بررسی تطبیقی جایگاه خانواده در حقوق شهروندی ، اسلام و کنوانسیون منع تبعیض علیه زنان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال

2 دکتری تخصصی فقه و مبانی حقوق، استادیار و عضو هیأت علمی دانشکده الهیات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال(نویسنده مسئول)

3 رئیس دانشکده الهیات، مدیر گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشکده الهیات ، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال

چکیده

تبعیض جنسیت از چالش های حقوق خانواده است  که  با وجود تدوین مقررات داخلی وخارجی مقررات ،  کمتر به حل و توجیه عدم تبعیض در جنسیت در حقوق اسلام نائل گشته ایم  ، این مقاله در صدد است با روشی تحلیلی – توصیفی به شیوه کتابخانه ای ، جایگاه خانواده را در فقه اسلام ، حقوق شهروندی و کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان بررسی نماید.در این مقاله با تبیین مبانی فقه اسلام و حقوق شهروندی وکنوانسیون رفع تبعیض ، درپی پاسخ به این سوال هستیم که تحکیم بنیان خانواده درکدام یک از موارد مذکور ، مورد توجه واقع شده است ودر نهایت به تبیین مبانی اختلاف فقه اسلام و کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان بپردازیم .  بابررسی های صورت گرفته دریافتیم که ماهیت ایجاد کنوانسیون رفع تبعیض برقراری تشابه کامل میان زن و مرد، فارغ از جنسیت آن ها و متفاوت از فقه اسلام است . یافته های دراین مقاله نشان می دهد که در فقه اسلام جایگاه خانواده و منزلت والای آن با توجه به اصول  عدالت،حکمت، فطرت و مصلحت، بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. با وجود اینکه این دو مهم در بسیاری موارد با یکدیگر دارای تشابه هستند اما لازمه ی برطرف نموندن اختلافات کنوانسیون مربوطه وفقه اسلام درحقوق خانواده تغییر مبانی ونگرش‌های این دو است که بنظر می رسد دست یافتنی نباشد.

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم
اسکندری ، پریا، منتظمی ، رویا ، زاهدی،نسا، 1399،گفتمان های حقوق زنان در ایران از مشروطه تا انقلاب اسلامی،فصلنامه علمی رهیافت انقلاب اسلامی ، دوره 14، شماره 52 - شماره پیاپی 52 .
بستان ، علی ، 1375، چهار تلقی از فمینیسم، به نقل از آلیسون جگر ، مجله زنان، ش 28
بستان، حسین. 1385، نابرابری جنسی از دیدگاه اسلام و فمینیسم، قم: موسسه چاپ زیتون.
بشیریه، حسین،1376، تاریخ اندیشه سیاسی در قرن بیستم ج 2،تهران: نشر نی
پورمنوچهری، فارسیان، فطرت عقلانی و مرجعیت حقوق زنان؛ با نگاهی به آموزه های امام خمینی (ره)، 2
جاوید ،  محمدجواد، اشرفی ، عباس، شاهمرادی ،عصمت ، 1393،تبعیض مثبت به نفع زنان با تأکید بر حقوق شهروندی،درمطالعات راهبردی زنان، دوره 17، 66 .
جاوید، م ج، شفیع‌زاده خولنجانی، م، پاییز 1395، فطرت یا طبیعت بشر، مناطی برای سدنسبیت در حقوق بشر، فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، سال هجدهم، شماره 2.
جعفرى، محمدتقى،(1373) تفسیرونقدوتحلیل مثنوى، ج 1.
جهان ، جواد،(1394)، جایگاه خانواده در اسلام با استناد به قرآن و احادیث، در کنگره بین المللی فرهنگ و اندیشه دینی.
حسنی، م، 1383، تفاوت‌های جنسیتی از دیدگاه اسلام و فمینیسم، مطالعات راهبردی زنان، شماره 23.
حکمت‌نیا، م، 1390، فلسفه نظام حقوق زن، تهران: نشر پژوهشگاه فرهنگ واندیشه‌ی اسلامی.چاپ اول .
رالز،جان، «عدالت به مثابة انصاف»، ترجمه: مصطفی ملکیان، نقد و نظر، شماره 11-10
ربانی، ا، 1384، بررسی قاعده اشتراک تکلیف و موارد آن در فقه امامیه، پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه قم.
رشاد، علی اکبر، آسیب شناسی فمینیزم، 1379، کتاب نقد، شماره ی هفدهم.
رضایی، بتول،(1392)، حقوق و تکالیف غیر مالی زوجین در نظام حقوقی ایران، افغانستان و کنوانسیون محو کلیه اشکال تبعیض علیه زنان،کارشناسی ارشد ،دانشگاه بین المللی امام خمینی .
رودگر، محمدجواد ،( 1388) عدالت جنسیتی از دیدگاه علامه طباطبایی و شهید مطهری، مطالعات راهبردی زنان، دوره 12، 46 .
سادات سالکی، معصومه،( 1395)،  بررسی تطبیقی حقوق زن در اسلام و کنوانسیون رفع هرگونه تبعیض علیه زنان، در دومین همایش ملی پژوهش های نوین در حوزه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی ایران
سلیمی، مهناز ،آیتی, سید محمد رضا ; مهدوی, سید هادی،(1397)، تحلیل تفاوت‌های حقوق زنان در فقه امامیه و ماده 16 کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان (با تمرکز بر حقوق یکسان زوجین در دوران ازدواج و هنگام انحلال آن)، دوره 11, 21
شریعتمداری، ج، 1377، شرح و تفسیر لغات براساس تفسیر نمونه، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی ، چاپ اول .
صفایی ،حسین،(1388 )،  حقوق مدنی (اشخاص ومجهورین)، نشر سمت .
طاهری ، محسن، (1395)، نقد و بررسی جایگاه حقوق شهروندی در نظام حقوقی ایران با نگاهی به منشور حقوق شهروندی، همایش ملی تبیین حقوق شهروندی، دوره 2.
عباسی کشکولی ،عباس ،(1398)، بررسی تطبیقی مقایسه کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان با اندیشه های اسلامی، هشتمین کنفرانس بین المللی حقوق و توسعه پایدار جامعه مدنی.
علی بابایی ،احمد، (۱۳۸۶)،  برگزیده تفسیر نمونه ؛ ج ۳ نشر: تهران: دارالکتب اسلامیه.
عیسی خانی ،زهره ،( 1383) ، نابرابری در ترازوی برابری جنسیتی، شماره 31کتاب نقد .
فارسیان، م ر، پورمنوچهری، ع، 1397، فطرت عقلانی و مرجعیت حقوق زنان؛ (با نگاهی به آموزه‌های امام خمینی) چهارمین کنگره بین‌المللی فرهنگ و اندیشه دینی.
کاظم نژاد ، عاطفه ،  گلی ، مجید،( 1395)نابرابری های جنسیتی از دیدگاه شهید مطهری و فمینیسم، در همایش ملی نقش زنان در توسعه پایدار.
کاتوزیان،  ناصر ،( 1378)،حقوق مدنى: خانواده، تهران، ج 1، ج 2.
کاتوزیان، ناصر،(1385)، حقوق مدنی خانواده، جلد دوم، چاپ هفتم، انتشارات شرکت سهامی انتشار، تهران.
لوید، ژنویو (1381)، عقل مذکر: مردانگی و زنانگی در فلسفه غرب، (ترجمه محبوبه مهاجر)، تهران: نشرنی.
مروتی، حمید ، منصوری،سعید ، شمس،احمد1399،، مطالعۀ تطبیقی گفتمان‌های نظام حقوقی زن در ج.ا.ایران و سوئد،فصلنامه علمی رهیافت انقلاب اسلامی،رهیافت انقلاب اسلامی دوره 14، شماره 52 - شماره پیاپی 52 پاییز
مطهری، 1378، نظام حقوق زن در اسلام، تهران: انتشارات صدرا، چاپ بیست و ششم .
مطهری، م، 1376، اسلام و مقتضیات زمان، تهران: نشر صدرا.چاپ دوازدهم.
موسوى غروى، محمد جواد، (1373)، مبانى حقوق، اصفهان، جهاد دانشگاهى.
مهدوی زادگان، د، داعی‌نژاد، م ع، طاهری، م، 1383، حقوق زنان، تهران، شورای فرهنگی و اجتماعی زنان.
مهرپور .حسین. (79 13)حقوق زن.انتشارات اطلاعات کتابخانه ملی ایران.تهران.
مهرپور، حسین، (1379)، بررسى فقهى - حقوقى وضعیت متفاوت زن و مرد در فسخ نکاح، نامه مفید، شماره 20.
وفادار، علی،( 1380 )، حقوق خانواده (حقوق مدنی5)، انتشارات وفادار، چاپ اول.
ولوی، سعید، آهنگران، محمد رسول ، آقایی بجستانی،مریم، 1399،حقوق شهروندی اسلامی در نظام جمهوری اسلامی ایران باتأکید بر قاعده احسان، فصلنامه علمی رهیافت انقلاب اسلامی، دوره 14، شماره 51 - شماره پیاپی 51تابستان
-Arblaster, Anthony, the rise and fall of Western liberalism, Publisher : Blackwell Pub (April 1, 1986)
-39.7% of all births are to unmarried women. - National Center for Health Statistics. 2007.
-Garner ,A.bryan ,Blacks law Dictionary ,west publishing co.1999
-Lydman , Sven Erik, History of Political Ideas from Plato to Habermas,1972
-Persian Publisher: Pocket Books Company, United States,1945
-Russell ,Bertrand ,A History of western philosophy , George Allen Publications
-The number of cohabiting unmarried partners increased tenfold between 1960 and 2000