الگوی تربیت سیاسی از دیدگاه شهید مطهری(ره)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علوم سیاسی دانشگاه امام صادق(ع)

2 گروه معارف اسلامی و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق (ع)

چکیده

تربیت سیاسی ازجمله مهم‌ترین جنبه‌های تربیتی افراد در جوامع به شمار می‌رود که با توجه به ورود عنصر قدرت سیاسی به عرصه‌های مختلف زندگی انسان‌ها در جوامع و متأثر شدن افراد از آن، باید برای دست‌یابی بهتر و صحیح‌تر به آن برنامه‌ریزی کرد. نظام‌های سیاسی مختلف و اندیشه‌های سیاسی به روش‌ها و شیوه‌های متفاوت درصدد تحقق این مهم می‌باشند تا افراد در جامعه علاوه بر آگاهی از نقش و جایگاه خود به ایفای نقش در نظام سیاسی بپردازند. این نوشتار در پی طرح‌ریزی الگوی تربیت سیاسی بر اساس اندیشه شهید مطهری(ره) است که به روش تحلیلی – توصیفی ضمن بررسی مفهوم تربیت سیاسی و تفاوت آن با مفاهیم مشابه ازجمله جامعه‌پذیری سیاسی و اخلاق سیاسی به بیان مبانی، اهداف، عوامل مؤثر، عناصر، روش‌ها، آسیب‌های فراسوی تربیت سیاسی در اندیشه ایشان پرداخته است. براساس اندیشه شهید مطهری(ره) تربیت سیاسی در اسلام دارای رویکرد چندعاملی یا تعاملی است و سه ‌پایه اصلی تربیت سیاسی در اسلام حکومت، خانواده و عالمان دینی هستند که تربیت سیاسی در تعامل این سه عامل با یکدیگر و ایفای نقش صحیح هر یک محقق خواهد شد. 

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم
ابن بابویه،محمدبن علی(1314ه)،من لایحضره الفقیه،قم:موسسه انتشارات اسلامی
افلاطون (1335)، جمهور، ترجمه: فؤاد روحانی، تهران: انتشارات بنگاه ترجمه و نشر کتاب
الیاس، جان(1385)، فلسفه تعلیم و تربیت، ترجمه عبد الرضا ضرابی، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)
امینی، محمد و فریبرز صدیق ارفعی و ملوک قدمی (1388)، «بررسی اثربخشی برنامه درسی تربیت سیاسی مقطع متوسطه از دیدگاه دبیران و دانش‌آموزان: مطالعه موردی شهر کاشان»،دوماهنامه دانشور رفتار، سال شانزدهم، شماره 36، صص 41-54
بوزان، باری(1378)مردم ، دولت‌ها و هراس، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی
تریف، تری و دیگران(1383)،مطالعات امنیتی نوین،مترجمان علیرضا طیب، وحید بزرگی،تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی
جعفری کلاته جعفرآبادی(1394)، مبانی فلسفی تربیت سیاسی از منظر جان لاک و امام خمینی(ره)، فصلنامه رهیافت انقلاب اسلامی،سال نهم،شماره30،صص99-118
شاطری، روح‌الله (1392)، مسئولیت اخلاقی حکومت دینی، چاپ اول، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
دارابکلائی،اسماعیل(1388)، نگرشی بر فلسفه سیاسی اسلام،قم‌ : موسسه بوستان کتاب
صادق زاده قمصری، علیرضا(1379) جستاری در حدود مسئولیت تربیتی دولت اسلامی در دوران معاصربراساس کلام و سیره امام علی(ع)،شماره 4 ، صص 27-58
صمدی، معصومه و رضایی،منیره (1390) ، بررسی نقش تربیتی خانواده در نظام تربیت رسمی و عمومی از دیدگاه علم و دین، مجله: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی ،شماره 12، صص 95 – 118
طباطبایی،محمد حسین(1374) ترجمه تفسیر المیزان، ترجمه سید محمدباقر موسوی همدانی ،قم : دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ مدرسین حوزه علمیه قم
عالم، عبدالرحمان (1389)، بنیادهای علم سیاست، چاپ بیست‌ویکم، تهران: نشر نی
علم الهدی، جمیله(1391)، نظریه اسلامی تعلیم و تربیت (مبانی آموزش رسمی)، دانشگاه امام صادق علیه السلام، چاپ اول، تهران
علم‌الهدی، جمیله (1388)، «مناسبات تربیتی خانواده و دولت»، فصلنامه خانواده‌پژوهی،سال پنجم، شماره 17
کلینی، محمدبن یعقوب(1356)، الکافی،تهران: دارالکتب الاسلامیه
محسن‌پور، بهرام (1390)، مبانی برنامه‌ریزی آموزشی، چاپ دهم، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)
مرزوقی، رحمت‌الله (1384)، «تربیت مدنی از دیدگاه اسلام: رویکردی به پرورش سیاسی»، دوفصلنامه تربیت اسلامی، سال اول، شماره 1
مصباح یزدی (1391) ، فلسفه تعلیم وتربیت اسلامی ، چاپ دوم ،تهران : موسسه فرهنگی مدرسه برهان(انتشارات مدرسه)
مطهری، مرتضی (1377.ه)، ده گفتار، تهران : صدرا
مطهری، مرتضی (1379)، انسان و ایمان، تهران :صدرا
مطهری، مرتضی (1385)، یادداشت ها، ج 5،10 ،چاپ اول، تهران : صدرا
مطهری، مرتضی (1387.الف)، انسان و سرنوشت،تهران:صدرا
مطهری، مرتضی (1387.ب)، یادداشت‌ها ،جلد11،تهران :صدرا
مطهری، مرتضی (1388)، فطرت، تهران : صدرا
مطهری، مرتضی (1389.الف)، آینده انقلاب اسلامی، تهران: صدرا
مطهری، مرتضی (1389.ب)، بررسی اجمالی نهضت‌های اسلامی در صد سالۀ اخیر، تهران: صدرا
مطهری، مرتضی (1389.ج)، بیست گفتار، تهران: صدرا
مطهری، مرتضی (1389.د)، پانزده گفتار، تهران: صدرا
مطهری، مرتضی (1389.ه)، مقدمه‌ای بر جهان بینی اسلامی(5)، جامعه و تاریخ، تهران: صدرا
مطهری، مرتضی (1390.الف)، امدادهای غیبی بشر،تهران: صدرا
مطهری، مرتضی (1390.ب)،تعلیم و تربیت در اسلام،تهران : صدرا
مطهری، مرتضی (1390.ج)، حماسه حسینی(2)، تهران: صدرا
مطهری، مرتضی (1390.د)، یادداشت ها، جلد2، تهران : صدرا
مطهری، مرتضی (1391)، یادداشت ها، جلد3، تهران : صدرا
ملکوتیان، مصطفی(1372)، سیری در نظریه های انقلاب، چاپ اول، تهران: نشر قومس.
منصور‌نژاد، محمد (1386)، درآمدی بر تربیت سیاسی، چاپ اول، تهران: جوان پویا
نودینگر،نل(1390)،فلسفه تعلیم وتربیت،ترجمه حسن علی بختیار نصر آبادی، چاپ اول، اصفهان : نشرنوشته.