آثار و پیامدهای سیاسی دارالاسلام در عرصه مقررات بین‌المللی پس از انقلاب اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فقه و حقوق اسلامی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران، نویسنده مسئول

3 استادیار گروه فقه و حقوق اسلامی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشگاه ازاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

احکام اسلامی به عنوان منشأ قوانین و رفتار فردی و اجتماعی، نقش مهمی در تصمیم­گیری­های سیاسی جوامع اسلامی بر عهده دارند. در این میان، مفهوم «دارالاسلام»، به­عنوان وجه ممیزه نظام سیاسی اسلام از سایر نظام­ها به شمار می­رفت. امروزه این معنا و رویکرد در پرتو تحولات و مقررات بین­المللی دچار تغییرات متعددی شده و در عرصه سیاسی نیز پیامدهای جدیدی به دنبال داشته است. در پژوهش حاضر این سؤال مطرح است که پیامدهای سیاسی درالاسلام، تا چه اندازه با معیارها و مقررات بین­المللی سازگار است؟ فرضیه نوشتار این است که دارالاسلام با مقررات حاکم بر نظام بین­المللی از حیث پذیرش نظم دولت-ملت، پایبندی به تعهدات و قراردادها و همزیستی مسالمت­آمیز با سایر کشورها سازگار است. ضمن اینکه ترسیم مرزهای دوست و دشمن و تعیین مصادیق دفاع، بحث حقوق انسان‌ها، اقلیت­ها، مذاهب، گروه‌های قومی و زبانی و همچنین احترام به حاکمیت سایر کشورها، رویکرد جدیدی به سازگاری با تحولات بین­المللی نشان داده است. روش تحقیق در این مقاله کیفی از نوع توصیفی-تحلیلی است و داده‌ها به شیوه کتابخانه ای جمع آوری شده است.

کلیدواژه‌ها


چگنی، مهدی، آجرلو، اسماعیل، طالب­پور، اکبر (1397)، اداره امور شرعی و جایگاه نهادها و علمای دینی در نظام حقوق اساسی کشورهای اسلامی، جستارهای سیاسی معاصر، سال نهم، شماره چهارم، صص 102-77. 
ساداتی­نژاد، سید محمد، کولیوند، یونس، کلانتری دهقی، پویا (1395)، بررسی معیارهای تعیین دارالاسلام، دارالکفر و دارالحرب و انطابق آن با شرایط فعلی نظام بین­الملل، فصلنامه سیاست خارجی، سال سی و یکم، شماره 1، صص 140-113.
شریعتمداری جزایری، نورالدین (1385)، فقه و روابط بین­الملل، فصلنامه علوم سیاسی، شماره 36، صص 1-15.
ضیائی بیگدلی،  محمدرضا (1386)، حقوق بین­الملل عمومی، چاپ سی و سوم، تهران: انتشارات گنچ دانش.
عزیزی، آریا (1397)، شناسایی از دیدگاه حقوق بین­الملل اسلام و حقوق بین­الملل معاصر، فصلنامه قانون­یار، دوره دوم، شماره ششم، صص 484-457. 
عمید زنجانی، عباسعلی (1367)، فقه سیاسی؛ حقوق بین­الملل اسلام، تهران: امیر کبیر.
عمید زنجانی، عباسعلی، کرمی، حامد (1389)، ماهیت سرزمین در فقه امامیه، فصلنامه حقوق اسلامی، سال هفتم، شماره 27، صص 29-7.
مصباح یزدی، محمدتقی (1394)، حکیمانه­ترین حکومت؛ کاوشی در نظریه ولایت فقیه، تحقیق و نگارش قاسم شبان­نیا، قم: مؤسسه پژوهشی و آموزشی امام خمینی (ره).
مکارم شیرازی، ناصر (1380)، اخلاق در قرآن، با همکاری جمعی از فضلا، تهران: انتشارات امام علی (ع).
منتظری، حسینعلی (1388)، حکومت دینی و حقوق انسان، تهران: نشر گواهان. 
 موسوی بجنوردی، محمد، دانش­پور، افتخار (1385)، بررسی فقهی حدود دارالاسلام و دارالکفر با رویکردی بر اندیشه امام خمینی (ره)، پژوهشنامه متین، صص 107-87. 
 موسوی بجنوردی، محمدکاظم(1397)، دایره­المعارف الاسلامیه الکبری، تهران: نشر مرکز دایره­المعارف بزرگ اسلامی. 
میرعلی، محمد علی، رضایی، اعظم (1392)، وجوب حفظ دارالاسلام در اندیشه و رفتار سیاسی صاحب عروه، معرفت سیاسی، سال پنجم، شماره 1، صص 18-5.
نوربخش، بهمن، ساعی، احمد، میرترابی، سعید (1398)، جایگاه حکمرانی خوب در اسناد بالادستی جمهوری اسلامی ایران و اندیشه امام خمینی (ره)، رهیافت انقلاب اسلامی، سال سیزدهم، شماره 48، صص 130-111. 
منابع عربی:
ابن رشد، محمد بن احمد،(1408ق)، المقدمات الممهدات، بی­جا، دارالغرب الإسلامی.
ابوعبید، قاسم بن سلام (1408 کتاب الاموال، بیروت، دارالفکر.
حلی، حسن بن یوسف (1419)، تذکره الفقها، قم: انتشارات آل البیت.
خطیب شربینی، محمد بن احمد (1415)، مغنی المحتاج، بیروت، دارالفکر.
رحیبانی، مصطفى بن سعد،(1961م)، مطالب اولی النهى، دمشق، المکتب الاسلامی.
زحیلی، وهبی (1390)، الحرب فی فقه الاسلامی، ترجمه عبدالحسین بینش، تهران: پژوهشکده علوم اسلامی امام صادق (ع).
طوسی، محمدبن حسن (1418)، المبسوط فی فقه الامامیه، ج3،تهران: مکتب المرتضویه.
عاملی، محمدبن مکی (1417)، الدروس الشرعیه فقه الاسلامیه، چاپ دوم، تهران: انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه عملیه قم.
نجفی، محمدحسین (1418)،  جواهرالکلام فی شرایع الاسلام، بیروت: انتشارات دارالاحیاء التراث العربی.
منابع لاتین:
Bealym, Frank, ed. (1999). “govermment”. The Blackwell dictinary of political science: a User’s gade to its terms. Wiley-Blackwell.
Delbez, Louiz (1964), Les Principes Generauax de Droit International Public, L.D.G.J.
Flint, Colin & Taylor, Peter (2007). Political Geography: World Economy, Nation-State, and Locality (5th ed). Person/Prentice Hall p. 137. ISBN 978-0-13-196012-1.
Oxford English Dictionary (2010)” (Online ed.). Oxford University Press. Novamber.