بررسی رویکردهای سیاستی و حقوقی در قبال اطفال و کودکان در ایران پس از انقلاب اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی مقطع دکترا تخصصی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق،دانشکده حقوق ، رشته حقوق جزا و جرم شناسی، شهرستان نراق،استان مرکزی،ایران

2 ،استادیار گروه فقه و حقوق امامیه، دانشگاه بین‌المللی مذاهب اسلامی تهران ،تهران،ایران

3 استادیار گروه حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق،شهرستان نراق، استان مرکزی

چکیده

سیاست­گذاری و مقررات­گذاری حقوقی در حوزه­ کودک به عنوان یکی از حساس­ترین حوزه­های سیاست­گذاری اجتماعی مطرح می­باشد. سه بازیگر خانواده، جامعه و دولت مهمترین نقش را در تعیین حدود حقوق کودک و همچنین صورتبندی سیاستهای معطوف به کودکان و اطفال ایفا می­کنند. در ایران پس از انقلاب اسلامی نیز مساله کودک و جلوگیری از خطرها و آسیبهای کودکان در دستور کار دولت قرار گرفته است و چتر حمایتی در دو سطح سیاستی گذاری ( نهادی) و حقوقی ( قانون - اسناد) بر سر کودکان گسترده شده است. پژوهش حاضر تلاش داشت تا حمایت­های سیاست­گذارانه و حقوقی از کودکان در ایران را بررسی کرده و تلاش کرد تا به این سئوال پاسخ دهد که چه رویکردها و سیاست­هایی در بُعد حقوقی و سیاستی  در قبال اطفال و کودکان در ایران پس از انقلاب وجود دارد؟. رویکرد حمایتی و توانمندسازی کودکان به عنوان رویکردهای اولویت دار برای سیاست­گذار و قانون­گذار مطرح بوده است و در بعد سیاست­گذاری فعالیت و و جود اسناد سیاستی و فعال کردن نهادهایی چون سازمان بهزیستی کشور و همچنین اورژانس اجتماعی کشور از یک سو و از بعد حقوقی تصویب قانون حمایت از اطفال و نوجوانان مصوب 1399 از سوی دیگر در حوزه کودک، وضعیت حمایتی را تعیین کرده است. این مقاله به شیوه­ی توصیفی-تحلیلی تدوین شده است و داده­های آن به صورت اسنادی جمع آوری گردیده است.

کلیدواژه‌ها


  • اسفندیاری،تهمینه(1400).«اقدامات حقوقی حمایت محور سازمان بهزیستی نسبت به کودکان و نوجوانان»، فصلنامه حقوق کودک، شماره 12، صص 1-11
  • جلالیان عسکر. (1401).«حق کودکان بر محیط زیست سالم در اسناد بین‌الملل». فصلنامه حقوق کودک. دوره۴، شماره 14،صص 1-16.
  • جنیدی، لعیا (20 مهر 1396). حمایت از کودکان؛ مشکلات و راهکارهای حقوقی، پایگاه اطلاع رسانی دولت. https://dolat.ir/detail/299941
  • راغفر،حسین؛یوسفوند, فاطمه. (1394).«فقر کودک با تأکید بر اشتغال و اوقات فراغت: مطالعه موردی شهر تهران-1390»، تحلیل­های اقتصادی توسعه ایران, دوره3، شماره1،صص9-36.
  • زاهدی اصل, محمد؛ بزرافکن, فرهاد. (1399). «بررسی روند تحولات سیاست‌گذاری و نهادی مربوط به کودکان در ایران». برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی،دوره11،شماره 45، صص39-83.
  • سازمان بهزیستی کشور (1399). طرح اورژانس اجتماعی چیست؟. وبسایت سازمان. 18 فروردین.
  • شعبان، مریم (1400). «گفتمان­های حاکم بر کودکی و مطالعات کودکی: مروری بر جامعه ایرانی»، فصلنامه حقوق کودک، دوره 3، شماره 1، صص 15-27.
  • صفراورنگی،علی: کوشکی، غلامحسن (1401).«نظامهای حمایتی از کودکان نیازمند مراقبت؛ مطالعه موردی نظام حقوقی ایران و ترکیه»، پژوهشنامه حقوق تطبیقی، دوره6، شماره1،صص 143-161.
  • غفاری, غلامرضا؛حسینی, محمد. (1394). «بازخوانی تجربه سیاست‌های اجتماعی ناظر بر ریسک‌های کودکان در ایران معاصر». مطالعات جامعه شناختی (نامه علوم اجتماعی سابق), دوره22، شماره2،صص 177-209.
  • محسنی الهه.(1399).«روش‌های حمایت از کودکان بدسرپرست و بی‌سرپرست در حقوق ایران». فصلنامه حقوق کودک. دوره2، شماره6، صص 145-183.
  • نوبهاری، مهناز. (1399). «کودک آزاری, علل و پیامدهای آن با تأکید بر سوء رفتار عاطفی و روانی». علوم اسلامی انسانی، دوره6، شماره 22، صص 145-157.
  • هدایت, هدیه؛ هاشمی, سیدحسین.(1396). «لزوم مراقبت­های خانواده­محور از کودک بزه­دیده و استثنائات وارده به آن؛ تأملی بر نظام حقوقی ایران و نظام حقوق بشر». فصلنامه پژوهش حقوق کیفری، دوره 5، شماره 19، صص 127-163.

-                      David Royse and Austin Griffiths(2020).Child Welfare and Child Protection ;An Introduction (First Edition). Canada: Cognella, Incorporated

-                      Europe Commission (2020)."Child protection policies: What they are? Why they are so important? When they are necessary" .?https://ec.europa.eu/newsroom/just/items/666497/en

-                      Ganji,Nader;Moheimany,Mohsen; Salehi, Morvarid (2021). "Covid-19, Youth. And the engineered Social Movments In Iran", In Youth civic engagement and local peacebuilding in the Middle Eas and North Africa: prospects and challenges for community development, by Ibrahim Natil, New York: Routledge

-                      Gilbert, Neil & Parton, Nigel & Skivenes, Marit. (2011). Changing Patterns of Response and Emerging Orientations. Child Protection Systems: International Trends and Orientations..

-                      Gilbert, Neil. (1997)." Advocacy Research and Social Policy". Crime and Justice-a Review of Research - CRIME JUSTICE. 22. 10.1086/449261.

-                      Melton,Kimbrough-, Robin J., and Gary B. Melton,(2014) 'Child protection policy', in Peter D. Donnelly, and Catherine L. Ward (eds), Oxford Textbook of Violence Prevention: Epidemiology, Evidence, and Policy, Oxford Textbooks (Oxford),online edn, Oxford Academic, 1 Nov.

-                      Moinipour,S.(2021). The Islamic Republic of Iran and children’s right to education: acceptability & adaptability . Human Rights Education Review, 4(2), 26–48.

-               Takaffoli, Marzieh & Arshi, Maliheh & Vameghi, Meroe & Mousavi, Mir Taher, 2020. "Child welfare approach in Iran", Children and Youth Services Review, Elsevier, vol. 114(C).105020,.

:/