بررسی سیاست‌های فراملی جمهوری اسلامی ایران و امنیت ایران و خاورمیانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده علوم سیاسی و روابط بین الملل واحد علوم تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

ایران جهت تأمین امنیت خود در منطقه‌ خاورمیانه در پی افزایش قدرت منطقه‌ای در چارچوب واقع گرایی تدافعی است و سیاست­های فراملی ج.ا.ایران به سمت الگوهای تأمین امنیت یعنی متعادل سازی و توازن قدرت سوق پیدا می­کند. در این پژوهش این پرسش مطرح است: تحولات خاورمیانه چه تاثیراتی بر سیاست خارجی ج.ا.ایران داشته است؟ و با توجه به پژوهش این فرضیه مطرح و اثبات گردید که تغییرات ژئوپلیتیک خاورمیانه با دگرگونی در توازن قدرت و ایجاد فرصت‌های استراتژیک منطقه­ای برای ج.ا.ایران، از طریق فرآیندها و عوامل سیاست داخلی کشور باعث اتخاذ سیاست توسعه نفوذ در قالب منطقه‌گرایی‌فعال و گسترش توانمندی متحدین استراتژیک کشور در قالب محور مقاومت شده است. همچنین ایران در راستای سیاست­های فراملی خود؛ به ساخت و تداوم شبکه­ای قوی از متحدان و نیروهاى نیابتى خود ادامه داده است و برای گسترش نفوذ خود با عوامل دولتی و غیر دولتی در لبنان، سوریه، عراق و یمن ارتباط برقرار نموده است. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و با بهره­گیری از چارچوب موازنه­ قدرت سعی در بررسی سیاست­های فراملی ج.ا. ایران و امنیت ایران و خاورمیانه شده است.

کلیدواژه‌ها


برزگر، کیهان(1388)، سیاست خارجی ایران از منظر رئالیسم تهاجمی و تدافعی، فصلنامه بین­المللی روابط خارجی، سال اول، ش. 1.
حق­پناه، جعفر؛ بیدالله­خانی، آرش(1393)، جمهوری اسلامی ایران و الگوهای امنیتی آسیای جنوب غربی، فصلنامه علوم سیاسی، سال شانزدهم، ش. 63.
دهقانی فیروزآبادی، سیَد جلال، اشراقی، علیرضا(1395)، ارزیابی دکترین و اهداف راهبردی آمریکا در تقابل با اسلام و جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه­ رهیافت انقلاب اسلامی، سال دهم، ش. 37.
کشاورز مقدم، الهام(1396)، مطالعه تطبیقی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و روسیه در قبال تحولات خاورمیانه(2016-2000)، طرح پژوهشی دانشگاه علامه طباطبایی.
هانتر، شیرین(1376)، مروری تطبیقی بر سیاست خارجی معاصر ایران، فصلنامه ایران­نامه، ش. 26.
AĞCA, Fehmi,(2013)The Effect of Syria Crisis on The Transformation and Integration of The Middle East, Bilge Strateji,C ilt5,Sayı 8.
Al-Ahram Center for Political and Strategic Studies(2017), “Sectarian Jihad: The Escalated Role of Sectarian Militia in Regional Conflicts”, The Arab Strategic Report, 2016, Cairo.
Al-Anba(2013), “The Great Mosque of Mecca Imam Calls For Helping The Syrian People Against The Deluge Of Oppression And Aggression”, Available at:
https://tinyurl.com/y8x75akp
Alhayat(2016), “Al Jubeir: Saudi Arabia Supported The Syrian opposition Whether It Participate In ‘Geneva talks’ or not”, January 31, Available at:
Ayoob, Mohammad,(2011),”Beyond The Democratic Wave: a Turko-Persian Future?”,Middle East Policy, Summer.
Barry Rubin(2006), IRAN: THE RISE OF A REGIONAL POWER, The Middle East Review of International Affairs,VOI.10.NO 3, September 2006
Berti, Benedetta & Guzansky, Yoel(2014). “Saudi Arabia’s Foreign Policy on Iran and The Proxy War in Syria: Toward a New Chapter?” Israel Journal of foreign Affairs VIII: 3.
Frederic Wehrey and others, Dangerous But Not Omnipotent, RAND Corporation, 2009.
George Emile Irani(2008), Iran’s Regional Security Policy: Opportunities and Challenges, Real Instituto Elcano
Grumet, T.R(2015), “New Middle East Cold War: Saudi Arabia and Iran’s Rivalry”, Electronic Theses and Dissertations, University of Denver, Digital Commons @ DU, available at: https://bit.ly/2OHhxOn
Hampton, Kelsey(2014). Doctrinally and Politically Opposed on The Battlefield in Syria: Iran and Saudi Arabia's Cold War in the Middle East. Merton Press.
Horany, R(2017), “Consequences of Iranian military interference in Syria”, Toran for Strategic Studies November 13, available at: https://tinyurl.com/ya6u6qq3
Hunter, Shereen(2010), Iran's Foreign Policy in the Post-Soviet Era: Resisting the New International Order, Praeger; Illustrated edition
Ibish, H(2016), “What’s at stake for the Gulf Arab states in Syria?”, Arab Gulf States Institute in Washington, June 30, available at: https://bit.ly/2GrfWqj
Ibrahim, A(2017), “The horizons of the Iranian strategic expansion and the escalation of the power conflict in Syria, strategic estimation”, Arab Democratic Center, February18, available at: https://bit.ly/2RwK62R
Jahner, Ariel(2012), “Saudi Arabia and Iran: The Struggle for Power and Influence in the Gulf”, International Affairs Review, Vol. XX
Kaufman, Stuart J.; Richard little; William C. Wohlforth(2007). The balance of Power in World History. Palgrave macmillan.
Louise Clausen, Maria(2020), Iran's successful transnational network: Iranian foreign policy utilizes partners, DIIS Policy Brief, 10. November
Maoz, Zeev and Others,(2004) Building Regional Security in the Middle East:International, Regional and Domestic Influences, London: Frank Cass
Nematzadeh, M(2013). The New Regional Order and The Challenges Aahead, Political Analysis Centre.
Riedel, Bruce(2016), Saudi Arabia losing ground to Iran, Available online at:
 http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2016/11/saudi-arabia-lose-ground-iran-iraq-lebanon-aoun-irgc.htm.
Seeberg, Peter(2012)"Syria and the EU. The crisis In Syria And The Tnternational Sanctions With a Focus On Syrian-EU relations." Videncenter om det moderne Mellemøsten.
Shaffer, Ryan. "Ali S. Awadh Asseri(2013). Combating Terrorism: Saudi Arabia's Role in the War on Terror: New York: Oxford University Press
Walt M. Stephan(1986). Alliance: Balancing and Bandwagoning, in Stephan M. Walt(Eds). The Origins of Alliances, Cornell University Press oft Power in Putin’s Foreign Policy’’. Europe-Asia Studies.58(7).