توسعه از دیدگاه جریان اسلامگرای شریعتمدار پس از انقلاب اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علوم سیاسی دانشگاه پیام نور

2 گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

جریان اصلاح­گرایان دینی در ایران همانند سایر کشورهای اسلامی، ضمن اینکه ریشه در دین و سنت دارد ولی میراث به ارث رسیده از گذشته را به صورت موجود قبول ندارد و خواهان تغییر وضع موجود است. این جریان به نوعی خاص خود با مسأله انحطاط و عقب­ماندگی داخلی مواجه می­شود. این جریان کلی به دو شاخه تقسیم می­شود که تفکیک آنها از هم بسیار اهمیت دارد. شاخه­ی اول، متحجرین و شاخه­ی دوم نوگرایی دینی می­باشد. جریان نوگرایی دینی به دو شاخه قابل تقسیم است. جریان اسلام گرای شریعتمدار و روشنفکران دینی. پس از انقلاب اسلامی و در شرایط کنونی، جریان اسلام گرای شریعتمدار، درصدد اسلامی­کردن توسعه و مدرنیته بر اساس آموزه­ها و انگاره­های اسلامی و دینی می‌باشند. مقاله حاضر در پی طرح این پرسش می‌باشد که اساساً توسعه نزد جریان اسلام گرای شریعتمدار دستخوش چه تحولاتی شده است؟ در پاسخ می‌توان گفت که جریان اسلام گرای شریعتمدار با پیوند توسعه­ی معنوی و پیشرفت مادی و با دال مرکزی پیشرفت بازنمایی شده که دال‌های شناوری چون استقلال، عدالت‌ خواهی، آرمان‌ خواهی، غرب ‌ستیزی، امنیت، اقتصاد اسلامی و آزادی را پیرامون خود مفصل ‌بندی نموده است.

کلیدواژه‌ها


آقاجانی، نصرالله(1379)، «اسلام و توسعه»، فصلنامه معرفت، زمستان، شماره 39.
آقایی، محمدرضا(1378)، «دین، عرفی شدن و توسعه»، فصلنامه معرفت، پاییز، شماره 30 .
آیت ‌الله خامنه‌ای، سیدعلی، «دیدار مسئولان اقتصادی»، 30/ 11/1385.
«پیام به مناسبت حلول سال 1372 ه. ش»، 1/1/1372.
«سخنرانی در مراسم تنفیذ حکم ریاست ‌جمهوری هاشمی ‌‌رفسنجانی»، 12/ 5/ 1372.
«سخنرانی در خطبه‌های نماز جمعه تهران‌»، 23/02/1379.
«سخنرانی در دیدار با نمایندگان هفتمین دوره‌ی مجلس شورای اسلامی»، 27/3/1383.
«سخنرانی در خطبه‌های نماز جمعه تهران‌».  
«سخنرانی در دیدار دانشجویان دانشگاه فردوسى مشهد»، 25/2/1386.
«بازخوانی پیام‌های نوروزی رهبر انقلاب از سال ۶۹ تا ۹۱»، 28/12/1390.
«سخنرانی در دیدار رئیس جمهور و اعضای هیات دولت»، 8/6/1373.
«سخنرانی در اجتماع بزرگ زائران و مجاوران حرم مطهر رضوى»، ‏1/1/1387.
«سخنرانی در دیدار با رئیس‌جمهور و اعضاى هیأت دولت»، 4/6/1383.
«سخنرانی در دیدار با رئیس‌جمهور و هیأت وزیران»، 8/6/1374.
«سخنرانی در دیدار استادان و دانشجویان دانشگاه کردستان»، 27/2/1388.
«سخنرانی در جمع دانشجویان و اساتید دانشگاه صنعتی امیرکبیر»، 9/12/1379.
«سخنرانی در اولین نشست اندیشه‌های راهبردی»، 9/10/1389.
«سخنرانی در دیدار اعضای هیأت دولت»، 18/6/1388.
«سخنرانی در دیدار دانشجویان دانشگاه‏هاى استان یزد»، 13/10/1386، در:
Www. Khamenei. Ir
حسینی­زاده، سید محمدعلی(1386)، اسلام سیاسی در ایران، قم: دانشگاه مفید.
حقیقت، صادق(1385)، روش ‌شناسی علوم سیاسی، قم: دانشگاه مفید.
خرمشاد، محمدباقر و سیدابراهیم سرپرست ‌سادات(1392)، «جریان ­شناسی سیاسی به مثابه روش»، فصلنامه مطالعات میان رشته­ای در علوم انسانی، دوره پنجم، شماره 2، بهار.
خلیلیان، محمد جمال(1375)، مفاهیم سازگار یا ناسازگار با توسعه اقتصادی در فرهنگ اسلامی، (پایان ‌نامه کارشناسی ارشد)، مؤسسه امام خمینی(ره).
راعی، مسعود(1380)، «جایگاه حق توسعه در حقوق بشر معاصر»، فصلنامه معرفت، زمستان، شماره 49.
فوزی، یحیی(1378)، «مذهب و توسعه در ایران: بررسی سه دیدگاه پس از انقلاب»، فصلنامه متین، بهار، شماره 2.
محمدی‌لرد، عبدالمحمود(1393)، آینده ‌پژوهی ثبات سیاسی ایران، تهران: پژوهشکده مطالعت راهبردی.
منصورنژاد، محمد(1388)، دین و توسعه از منظر برخی متخصصان دینی، تهران: جوان پویا.
هریسون، دیوید(1376)، جامعه شناسی نوسازی و توسعه، ترجمه علیرضا کلدی، تهران: دانشگاه علوم بهزیستی و توان ‌بخشی.
آیت ‌الله خامنه‌ای، «سخنرانی در دیدار دانشجویان دانشگاه شیراز»، 14/2/87، در:
http://farsi.khamenei.ir/speech-content
«گزیده‌ی بیانات رهبر انقلاب درباره‌ی توسعه و عدالت»، ۰۵/۰۵/۱۳۸۸، در:
http://farsi.khamenei.ir/speech-content