بررسی تطبیقی چالش‌های پیش روی کاربست نظریه تفکیک قوا در نظام حقوقی اتحادیه اروپا و ج.ا.ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا،گروه حقوق ، واحد نجف آباد ، دانشگاه آزاد اسلامی ، نجف آباد ، ایران

2 گروه حقوق ، واحد نجف آباد ، دانشگاه آزاد اسلامی ، نجف آباد ، ایران

3 . گروه حقوق ، واحد نجف آباد ، دانشگاه آزاد اسلامی ، نجف آباد ، ایران

چکیده

این مقاله به بررسی مسئله تفکیک قوا در دو ساختار اتحادیه اروپا و ایران پس از انقلاب‌اسلامی می‌پردازد و ضمن تحلیل چالش‌های پیش روی کاربست این نظریه، به مقایسه این امر، در دو ساختار مذکور می‌پردازد. پرسش اصلی تحقیق آن است که کاربست نظریه تفکیک قوا در اتحادیه اروپا و ایران با چه چالش‌هایی روبروست؟ فرضیه پژوهش این است که بواسطه شکل گیری اتحادیه اروپا در بستر تفکر غربی، کاربست تفکیک قوا با دشواری‌های اجرایی کمتری روبروست اما در ج.ا.ایران، به سبب اجرای یک نظریه غربی در نظام اسلامی که مبتنی بر اندیشه ولایت فقیه است، با دشواری‌های نظری روبروست. این مقاله با رویکرد تحلیلی، تطبیقی و توصیفی به مقایسه اجرای این نظریه در این دو حوزه می‌پردازد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که اتحادیه اروپا به جز حوزه دیوان دادگستری که تفکیک قوا در آن با چالش‌هایی روبروست، در مابقی قوا یعنی قوه مجریه و قانونگذاری، نظریه تفکیک قوا به درستی پیگیری و اجرا می‌شود. اما در ایران چالش‌های مربوط به پیاده سازی اندیشه تفکیک قوا در قوانین موضوعه، از نوع نظری است و به تضاد میان اندیشه تفکیک قوا و اصل ولایت فقیه ارتباط می‌یابد.

کلیدواژه‌ها


ابوالفضلی، علی(1396)، تفکیک قوا از منظر اندیشمندان اسلامی، مجله معرفت، شماره 233،صص 105- 118
-                      ادارهکل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی(1396)، صورت مشروح مذاکرات شورای بازنگری قانون اساسی، تهران: انتشارات مجلس شورای اسلامی.
-                      جوان آراسته، حسین (1395)، تفکیک قوا در نظام سیاسی اسلام و جمهوری اسلامی، مجله فقه و مبانی حقوق اسلامی، سال 49، شماره 1، صص 51-67
-                      شیعه علی، علی و زارع، وحید (1396)، بررسی نظریه تفکیک قوا در جمهوری اسلامی با نگاهی به رابطه ولایت فقیه با تفکیک قوا، فصلنامه دانش عمومی، سال ششم، شماره 18، صص 111-135
-                      طباطبایی، سیدمحمد (1396)، نظریه تفکیک قوا و سازماندهی قدرت سیاسی نزد دولت، فصلنامه دولت پژوهی مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، سال 3، شماره 12، صص 1-35
-                      کاشانی، سیدمحمود؛ اصل تفکیک قوا بررسی لایحه تعیین حدود اختیارات رییس جمهور، مجله کانون وکلا، بهار و تابستان 1382، صص 24-57
-                      مرادخانی، فردین، پیدایش مفهوم تفکیک قوا در انقلاب مشروطیت ایران، مجله حقوقی دادگستری، سال 79، شماره 92، سال 1394، صص 169-191
-                      منصور نژاد، محمود (1378)، "تفکیک قوا، ولایت مطلقه فقیه و استقلال قوا" فصلنامه حکومت اسلامی، ش 11، صص 40-63
-                      نقیب زاده ، احمد (1382)، اتحادیه اروپا از آغاز تا امروز ، نشر قومس ، چاپ اول
 
-                      I.P. Massey. Administrative Law. 5th edition 2001. Eastern Book Company; New Delhi
-                      Jeremy, Waldron, separation of power or division of power? , NewYourk university working paper publisher, 2012
-                      K. Alter, Establishing the Supremacy of European Law: The Making of an International Rule of Law inEurope (Oxford University Press, 2001).
-                      L. Conant, JusticeContained: Law and Politics in the European Union (Cornell University Press, 2002),
-                      L. Fisher, Constitutional Dialogues: Interpretation as Political Process (Princeton University Press, 1988).
-                      M. Rosenfeld, ‘Comparing Constitutional Review by the European Court of Justice and the US Supreme Court’, (2006) 4(4)International Journal of Constitutional Law
-                      MP Jain & S.N. Jain. Principles of Administrative Law. 4thedn. 1986. Wadha and Company, Nagpur
-                      O. Hood Phillips. Constitutional and Administrative Law 6th edition 1978. Sweet and Maxwell Limited; London
-                      R. Thomson and M. Hosli, ‘Who Has Power in the EU? The Commission, Council and Parliament in Legislative Decision-Making’, (2006) 44(2) Journal of Common Market Studies 391.
-                      S.P. Sathe. Administrative Law 4th edition 1984. Tripathy Private Ltd., Bombay.
-                      T.A. Aleinikoff, ‘Constitutional Law in the Age of Balancing’, (1987) 96(5) Yale LawJournal.
-                      Vermule, Adrian, second option and institutional design ,97 virgin law review , 2011