی مسئولیت مدنی در حقوق ایران و فقه امامیه»، آموزه‏های حقوقی گواه، سال سوم، شماره 4.
شاطبی، ابواسحاق (1401 ه). الموافقات فی اصول الشریعه، قاهره، سلفیه.
صفایی، سید حسن و رحیمی، حبیب الله (1398)، مسئولیت مدنی: الزامات خارج از قرارداد، تهران: سمت.
غزالی، ابوحامد (1410 ه). المستصفی فی علم الاصول، بغداد. المثنی.
کاتوزیان، ناصر (1379)، وقایع حقوقی، تهران: دادگستر.
کاتوزیان، ناصر (1388)، «تحول مفهوم تقصیر در حقوق مسئولیت مدنی»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دوره سیو نهم، شماره 1.
کاتوزیان، ناصر (1395). فلسفه حقوق، تهران: شهردانش.
مواساتیان، ماندنی (1376)، تضمین در حقوق تجارت (مطالعه تطبیقی در حقوق ایران، آمریکا و انگلیس)، رساله دکتری حقوق خصوصی، دانشگاه تربیت مدرس.
یزدانیان، علیرضا (1389)، مسئولیت مدنی، تهران: میزان.
یزدانیان، علیرضا (1393)، «مسئولیت مدنی اشخاص: مراقب نسبت به اعمال افراد تحت مراقبت و لزوم توسعه آن با مطالعه تطبیقی در حقوق فرانسه»، مجله حقوقی دادگستری، دوره 78، شماره 85.-
 Cane, Peter, (2007), "The Anatomy of Tort Law", Hart Publishing, Oxford.
Clarke, A. Kohler, p. (2005), Property Law Commentary and Materials, Cambridge: Cambridge University Press.
Coleman, Jules L., (2002), "Risks and Wrongs", Cambridge studies in philosophy and law, Cambridge University Press, First edition.
Garner. Brian A. (2004), Black’s Law Dictionary.
Linden, Allan (1982), Canadian Tort Law, Butterworth.
Miller, R, L. and Cross, F, B. (2001), The Legal and E-Commerce Environment Today: Business in the Ethical, Regulatory, and International Setting, South Western Publishing Company.
On, Alexandru-Daniel (2013), “Prevention and the Pillars of a Dynamic Theory of Civil Liability: A Comparative Study on Preventive Remedies”, Research Papers. 1, Spring 2013.
Perry, Stephen, (2001), "Responsibility for outcomes, Risk and the Law of Torts", In Philosophy and the Law of Torts, Edited by Gerald J. Postema, Cambridge Studies in Philosophy and Law, Cambridge University Press, First edition.
Sugarman, Stephen D. (2010), "Doing Away with Personal Injury Law: New Compensation Mechanisms for Victims, Consumers and Business", Quorum Books, First edition.
Weinrib, J. Ernest, (2001), "Legal formalism" In a Companion to Philosophy of Law and Legal theory, Edited by Dennis Patterson, Blackwell Publishers.