تحلیل آسیب شناسانه تمدن اسلامی از منظر آیت الله خامنه ای و سیدحسین نصر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته اندیشه‌های سیاسی، واحدچالوس، دانشگاه آزاداسلامی، چالوس،ایران

2 دانشیار گروه علوم سیاسی، واحدچالوس، دانشگاه آزاداسلامی، چالوس،ایران(نویسنده مسئول).

3 استادیار گروه علوم سیاسی، واحدچالوس، دانشگاه آزاداسلامی، چالوس،ایران.

چکیده

هدف این نوشتار، مطالعه تطبیقی اندیشه آیت‌ الله خامنه‌ای به عنوان یک فقیه سیاسی و حاکم اسلامی و سید حسین نصر به مثابه فیلسوف سنت گرای اسلامی؛ در زمینه آسیب شناسی تمدن اسلامی است. فرضیه مدعی است؛ در اندیشه هر دو متفکر؛ سطح بالایی از اشتراک نظر با محوریت خوانش انتقادی از مولفه­های مفهومی تمدن، با تاکید بر آسیب های موجود در عوامل درونی تمدن اسلامی وجود دارد. بدین منظور، از نظریه جستاری توماس اسپریگنز، و روش تحقیق کیفی با استفاده از رویکرد توصیفی تطبیقی بهره گرفته شده و گردآوری مطالب با استفاده از منابع کتابخانه­ای، انجام پذیرفته است. یافته­ها حاکی است؛ دو عامل اصلی درونی و بیرونی محور اصلی آسیب­های تحقق تمدن اسلامی است و در دیدگاه تمدنی هر دو اندیشمند؛ توجه به ابعاد متنوع دین، بازگشت به سنت، رجوع به قرآن و سیره معصومین و مخالفت با سکولاریسم نقش تعیین کننده­ای داشته و در مقوله آسیب شناسی عوامل بیرونی دخیل در تمدن اسلامی؛ عواملی آسیب زا همچون، اختلافات مذهبی و سیاسی مسلمانان، ترویج سکولاریسم و سبک زندگی غربی اشتراک نظر وجود دارد.

کلیدواژه‌ها


-اسماعیلی، محمد مهدی، عباسی، میثم (1395)، «تاملی در اندیشه سیاسی غزالی با بهره گیری از الگوی روش شناسی اسپریگنز»، سیاست، دوره 48؛ 3.
2-بابی، سعید (1379)، هراس بنیادین، اروپامداری و ظهور اسلام گرایی، ترجمه غلامرضا جمشیدیها، موسی عنبری، تهران، دانشگاه تهران، چاپ اول.
3-برزگر، ابراهیم (1396)، «اندیشه سیاسی روزبهان خنجی و الگوی اسپریگنز»، سیاست، دوره 47؛ 1.
4-بهمنی، محمدرضا (1393)، تمدن نوین اسلامی در اندیشهایت الله خامنهای (چیستی و چگونگی تکامل تمدن جمهوری اسلامیایران)، نقد و نظر، 19؛ 2.
5-تاجیک، نرگس، عباسی، مسلم (1391)، «امکانات رویکردهای میان رشتهای در بررسی شکل گیری اندیشههای سیاسی»، مطالعات میان رشتهای در علوم انسانی، دوره 5؛ 1.
6-حسینی، سید حسین (1395)، تمدن پژوهی، چاپ اول، تهران: جامعه شناسان.
7-خامنه‌ای، سید علی، مجموعه بیانات در وب‌گاه https://farsi.khamenei.ir.
8-خامنه‌ای، سید علی، مجموعه بیانات در پایگاه اطلاع‌رسانی https://www.LEADER.IR.
9-دانش کیا، محمدحسین، درزی، علی (1399)، بررسی تطبیقی دیدگاه شهید مطهری و سید حسین نصر درباره انحطاط تمدن اسلامیایرانی و راههای برون رفت از آن، تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، 11؛ 39.
10-عالمی، سیدعلیرضا (1389)، آسیب شناسی تمدن اسلامی مبتنی بر اندیشههای سید حسین نصر، قم، نشر مرکز ترجمه و نشر بین المللی المصطفی، چاپ اول.
11-عالمی، سیدعلیرضا (1388)، آسیب شناسی فرهنگ و تمدن اسلامی از دیدگاه سید حسین نصر، تاریخ پژوهان، 2؛ 18.
12-فاضل قانع، حمید (1396)، ظرفیتهای تمدن اسلامی، قم، مرکز ترجمه و نشر بین المللی جامعه المصطفی، چاپ دوم.
13-کریمه مله، علی، قزلسفلی، محمدتقی، گرشاسبی، رضا (1401) «فهمی اسپریگنزی از چگونگی برآمدن اندیشه باستان گرایی در زمان پسامشروطه»، جامعه شناسی سیاسی جهان اسلام، دوره 10؛ 20.
14-مجدمی، عبدالله،هاشمی، مرتضی (1398)، نگاه دوم؛ نگرشی نو به بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، قم، معارف، چاپ اول.
15-نصر، سید حسین (۱۳۷۷)، نظر متفکران اسلامی درباره طبیعت، تهران: خوارزمی، چاپ چهارم.
16-نصر، سید حسین  ( ۱۳۸۲)، نیاز به علم مقدس، ترجمه حسن میانداری، قم، موسسه فرهنگی طه، چاپ دوم.
17-نصر، سید حسین (۱۳۸۳)، اسلام و تنگناهای انسان متجدد، ترجمه انشاء الله رحمتی، تهران: دفتر پژوهش و نشر سهروردی، چاپ اول.
18-نصر، سید حسین (۱۳۸4)، جوان مسلمان و دنیای متجدد، ترجمه مرتضی اسعدی، تهران:  طرح نو، چاپ ششم.
19-نصر، سید حسین (۱۳85)، قلب اسلام، ترجمه سید محمدصادق فرازی، تهران: نشر نی، چاپ دوم.
20-نصر، سید حسین (۱۳۸۵)، اسلام - مذهب،  تاریخ و تمدن،  ترجمه عباس گیلوری، تهران: دبیزش-روزبهان، چاپ اول.
21-نصر، سید حسین (۱۳۹۰)، اسلام، علم، مسلمانان و فناوری، ترجمه سید امیرحسین اصغری، تهران: اطلاعات، چاپ اول.