ظرفیت‌های دیوان بین‌المللی کیفری در مناقشة بر سر جزایر سه‌گانه ایرانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای حقوق بین الملل . دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان. ایران

2 دانشیار گروه حقوق. دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران

3 استادیار گروه حقوق. دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

4 استادیار گروه حقوق. دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان، زنجان، ایران

چکیده

هدف از این نوشتار، بررسی امکان بهره­گیری از ظرفیت نهادها و سازمان­های بین­المللی در جهت حفظ تمامیت ارضی ایران در برابر مداخلة قدرت­های فرامنطقه­ای در این زمینه است. بر این اساس، مسئله اصلی در پژوهش این است که: چگونه ایران می­تواند با بهره­گیری از ظرفیت نهادها و سازمان­های بین­المللی، همچون دیوان کیفری بین­المللی، جهت مقابله با تجاوز احتمالی قدرت­های بزرگ حامی امارات به تمامیت ارضی خود، استفاده کند؟ با استفاده از چارچوب تحلیلی سازه­انگاری، پاسخ فرضی این پژوهش این­ است که «دولت ایران با نوعی تغییر نگرش مثبت نسبت به سازمان­های بین­المللی و شرکت فعال و عضویت در سازمان­هایی چون دیوان بین­المللی کیفری و تأکید، ضمن جلب اعتماد کنش­گران جامعه بین­الملل نسبت به خود، مانع از شکل­گیری اجماع و در نهایت تجاوز به سرزمین خود خواهد شد». نتایج پژوهش حاکی از آن است که امارات عربی متحده طی اقداماتی در دو دهة گذشته توانسته است قدرت­ها بزرگ فرامنطقه­ای (از جمله 5 عضو دائم شورای امنیت و شورای همکاری خلیج فارس) را در حمایت از خواسته­هایش با خود همراه سازد، ایران نیز باید با تغییر نگرش خود به مسأله در صدد مقابله با آ­نها برآید. روش تحقیق در این نوشتار توصیفی- تحلیلی خواهد بود. بر این اساس، شیوة گردآوری داده­ها نیز با توجه به نوع پژوهش کتابخانه­ای و بهره­گیری از متون اسناد موجود است.

کلیدواژه‌ها


  • اسدی، بیژن. (1381) خلیج فارس و مسائل آن. تهران: سمت.
  • افشار سیستانی، ایرج. (1374) جزیرة ابوموسی و جزایر تنب بزرگ و تنب کوچک: شامل اوضاع طبیعی، جغرافیایی، تاریخی، اجتماعی اقتصای، تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت خارجه.
  • آکاندی، داپو. (1385، بهار و تابستان) «صلاحیت دیوان کیفری بین­المللی نسبت به اتباع دولت­های غیرعضو: مبانی حقوقی و محدودیت­ها،» مجلة تحقیقات حقوقی. 43: 520-465.
  • پرسون،معصومه (1398). اثر جزیار در تحدید حدود دریایی از دیدگاه آرای قضایی و داوری بین المللی، پایان نامه کارشناسی ارشد حقوق بین الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران
  • جعفری­ولدانی، اصغر. (1384) نگاهی تاریخی به جزایر ایرانی تنب و ابوموسی. تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین­المللی.
  • حکمت­نیا، حسن. (1386) «ژئوپلیتیک جزایر سه­گانه،» اطلاعات سیاسی- اقتصادی. 244-243: 69-62.
  • دهبان­پور، سیداحسان(1398). فرصتها و تهدیدهای فراروی دولت جمهوری اسلامی ایران در الحاق به کنوانسیون 1982 حقوق دریاها، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی دریایی، دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار
  • زندیه، حسن و دیگران. (1395 بهار) «بررسی تأثیر جنگ ایران و عراق بر تجدید مسئلة جزایر سه­گانه در 1371ش/ 1992م،» فصلنامة تاریخ اسلام و ایران دانشگاه الزهرا. 26، 29 (119): 80-63.
  • سلیمی، صادق. (1399، زمستان) «محدودیت­های دیوان بین­المللی کیفری در اعمال صلاحیت نسبت به مرتکبین جنایت تجاوز،» پژهش حقوق عمومی. 22، 69: 90-67.
  • صالحی، حمزه. (1395 آّابان) «ادعای مالکیت امارات بر جزایر سه­گانه و مواضع ایران در قبال آن (2016-1979)،» ماهنامة پژوهش ملل. 1، 11: 70-55.
  • طبرسا، نقی. (1387) حاکمیت ایران بر حزایر ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک در روند سیاست خارجی ایران. تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
  • فلاحیان، همایون. (1385) «پیامدهای الحاق جمهوری اسلامی ایران به دیوان بین­المللی کیفری از بعد جنایات مندرج در اساسنامة دیوان،» مجلة حقوقی. 35: 223-195.
  • قربانی، مهدی و دیگران. (1397، بهار) «رد ادعای حقوقی بریتانیا در قضیة جزایر سه­گانه در مجامع بین­المللی،» فصلنامة مطالعات روابط بین­الملل. 11، 41: 143-117.
  • لینکلیتر، اندرو. (1388) نظریه­های هنجارگذار و روابط بین­الملل. برگردان لی­لا سازگار. تهران: ادارة نشر وزارت امور خارجه.
  • مجتهدزاده، پیروز. (1375) جزایر تنب و ابوموسی. برگردان حمیدرضا ملک­محمدی. تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
  • مجتهدزاده، پیروز. (1378 دی) «جزایر تنب و ابوموسی،» مجلة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، 46: 223-197.
  • مجتهدزاده، پیروز. (1382) «مرزهای دریایی ایران در خلیج فارس،» اطلاعات سیاسی- اقتصادی. 192-191:
  • مجتهدزاده، پیروز. (1383) «دخالت­های اتحادیه اروپا به سود توسعه­طلبی ابوظبی در مورد جزایر تنب و اموموسی: اهانتی به یکپارچگی سرزمینی ایران،» اطلاعات سیاسی- اقتصادی. 200-199: 13-4.
  • مجتهدزاده، پیروز. (1385) کشورها و مرزها در ژئوپولیتیک خلیج فارس. برگردان حمیدرضا ملک­محمدی. تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین­المللی.
  • مشیرزاده، حمیرا و حیدرعلی مسعودی. (1388، زمستان) «هویت و حوزه­های مفهومی روابط بین­الملل». فصلنامة سیاست. 39، 4: 269-251.
  • مشیرزاده، حمیرا. (1384) تحول در نظریه­های روابط بین­الملل. تهران: سمت
  • مشیرزاده، حمیرا. (1393) «مطالعه سازه­انگارانه سازمان­های بین­المللی و امکانات پژوهشی، فصلنامه سازمان­های بین­المللی. 2، 5: 35-7.
  • ملکی­زاده، امیرحسین. (1402، بهار) «رکن مادی جنایت تجاوز ارضی در اساسنامة دیوان کیفری بین­المللی در پرتو قطعنامة کنفرانس بازنگری اساسنامة دیوان در کامپالا،» فصلنامة مطالعات بین­المللی. 19، 4 (79): 73-51.
  • نمامیان، پیمان. (1386، فروردین و اردیبهشت) «مفهوم تجاوز در معاهدات و قطعنامه­های بین­المللی،» ماهنامة دادرسی. 11، 61: 11-7،
  • های، کالین. (1385) درآمدی انتقادی بر تحلیل سیاسی. برگردان احمد گل­محمدی. تهران: نشر نی.
  • هرمیداس­باوند، داود. (1377) مبانی تاریخی سیاسی و حقوقی حاکمیت ایران بر جزایر تنب و ابوموسی. برگردان بهمن آقایی. تهران: گنج دانش.
  • وزارت امور خارجة ایران (1305) آرشیو اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امور خارجة ایران. سندهاش شمارة 53-12-9.
  • وزارت امور خارجة ایران، ادارة نهم (1350) سرزمین­های جنوبی خلیج فارس. تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت خارجه.
  • ونت، الکساندر. (1384) نظریة اجتماعی سیاست بین­الملل. برگردان حمیرا مشیرزاده. تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
  • ویلسون، آرنولد. (1366) خلیج فارس: مجموعۀ وقایع تاریخی و گزارش نظامی خلیج از قدیمی­ترین ازمنه تا اوایل قرن بیستم. برگردان محمد سعیدی. تهران: شرکت انتسارات علمی و فرهنگی.

Al-Kaabi, Mohamad Hilal. (1994) the Question of Iranian Occupation of the Islands, Greater Tunb, Lesser Tunb and Abu Musa Belonging to the United Arab Emirates, Pennsylvania: Army War College Carlisle Barracks.

Al Mazrouei, Noura. (2015, October) 'Disputed Islands between UAE and Iran: Abu Musa, Greater Tunb, and Lesser Tunbin the Strait of Hormuz'', [Persian] Gulf Research Centre Cambridge.

Burchill, Scott & et.al. (2001) Theories of International Relations. New York: Palvage.

Finnemore, Martha and Kathryn Sikkink (2001), "Taking Stock: The Constructivist Research Program in International Relations and Comparative Politics", Annual Review of Political Science, 4: 391–416.

Glennon, Michael J. (2010) "the Blank-Prose Crime of Aggression," Yale Journal of International Law, 35: 71-114

Hurd, Ian (2011), "Choices and Methods in the Study of International Organizations", Journal of International Organization Studies, 2(2): 7 -30.

Onuf, Nicholas (1989), World of Our Making: Rules and Rule in Social Theory and International Relations, Columbia: University of South Carolina Press.

Philipp. Christiane E. (2003) "the International Criminal Court- ABrief Intoduction," in A. von Bogdondy & R. Wolfrum (Eds), Max Planck Yearbook of United Nations Law. Volum 7: 331-339.

Wendt, Alexander (1992). "Anarchy is What States Make of the Social Construction of Power Politics", Internationa Organization. Vol. 46, No. 2.