روشنفکری در تفکرحضرت آیت‌الله خامنه‌ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استادیار گروه علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 گروه علوم سیاسی، واحد تهران مرکزی،دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

4 گروه علوم سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

موضوع این مقاله روشنفکری در تفکر سیاسی آیت‌الله خامنه‌ای است. اصولاً روشنفکران نقش مهمی را در تحولات سیاسی – اجتماعی جوامع مختلف و از جمله انقلابهای ایران بازی کرده‌اند و قائل به رابطۀ خاصی میان دین و تحولات جدید عصر مدرن می‌باشند. با این‌حال رهبر انقلاب اسلامی معتقد است که این مفهوم و حاملان آن دارای آسیب­های مختلفی در ماهیت و نظرات می‌باشند. لذا با نقد روشنفکری موجود می‌توان به الگوی بدیلی دست یافت. بنابراین سئوال اصلی تحقیق این است که مولفه‌ها و آسیب­های روشنفکری از منظر آیت‌الله خامنه‌ای دارای چه محورها و ویژگی­هایی است؟ فرضیۀ مقاله بر آن است که آیت‌الله خامنه‌ای برای روشنفکری قائل به مولفه‌های سلبی و ایجابی است با این حال، غربزدگی، دوری از مردم، عافیت طلبی، خطرگریزی و ایدئولوژی سازی برای دستگاه سلطنت از مهم­ترین آسیب­هایی است که روشنفکران را تهدید میکند. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که از منظر آیت‌الله خامنه‌ای روشنفکران به عنوان یکی از گروه­های مهم و تاثیرگذار در جامعه، میتوانند با نگاه و بینش خود بر جامعه تاثیر مثبت بگذارد، امّا، از دیدگاه ایشان تهدیدها و آسیب­های بسیاری متوجه روشنفکری موجود است که باید با رفع این آسیب­ها، جایگزین یا الگوی بدیلی را طرح کرد. روش تحقیق در این مقاله توصیفی-تحلیلی است و داده‌ها به شیوۀ کتابخانه‌ای گردآوری شده است.

کلیدواژه‌ها


                احمدی، بابک (1387)، کار روشنفکری، تهران، نشر مرکز
-               بارسقیان، آراز (1400)، نمایندگان امر، نمایندگان کلام، تهران، نشر امیرکبیر
-               تاکمن، باربارا (1383)، برج فرازان، ترجمۀ فولادوند، تهران، نشر سخن
-               پل، ریچارد، و الدر، لیندا (1398)، مفهومها و ابزارهای تفکر نقادانه، ترجمۀ خسروانی، تهران، نشرنو
-               ریتزر، جرج(1388)، نظریه‌های جامعه شناسی، ترجمۀ نائبی، تهران، نشرنی
-               جفریز، استوارت (1395)، گراندهتل مغاک، ترجمۀ معماریان، تهران، نشر ترجمان
-               خامنه‌ای، سیدعلی، مجموعه بیانات و سخنرانی‌ها، در سایت دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای (https://farsi.khamenei.ir/)
-               چامسکی، نوام (1397)، مسئولیت روشنفکران، ترجمۀ معراج امیری، منتشره در سایت گفتمان دموکراسی برای افغانستان
-               شفیعی کدکنی، محمدرضا (1392)، با چراغ و آینه، تهران، نشر سخن
-               ضیمران، محمد (1399)، نیچه پس از هیدگر، دریدا و دولوز، تهران، نشر هرمس
-               علی اکبرزاده، حامد، و محمدرضایی، محمد. (1394). نقش عقل در معرفت دینی و کاستیهای آن. انسان پژوهی دینی، 11(32)، 29-47.
-               فرهادپور، مراد (1388)، عقل افسرده، تهران، نشر طرح نو
-               مارش، دیوید و جری استوکر(1388)، روش و نظریه در علوم سیاسی، ترجمۀ حاجی یوسفی، تهران، نشر پژوهشکده مطالعات
-               مسعودپور، علی (1376)، تبیین مفهومى روشنفکرى و روشنفکرى دینى، فصلنامه پگاه حوزه، شمارۀ دویست، ص 3-29
-               ملکیان، مصطفی (1380)، راهی به رهایی، تهران، انتشارات نگاه معاصر
-               واعظی، احمد (1387)، حوزه و ظرفیت روشنفکری، فصلنامه علوم سیاسی، جلد 44، ص 1-42
-               ویتگنشتاین، لودویگ (1380)، فرهنگ و ارزش، ترجمۀ مهرگان، نشر رخداد نو