نقش جنبش دانشجویی در تحولات سیاسی _ اجتماعی جمهوری اسلامی ایران(1376-1396)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری ، گروه علوم سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استاد یار، گروه علوم سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی, تهران، ایران، (نویسنده مسئول)

چکیده

جنبش دانشجویی در متن تاریخ، همواره با دو ویژگی متمایز کننده پرسشگری و آرمانخواهی شناخته می شود. این جنبش در ایران معاصر نیز سابقه نسبتا طولانی داشته و دارای تاریخی به درازی شکل گیری دولت مدرن و به صورت دقیق دهه 1330 به بعد می باشد. ماهیت تحول خواهی این جنبش و تعلق آن به جامعه روشنفکری باعث کشیده شدن خواسته های آن به ایران پس از انقلاب شده است. براین اساس موضوع این پژوهش کنکاش در نقش  جنبش مذکور در تحولات سیاسی-اجتماعی ایران پس از انقلاب است. بنابراین هدف تحقیق حاضر پاسخ به این پرسش است که جنبش‌‌‌ دانشجوئی با سمت‌گیری مطالبه‌گرایانه تا چه­حد توانسته است چهرۀ تحول خواهی خود را حفظ کرده و چه نقشی در تحولات ایران  ایفا کرده است؟ فرضیه اساسی مقاله این است که جنبش دانشجویی ایران با تعلق فکری به جامعه روشنفکری در ایران پس از انقلاب بویژه در دوره پس از به قدرت رسیدن دولت اصلاحات، در متن جامعه مدنی به قدرت گیری این گفتمان کمک کرده و نقش مهمی در پیشبرد آن ایفا کرده است. پژوهش با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و باتجزیه و تحلیل مفهومی ‌‌به ‌این نتیجه رسیده است که جنبش دانشجوئی با شیوه مؤثر جهت دستیابی به وفاق ملی، عدالت خواهی، ‌پاسخگویی وشفافیت در روند دموکراسی خواهی جمهوری اسلامی ایران ازسال­های(1376تا 1396) تاثیر گسترده ای داشته است.

کلیدواژه‌ها


آرنت، هانا(1389)، توتالیتاریسم، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: انتشارات ثالث.
تورن،آلن (1394)،پارادایم، ترجمه سلمان صادقی زاده ،تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
بشیریه، حسین (1387آ)، درس‌های دموکراسی برای همه، چاپ سوم، تهران: نشرنگاه معاصر.             
بشیریه، حسین (1378ب)، دولت وجامعه مدنی، تهران:  نشر نقد نظر.                               
بشیریه، حسین، (1378ج)، سیری در نظریه‌‌‌های جدید در علوم سیاسی، تهران: مؤسسه نشر علوم نوین.
بشیریه،حسین(1384)،گذار ‌‌به‌دموکراسی،، چاپ دوم، تهران : موسسه پژوهشی نگاه معاصر.                    
بشیریه،حسین،(1387 )،گذار ‌‌به‌مردم سالاری، تهران: نشر نگاه معاصر.     
تیلی، چارلز،(1389)، جنبش‌‌‌های اجتماعی، ترجمه علی مرشدزاد، تهران، دانشگاه امام صادق.
جلایی پور، حمید رضا(1389)، جامعه شناسی ‌جنبش‌های اجتماعی، تهران: انتشارات طرح نو.
جمعی از نویسندگان(1389)،گذر ازفتنه، تهران،  ناشر اعتدال،  معاونت سیاسی نمایندگی ولی فقیه درسپاه.
دلاپورتا، دوناتلا، دیانی، ماریو(1390)، مقدمه‌‌ای ‌‌برجنبش‌‌‌های اجتماعی، ترجمۀمحمدتقی دلفروز: تهران انتشارات کویر.
دارابی، علی،(1388)،  جریان‌شناسی سیاسی درایران، تهران، پژوهشگاه فرهنگ واندیشه اسلامی.
رهبر، مهدی،(1393)، ‌جنبش‌های اجتماعی:کلاسیک، مدرن، پست مدرن، چاپ اول: انتشارات کویر.
زاکانی، علیرضا،(1387)،  بهاران (نشریه تحلیلی بسیج دانشجویی دانشگاه شریف)، شماره اول.
سریع‌القلم، محمود(1380)، روش تحقیق در علوم سیاسی و روابط بین الملل، تهران: نشر فرزان.      
کاستلز، مانوئل(1393)، شبکه‌های خشم و امید،‌‌ تر‌جمه مجتبی قلی پور: تهران، نشر مرکز.
نش،کیت (1398)، جامعه شناسی سیاسی معاصر، ترجمه دلفروز، محمد تقی: نشر کویر.
نش،کیت ، اسکات، آلن(1398)، راهنمای جامعه شناسی سیاسی، جلد دوم، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
نیکبخت، رحیم(1381)، جنبش دانشجوئی تبریز،  تهران،  انتشارات سوره.
مشکینی، مجتبی وخرم روز، مریم(1395)، حمایت‌های دانشجویی، تهران، پژوهشکده مطالعات فرهنگی.
وبر، ماکس(1397)، مفاهیم اساسی جامعه شناسی، ترجمه احمدصدارتی، چاپ دوازدهم، تهران: نشر مرکز.
وبر، ماکس(1396)،جامعه شناسی دین، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: نشر ثالث
وبر، ماکس(1384) دین، قدرت، جامعه، ترجمه احمد تدین،چاپ دوم،تهران:نشر هرمس.
هابرماس، یورگن(1383) دگرگونی ساختاری حوزه عمومی، ترجمه جمال محمدی، چاپ چهارم، تهران: نشرافکار‌.   
هابرماس، یورگن، (1384) نظریه‌های کنش ارتباطی، ترجمه کمال پولادی، تهران، نشر مرکز.               
هابرماس، یورگن(1396)، نقد درحوزه عمومی، تهران: نشر نی.
Butcher،T. (1995)،A New Sivil Service? The Next Step Agencies،Governing the UK in the 1990s،pp. 61-81. MacMillan Publication
Eagleton,T.(1991): Ideology an Introduction،Verso :London
Friedman،M.(2009)’ “Capitalism and Freedom”،University of Chicago Press
Giddens،A.(1994)،Beyond left and right: The future of radical politics. Stanford University Press.
Habermas،j. (2018):The Philosofical Discourse of Modernity،Twelve Lectures،aJahn Willy& Sons
Massey،A.(1995)،“Poblic Policy and Administration “ Volum 10 No matter. P. 29 ،Springer
 (1996) Responsibility in Government،public policy and administration،abstract،June 1996. Turpin,C. SAGE Journal