تطبیق قاعده فقهی تنفیر از دین در عرصه سیاست داخلی و خارجی حکومت اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

2 استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران، نویسنده مسئول،

3 استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی تطبیق قاعده فقهی تنفیر از دین در عرصه سیاست داخلی و خارجی است. بدین معنا که اعمال و کارکرد حکومت به چه نحوی باید باشد که در عرصه سیاست داخلی و خارجی باعث رویگردانی از دین اسلام نشود. سؤال قابل طرح این است: مؤلفه­های قاعده فقهی تنفیر از دین در عرصه سیاست داخلی و خارجی شامل چه مواردی است؟ پاسخی که می­توان به این سؤال داد این است: مفاد قاعده «حرمت تنفیر از دین» محدوده وسیعی از احکام الزامی و غیرالزامی، از عرصه­های فردی و اجتماعی، سیاسی و نظامی، اقتصادی و قضائی را شامل می­شود و هرچه موجب تنفیر از دین شود را حرام می­داند. نتیجه­ای که از این بحث گرفته می­شود این است که کارکرد حکومت اسلامی به عنوان نماینده و مجری احکام اسلامی نباید به نحوی باشد که باعث تنفیر از دین و رویگردانی از آن در داخل و خارج از مرزهای نظام اسلامی باشد. در خارج از مرزهای اسلامی، اصل احترام به تعهدات و قراردادها، رابطه مسالمت­آمیز و مبتنی بر احترام با جنگ زدگان، اسراء و آسیب­دیدگان جنگی از جمله رویکردهایی است که می­تواند بهره­گیری از قاعده فقهی مزبور را به ما نشان دهد. روش مورد استفاده در پژوهش حاضر، توصیفی-تحلیلی  و بهره­گیری از آراء و منابع فقهی است.

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم.
آمدی، ابوالفتح (1385)، غررالحکم و دررالکلم، قم: دارالکتاب اسلامی.
آملی، میرزا هاشم (1406)، حمر المعالم المأثورة، قم: مطبعه العلمیه.
تقی­پور، علیرضا (1394)، اهداف  مجازات از دیدگاه مکاتب حقوق کیفری و اسلام، تهران: انتشارات نخستین کنگره بین­المللی حقوق ایران.
حکیم، محسن (1378)، آداب جنگ یا تقوای جنگی در اسلام، مقالات و بررسی­ها، دفتر 65، تابستان 78، صص 61-39.
خمینی، روح الله (1370)، آداب الصلاة، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
 خویی، سیدابوالقاسم (1380)، مصباح الأصول، قم: احیاء آثار.
دادمهر، هادی (1393)، حقوق بین­الملل در برابر روابط بین الملل؛ بررسی میان رشته­ای مفهوم اعتبار، فصلنامه مطالعات میان رشته ای در علوم انسانی، دوره ششم، شماره 4، پاییز 93، صص 145-123.
سیفی مازندرانی، علی اکبر (1387)، مبانی الفقه الفعال فی القواعد الفقهیه الاساسیه، قم: انتشارات اسلامی.
شیخ موحد، محمدعلی، حیدری، محمدعلی، توکلی، احمدرضا (1398)، نسبت قاعده فقهی «حرمت تنفیر از دین» با حکم حکومتی در حکومت اسلامی، فصلنامه رهیافت انقلاب اسلامی، دوره 13، شماره 48، صص 169-151.
عظیمی شوشتری، عباسعلی (1392)، قوانین و مقررات کلی جنگ و دفاع در اسلام، فصلنامه مصباح، سال ششم، شماره 22، صص 33-15. 
فاضل لنکرانی، محمد (1385)، القواعد الفقهیه، قم: مرکز فقه ائمه الاطهار.
فرحی، سیدعلی (1396)، تحقیق فی القواعد الفقهیه، قم: جامعه مدرسین.
محقق داماد، سید مصطفی (1383)، قواعد فقه، تهران: علوم اسلامی.
مصباح یزدی، محمدتقی (1388)، نگاهی گذرا به نظریه ولایت فقیه، تهران: مؤسسه پژوهشی و آموزشی امام خمینی.
مفید، محمد بن محمد (1394)، الامالی ، قم، انتشارات آدینه سبز.
مکارم شیرازی، ناصر (1391)، مثال­های زیبای قرآن، قم: نسل جوان.
منتظری، حسینعلی (1367)، مبانی فقهی حکومت اسلامی، تهران: کیهان.
موسوی بجنوردی، سیدمحمد (1401)، القواعد الفقهیة، قم: نشر عروج.
نوبهار، رحیم (1384)، بررسی قاعده فقهی حرمت تنفیر از دین، مجله تحقیقات حقوقی، صص 140-170.