1
دانشجوی دکتری، گروه جامعه شناسی سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2
استادیار گروه جامعه شناسی سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
چکیده
نگرش و مشارکت سیاسی (به‌عنوان ابعاد جامعه پذیری سیاسی) زنان، نقش بسزائی در توسعه و نوسازی هر کشوری دارد. در این میان استفاده از ظرفیت و پتانسیل سازمان‌های مردم نهاد (سمنها) میتواند یکی از راه‌های بهبود مشارکت و جامعه پذیری سیاسی زنان باشد. براین اساس پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش سازمان‌های مردم نهاد در جامعه پذیری سیاسی زنان سرپرست خانواده (باتاکید براستان آذربایجان شرقی) تدوین شده است. پژوهش از نوع توصیفی ـ همبستگی و از نظر روش اجرا، پیمایشی است. جامعه اماری پژوهش کلیه زنان سرپرست خانوار عضو سمنهای فعال در حوزه زنان استان آذربایجان شرقی بودند که با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار جمعآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته بوده و تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از نرمافزار آماری Spss انجام شده است. نتایج نشان داد که سازمان‌های مردم نهاد در جامعه پذیری سیاسی زنان سرپرست خانواده استان آذربایجان شرقی نقش مثبت و معنادار داشتهاند. در جمعبندی کلی میتوان گفت سمنهای فعال در حوزه حمایت از زنان سرپرست خانوار میتوانند نقش تاثیرگذاری در افزایش توانمندی‌های زنان و در نتیجه جامعه پذیری سیاسی زنان و در نتیجه افزایش مشارکت سیاسی آنان داشته باشند.
ابطحی، صفی ناز السادات، (1394) توانمندسازی زنان و مشارکت سیاسی در ایران، مطالعه موردی: دوره جمهوری اسلامی، فصلنامه سیاست، سال 2، شماره 7: 820-65.
احمدپورترکمانی، بابک؛ ازکیا، مصطفی و ساروخانی، باقر (1397) تبیین جامعه شناختی نقش شبکه‌های اجتماعی مجازی در جامعه پذیری سیاسی جوانان شهر تهران (سال 1396)، مجله جهانی رسانه نسخه فارسی، دوره 13، شماره 1: 92-66.
اطهری، سید اسداالله؛ امیرانتخابی، شهرود (1388). «نقش مدرسه در بازتولید نظام سیاسی»، مجله مدیریت فرهنگی، س 3، ش 3، بهار.
بشیر، حسن و دیگران «مذاکره بین المللی به‌عنوان ارتباطی میان فرهنگی»، مطالعات میان فرهنگی، سال دهم، ش ۲۴، بهار ۱۳۹۴، تهران، 9-41.
جهانگیری، جهانگیر؛ بوستانی، داریوش (1380). «بررسی عوامل مؤثر بر فرهنگ سیاسی (مطالعه موردی افراد بیست سال به بالای شهر شیراز)»، ش 2، دوره 16، مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز.
چیلکوث، رونالد، (۱۳۷۷)، نظریه‌های سیاست مقایسه ای، ترجمه وحید ده بزرگی و علیرضا طیب، چاپ دوم، تهران، رسا.
حسینی، سید حسن و دیگران (1386). «بررسی تأثیر خانواده بر جامعهپذیری سیاسی (مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه تهران)»، مجله تخصصی جامعه شناسی، س اول، پیش شماره اول.
حسینی، میرزاحسن (1389). تأثیر استراتژی‌های سازمان‌های غیر دولتی در ایجاد و ارتقاء سرمایه اجتماعی. فصلنامه مطالعات مدیریت انتظامی. سال پنجم، شماره اول. صص 100-82.
حق شناس، علی محمد و همکاران (۱۳۸۷). فرهنگ معاصر هزاره. تهران: فرهنگ معاصر.
خسروی، محمدعلی؛ دهشیار، حسین؛ ابطحی، صفی ناز سادات (1391) چگونگی توانمندسازی زنان درعرصه تصمیم گیری سیاسی درساختارتصمیم‌گیری ملی و بین‌المللی، فصلنامه مطالعات بین الملل، 5(20): 132-99.
ذوالفقاری زعفرانی، رشید؛ علی نیا، علیرضا (1389). «بررسی تأثیر نهاد خانواده و مدرسهبر جامعهپذیری دانش آموزان متوسطه منطقه رودهن»، فصلنامه پژوهش اجتماعی، س 3، ش 8، پاییز.
ذوالقدر، مالک و الهیاری، اصغر (1394) آسیبشناسی تاثیر سمنها بر توسعه سیاسی ایران: با تاکید بر 1385 تا 1395، فصلنامه منافع ملی، 1(2): 73-53.
ربانی، رسول و دیگران (1386). «بررسی و تحلیل نقش معلمان بر جامعهپذیری سیاسی دانش آموزان دوره متوسطه (مطالعه موردی منطقه پیر بکران، شهریور 1385)«، مجله علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان، ش 4.
روشن، جمشید (1375). «جامعهپذیری سیاسی نوجوانان تهران»، پایان نامه کارشناسی ارشد علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی تهران.
زنگنه، محمد (1384). «بررسی عوامل فرهنگی مؤثر بر جامعهپذیری نوجوانان و جوانان (مطالعه موردی دانش آموزان مقطع راهنمایی و متوسطه استان بوشهر)»، نامه پژوهش فرهنگی، س 8، ش 7.
سبزی پور، حامد (1385). «جامعهپذیری سیاسی، مروری کوتاه بر ادبیات موضوع»، مجله رشد علوم اجتماعی، ش 4، دوره 11.
سلیانی، مسعود و وثوقی، منصور (1395) عوامل موثر بر استفاده از ظرفیت سازمان‌های مردم نهاد در نظارت بر عملکرد دولت در فرایند توسعه محلی، نشریه توسعه محلی (روستایی و شهری)، دوره 8، شماره 2: 220-199.
سعدی، حشمت اله؛ شعابنعلی فمی، حسین و لطیفی، سمیه (1391) سنجش میزان توانمندی اقتصادی و اجتماعی زنان قالیباف روستایی عوامل موثر بر آن (مطالعه موردی استان همدان)، زن در توسعه و سیاست، دوره 10، شماره 2: 126-107.
سیف زاده، حسین (۱۳۸۸) پانزده مدل نوسازی، توسعه و دگرگونی سیاسی، تهران، نشر قومس.
شربتیان، محمد حسین (1392)، ضرورت جامعه پذیری سیاسی در برنامه ریزی درسی، ویژه نامه هشتمین سالگرد انسان شناسی و فرهنگ.
شرف الدین، سیدحسین (1387) جامعه پذیری سیاسی و تربیت سیاسی، راه تربیت، شماره 5، ویژهنامه تربیت سیاسی.
شریفیان ثانی، مریم (۱۳۹۰)، مشارکت شهروندی، حکمرانی شهری و مدیریت شهری، فصلنامه مدیریت شهری، انتشارات سازمان شهرداری‌های کشور، شماره 8
شیری، حامد (1387). «جامعهپذیری سیاسی و فرهنگ سیاسی (بررسی فرهنگ سیاسی دانشجویان و نقش تجربه سیاسی در شکل گیری آن)»، پایان نامه کارشناسی ارشد جامعه شناسی، دانشگاه تهران.
صالحی، صغری و قاسمی، حاکم (1397) سازمان‌های غیر رسمی زنان مالزی وترویج ارزشهای فرهنگی ایران، فصلنامه پژوهشهای سیاسی جهان اسلام، سال 8، شماره 1: 123-89.
عالم، عبدالرحمان، (۱۳۷۵)، بنیادهای علم سیاست، چاپ سوم، تهران، نشر نی.
قلی پور، آرین و رحیمیان، اشرف (1388) رابطه عوامل اقتصادی، فرهنگی و آموزشی با توانمندسازی زنان سرپرست خانوار، فصلنامةعلمیپژوهشیرفاهاجتماعی، سال یازدهم، شماره
کشیشیان سرکی، گارینه (1396) فرهنگ و جامعهپذیری سیاسی در عصر اطلاعات، رسانه و فرهنگ، پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی، سال 7، شماره 2: 203-173.
کلمن جیمزه (۱۳۸۴)، بنیادهای نظری اجتماعی، ترجمه منوچهر صبوری، نشر نی: تهران
کمالی اردکانی، علی اکبر (1374). بررسی مفهوم جامعهپذیری سیاسی، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
گل وردی، ابوطالب (1383). «سنجش میزان تحقق جامعهپذیری سیاسی رسمی در نسل جدید انقلاب (مورد مطالعه دانش آموزان سوم دبیرستان شهرستان اصفهان)»، پایان نامه کارشناسی ارشد جامعه شناسی، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی.
لانگه، سارا (1376) نقش زنان در توسعه، تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
مافی, پریسا (1397) بررسی عوامل تاثیرگذار روانشناختی، مشارکت اجتماعی - سیاسی و سلامت اجتماعی و بر توانمندسازی (اقتصادی، اجتماعی، سیاسی) زنان سرپرست خانوار، دومین همایش علوم اجتماعی، روانشناسی و علوم تربیتی، جیرفت، همایش گستران.
مبشری، محمد (۱۳۸۷) سرمایه اجتماعی چیست؟، مجله عصر کیفیت، شماره نهم و دهم
مطهری، مرتضی، تعلیم و تربیت در اسلام، تهران، انتشارات صدرا، چاپ بیست و ششم، ۱۳۷4.
مهدوی، سیدمحمدصادق و محمدجانی، محمدرضا (1394) چالش‌های جامعه پذیری سیاسی دانشجویان دختر (ارائه یک نظریه زمینهای)، زن در توسعه و سیاست، دوره 13، شماره 1: 72-53.
مهرداد، هرمز، (۱۳۷۶)، جامعه پذیری سیاسی، چاپ اول، تهران، پاژنگ.
نصیری، فخرالسادات و عبدالملکی، شوبو (1395) تبیین ارتباط حمایت اجتماعی ادراک شده با کیفیت زندگی با نقش میانجی استرس ادراک شده در زنان سرپرست خانوار شهر سنندج، جامعه شناسی کاربردی، دوره 27، شماره 4 (پیاپی 64): 16-99.
نظری، مینا؛ علی حسینی، علی؛ امام جمعه زاده، سید جواد؛ پوررنجبر، مهدیه؛ (1393) بررسی رابطه جامعهپذیری و مشارکت سیاسی، پژوهشنامه سیاسی زنان، 5(1): 185-161.
نظری، مینا؛ علی حسینی، علی؛ امامجمعهزاده، سیدجواد؛ پوررنجبر، مهدیه (1393) بررسی رابطه جامعهپذیری و مشارکت سیاسی زنان، پژوهش نامه زنان، پژوهشگاه علوم انسانی وطمالعات فرهنگی، سال 5، شماره 1: 185-161.
نیکوقدم، مسعود؛ قلیزاده امیرآباد، محدثه؛ خوشنودی، عبدالله (1397) بررسی تأثیر توانمندسازی زنان بر توسعة دموکراسی، زن در توسعه و سیاست، دوره 16، شماره 4: 640-621.
هزارجریبی، جعفر؛ کریمی، غلامرضا و فرهادی، عباس (1393) بررسی عوامل موثر بر روند جامعه پذیری سیاسی دانشجویان در ج.ا.ا، فصلنامه پژوهشهای راهبردی سیاست، سال 3، شماره 9، (پیاپی 39): 119-95.
منابع لاتین:
Pfetsch, F.R. (2007) Negotiating Political Conflicts.PALGRAVE MACMILLAN http://profile.nus.edu.sg/fass/polhaque/iras-ptnr.pdf Accessed
Almond, G; S. Verba (1963): Civic Culture, Princeton: Princeton university press.
Pattijn, H. (2009): political knowledge of last year secondary school pupils in Belgium, Republica, vol. 28.no.2.
Chillcotle, R.H (2013):›Theories of comparative politics; the search for a paradigm, Colorado: west pres
Searing, Donald, Wright, Gerald, Rabinowitz, George (1976). the Primacy Principle: Attitude Change and Political Socialization, British Journal of Political Science, Cambridge University Press. Vol. 6, No. 1. (Jan. 1976), pp 83-113.
Sossou,Marie-Antoinette (2011). We Do Not enjoy Equal Political Rights Ghanaian Women's Perceptions On Political Participation In Ghana, Sagepub.
Soule, Suzanne & Nairne, Jennifer (2006). Are Girls Checking Out? Gender And Political Socialization In Transitioning Democracies, Midwestern Political Science Meeting, Chicago.
Fox, Richard & Lawless, Jennifer (2011), Gendered Perception and Political Candidacies, A Central Barrier to the Woman's Equality in Electoral Politics, American university.
Kaplan, A. (1999). The Developing of Capacity, Community Development Resource Association. Cape Town.
Coleman, James (1965), Education and Political Development, Princeton, Princeton University press.
LaFond, A. and Brown, L. (2003). A Guide to Monitoring and Evaluation of CapacityBuilding: Interventions in the Health Sector in Developing Countries.
Mac Abbey, E., (2008). Constructive regulation of nongovernment organizations. The Quarterly Review of Economics and Finance, 48, 370–376.
Haque, M. S. (2004). “Governance based on partnership with NGOs: implications for development and empowerment in rural Bangladesh.” International Review of Administrative Sciences. 70(2), 271-290. Hooge, Marc (2004). Political Socialization and the Future of Politics, university of Leuven, E, van Evenstraat, 2B, B3000, Belgium.
واحدی, رقیه, & خسروی باب اناری, ملکتاج. (1399). نقش سازمان‌های مردم نهاد در جامعه پذیری سیاسی زنان سرپرست خانواده (با تاکید بر استان آذربایجان شرقی). رهیافت انقلاب اسلامی, 14(52), 41-58.
MLA
رقیه واحدی; ملکتاج خسروی باب اناری. "نقش سازمان‌های مردم نهاد در جامعه پذیری سیاسی زنان سرپرست خانواده (با تاکید بر استان آذربایجان شرقی)". رهیافت انقلاب اسلامی, 14, 52, 1399, 41-58.
HARVARD
واحدی, رقیه, خسروی باب اناری, ملکتاج. (1399). 'نقش سازمان‌های مردم نهاد در جامعه پذیری سیاسی زنان سرپرست خانواده (با تاکید بر استان آذربایجان شرقی)', رهیافت انقلاب اسلامی, 14(52), pp. 41-58.
VANCOUVER
واحدی, رقیه, خسروی باب اناری, ملکتاج. نقش سازمان‌های مردم نهاد در جامعه پذیری سیاسی زنان سرپرست خانواده (با تاکید بر استان آذربایجان شرقی). رهیافت انقلاب اسلامی, 1399; 14(52): 41-58.
)