پیامدهای اجتماعی حرمت ربا در اقتصاد مقاومتی از منظر آیت‌الله خامنه‌ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای فقه ومبانی حقوق اسلامی،واحدسمنان،دانشگاه آزاداسلامی،سمنان،ایران

2 استادیاردانشگاه آزاداسلامی،گروه فقه ومبانی حقوق اسلامی،واحدسمنان،دانشگاه آزاداسلامی،سمنان،ایران(نویسنده مسئول)

3 استادیاردانشگاه آزاداسلامی،گروه الهیات،واحدسمنان،دانشگاه آزاداسلامی،سمنان،ایران

چکیده

پژوهش حاضر درصدد است تا پیامدهای اجتماعی حرمت را در الگوی اقتصاد مقاومتی مورد بررسی قرار دهد. بنابراین سؤال پژوهش حاضر این است که پیامدهای اجتماعی حرمت ربا در اقتصاد مقاومتی شامل چه مواردی است؟ به عبارتی، کاربست نفی و حرمت ربا در اقتصاد مقاومتی، چه نتایج اجتماعی در پی دارد؟ فرضیه نوشتار این است: مقابله با تکاثر ثروت و نفی فاصله طبقاتی، مبارزه با ظلم و فساد در جامعه و همچنین پیشگیری از عدم تعادل در نظام اجتماعی از جمله پیامدهای اجتماعی حرمت ربا در اقتصاد مقاومتی از نظر آیت­الله خامنه­ای هستند. نتایج نشان می­دهد، اگر شیوه­های اقتصادی جامعه بر مبنای ربا تداوم یابند، مشکلات و مسائل اجتماعی از جمله فاصله طبقاتی، اشرافیت و تجمل­گرایی، انحرافات در نظام اجتماعی و همچنین رذایل اخلاقی بر امور تسلط می­یابند. همچنین دین اسلام بر مبنای اعتدال و عدالت محوری بنا شده است و ربا از بین­برنده عدالت و اعتدال است. از بین بردن آثار اجتماعی ربا نیازمند از بین بردن این شیوه در مناسبات اقتصادی افراد جامعه است که امروزه وظیفه دستگاه قضایی است که بتواند، تحقق بخش سیاست­های کلی اقتصاد مقاومتی باشد. اجرایی کردن بانکداری بدون ربا یکی از راهکارهای اساسی برای نفی و حرمت ربا در جامعه اسلامی است. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی صورت گرفته است.

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم.
امام علی (ع)، (1379)، نهج البلاغه، ترجمه و گردآوری جعفر دشتی، قم: نشر مشهور.
حرّ عاملی (1416)، وسائل الشیعه، ویراستار عبدالرحیم ربانی شیرازی، قم: نشر آل البیت.  
دادخدایی، لیلا (1390)، فساد مالی-اداری و سیاست جنایی مقابله با آن، تهران: نشر میزان.
دولتی، حسن، مطلبی، ابوطالب (1396)، تبیین راهبردها، الزامات و پیامدهای اقتصاد مقاومتی در نظام آموزش عالی، فصلنامه پژوهش در نظام­های آموزش عالی، شماره 39، ص 139، صص 154-135.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412)، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق عدنان صفوان، دمشق: دارالعلم.
سیفلو، سجاد (1395)، طراحی الگوی بانکداری مقاومتی؛ مطالعه موردی بانک نیازهای اساسی، فصلنامه اقتصاد اسلامی، سال شانزدهم، شماره 94، زمستان 95، صص 86-55.
سیوطی، جلال الدین محمد (1404)، تفسیر در المنثور، قم: نشر مکتب آیت­الله مرعشی نجفی.
شعبانی و نخلی، احمد و رضا (1392)، مؤلفه­های اقتصاد مقاومتی در ادبیات رایج و در بیان مقام معظم رهبری، فصلنامه آفاق امنیت، سال هفتم، شماره بیست و پنجم، صص 89-55.
شفیعی ثابت، ناصر، صدیقی، صابر (1395)، مقایسه تطبیقی نگرش نظام سرمایه­داری و اقتصاد اسلامی به مقوله ربا و پیامدهای فضایی آن، فصلنامه مطالعات تحول در علوم انسانی، سال چهارم، شماره هفتم، صص 115-90. 
علمی سولا، محمدصادق، قائمی اصل، مهدی، یعقوبی، جواد، مسگرانی، مهسا (1395)، انفاق و جایگاه آن در توسعه و ترویج علم و دانش با تأکید بر وقف، فصلنامه توسعه راهبرد، شماره 48، زمستان 95، صص 184-156.
فشاری، مجید، پورغفار، جواد (1393)، بررسی و تبیین الگوی اقتصاد مقاومتی در اقتصاد ایران، مجله اقتصادی، شماره های 5-6، صص 40-29.
کلینی، محمد (1365)، الفروع من الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
مکارم شیرازی، ناصر(1360)، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
موسوی خمینی، روح‌الله (1369)، صحیفه نور، تهران: انتشارات سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.
موسوی خمینی، روح‌الله (بی­تا)، تحریرالوسیله، تهران: مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
میرمعزی، سیدحسین (1392)، اقتصاد مقاومتی و ملزومات آن (با تأکید بر دیدگاه مقام معظم رهبری)، فصلنامه اقتصاد اسلامی، سال دوازدهم، شماره 47، صص 78-49.
نوری کرمانی، محمدامیر(1381)، موضوع­شناسی ربا و جایگاه آن در اقتصاد معاصر، قم: نشر بوستان کتاب.
سایت­ها:
بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با دانشجویان، 16/5/1391؛ قابل بازیابی در سایت به آدرس: https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=20686.
بیانات رهبری در پیام نوروزی، 30/12/1395؛ http://farsi.khamenei.ir
بیانات رهبری در دیدار به مردم آذربایجان شرقی، 29/11/1396؛ قابل بازیابی در سایت: http://farsi.khamenei.ir
بیانات مقام معظم رهبری در دیدار مسؤولان نظام، 2/4/1394؛ قابل بازیابی در سایت به آدرس: https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=30069.
بیانات مقام معظم رهبری در دیدار رئیس و نمایندگان مجلس، مورخ: 16/3/1395؛ قابل بازیابی در سایت به آدرس: https://www.leader.ir/fa/content/15232/www.leader.ir.
بیانات مقام معظم رهبری در اجتماع زائران حرم رضوی، 01/01/1397؛ قابل بازیابی در سایت به آدرس:
https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=39272.
 
بیانات مقام معظم رهبری در دیدار مسؤولان نظام، 2/4/1394؛ قابل بازیابی در سایت به آدرس:
 https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=30069.
بیانات مقام معظم رهبری در دیدار مردم آذربایجان شرقی، 28/11/1394؛ قابل بازیابی در سایت به آدرس: https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=32331.