بررسی تحلیلی - انتقادی در رویکرد و نحوه‌ کنش‌ورزی آیت الله اکبرهاشمی رفسنجانی در باب تحزب و مردم‌سالاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علوم سیاسی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران،

2 استادیار، گروه علوم سیاسی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران،(نویسنده مسئول)

3 استادیار دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران

چکیده

در این مقاله با استفاده از آرای نیکوس پولانزاس در قالب چارچوب نظری مارکسیست ساختارگرا و نسبت بین چارچوب‌های قدرت و کنش­ورزی سیاسی، مساله­ نسبت میان مردم‌سالاری و تحزب در نگرش و عملکرد هاشمی رفنسجانی رفسنجانی از مبارزین سیاسی قبل از انقلاب و از حاکمان بعد از انقلاب با رویکردی تحلیلی- انتقادی بررسی می شود و به این سوال نیز پرداخته می شود رویکرد و کنش­ورزی هاشمی رفنسجانی رفسنجانی در دو مقطع بودن در سطح اول قدرت رسمی کشور و سطح غیررسمی قدرت به چه نحوی تحلیل می­گردد؟ فرضیه اصلی تحقیق آن است که اساسا هاشمی رفنسجانی رفسنجانی به عنوان یک کنش­گر سیاسی متعلق به بلوک قدرت در نظام سیاسی پساانقلاب، دو نوع کنش­ورزی در رابطه با احزاب و مردم‌سالاری را از خود بروز داده است. در مقطعی که وی در سطح اول قدرت رسمی کشور بوده است به دلیل برآورده سازی منافع طبقه مسلط انقلابی، زمینه­های تحزب و فراهم آوری مردم‌سالاری در کشور را محدود کرده است و در زمانی که به دلایل سیاسی و ایدئولوژیک در بیرون از قدرت رسمی قرار داشته است تلاش کرده است تا با حمایت از فرایند تحزب و گسترش زمینه­های مردم‌سالاری، بر طبقه مسلط و بلوک قدرت رسمی کشور تاثیرگذار باشد.

کلیدواژه‌ها


اهوازی، عبدالرزاق،(1395) امام خمینی به روایت آیت الله هاشمی رفنسجانی، تهران، نشرآثار امام خمینی.
 بشیری، عباس،(1383) انقلاب و پیروزی، تهران، معارف انقلاب.
بشیری، عباس،(1393) روزهای پایداری، تهران، معارف انقلاب .
بشیریه؛ حسین (1384). تاریخ اندیشه­های سیاسی در قرن بیستم(جلد یک): اندیشه­های مارکسیستی، تهران : نشر نی
دلفروز،محمدتقی (1393). دولت و توسعه اقتصادی، تهران : نشر آگاه
رجایی، غلامعلی، (1397)در آینه، تهران، کویر.
روحانی، حمید، (1394) سخنرانی در کرسی آزاد اندیشی، دانشگاه مشهد، هیجدهم آبان.
ریتزر، ج. (1378) نظریه‌های جامعه شناسی در دوران معاصر، ترجمه محسن ثلاثی، تهران، انتشارات علمی.
زیبا کلام، صادق، ساعی، احمد، خدادادی لزرجان، نادر،(1399) فرهنگ سیاسی سنتی و تابعیت و ناپایداری احزاب عصر مشروطه، فصلنامه علمی پژوهشی رهیافت انقلاب اسلامی، سال14، شماره 53
زیبا کلام، صادق،(1386) هاشمی رفنسجانی بدون روتوش، تهران، روزنه.
سروش محلاتی، محمد (1397) ، آیت درایت، تهران، نشر میراث اهل قلم.
سفیری، مسعود، (1378) حقیقت ها و مصلحت ها، تهران، نشرنی.
شکوری، ابوالفضل، معادیخواه، عبدالمجید، (1378)تحزب و جمهوری اسلامی ار نگاه آیت الله هاشمی رفنسجانی، مجله یاد،شماره های 53، 54، 55 ،56.
عامری گلستانی، حامد، بهمئی، سجاد، کریمی فرد، حسین،(1399) بررسی عملکرد دولت هاشمی رفنسجانی رفسنجانی و خاتمی، فصلنامه علمی پژوهشی رهیافت انقلاب اسلامی، سال 14، شماره 53
فیرحی، داود، (1396)فقه و حکمرانی حزبی، تهران: نشر نی.
کولایی، الهه و مزارعی، یوسف، (1395)نوسازی و تحزب، نشریه سیاست، دوره 46، شماره 2، تابستان.
گنجی، اکبر، (1378)عالیجناب سرخپوش و عالیجنابان خاکستری،تهران، طرح نو،
لاهوتی، حسن،(1394). رونق سازندگی، تهران، معارف انقلاب.
لؤلویی، کیوان،(1378) تحزب در دهه 20 ، اطلاعات سیاسی ــ اقتصادی، ش 140ــ 139، فروردین و اردیبهشت
محمودی نیا، امین (1390)، بررسی سیاست هاو عملکرددولت در جمهوری اسلامی ایران، پایان نامه ارشد، قزوین، دانشگاه امام خمینی.
مظفری،کاوه(1386).طبقات اجتماعی در اندیشه پولانزاس. منتشر شده در همشهری آنلاین hamshahrionline.ir/x9qs
نوروزی، خدیجه (1392) واکاوی اندیشه سیاسی آیت‌الله هاشمی رفنسجانی رفسنجانی، پایان نامه ارشد، دانشگاه مازندران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی.
نوری، شهرام، (1397) ارزیابی عملکرد دولت سازندگی براساس الگوی حکمرانی خوب، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه مازندران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، 1397
هاشمی رفنسجانی رفسنجانی، اکبر، (1376)دوران مبارزه، ج اول،تهران،معارف انقلاب. 
هاشمی رفنسجانی رفسنجانی، اکبر،(1386)، عبور از بحران، تهران، معارف انقلاب،
هاشمی رفنسجانی، اکبر،(1359) احزاب در کشورهای مختلف، سخنرانیدر مسجد هرندی، تهران، سایت مرکز اسناد هاشمی رفنسجانی،  https://rafsanjani.ir/records
هاشمی رفنسجانی، اکبر،(1380-1390) فهرست تفصیلی سخنرانی های مجمع تشخیص مصلحت نظام.
هاشمی رفنسجانی، لیلی،(1397) مردبحران ها، تهران، معارف انقلاب.
 Martin, james (2008). The Poulantzas Reader: Marxism, Law anf the State. London : Verso.