بررسی علل و ریشه‌های مصادره اموال و دارائی‌های ایران و جایگاه آن در نظام حقوقی ایران و حقوق بین‌الملل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق بین الملل،واحد اصفهان ( خوراسگان) ، دانشگاه آزاد اسلامی ، اصفهان ، ایران

2 دانشیار و عضو هیات علمی،گروه حقوق بین الملل،واحد اصفهان(خوراسگان)،دانشگاه آزاد اسلامی،اصفهان،ایران

3 دانشیار گروه حقوق، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

موضوع این مقاله بررسی علل و ریشه‌های مصادره اموال و دارائی‌های ایران و جایگاه آن در نظام حقوقی ایران و حقوق بین‌الملل است. سؤال اصلی تحقیق این است که، مهم‌ترین علل و ریشه‌های مصادره اموال و دارائی‌های ایران کدامند و این اقدام در نظام حقوقی ایران و بین الملل چگونه قابل تبیین است؟ فرضیه اصلی مقاله این است که آمریکا با هدف مهار یا تغییر رفتار ایران سیاست مصادره اموال ایران را در پیش گرفته است که این امر از نظر حقوق داخلی و بین‌الملل نقض حاکمیت دولتی و تعدی به اصل حاکمیت در حقوق بین‌الملل می‌باشد. پیروزی انقلاب اسلامی، ارزش‌های مختلفی از جمله حمایت از ملل مستضعف، حمایت از جنبش‌های اسلامی و استکبارستیزی را به دنبال داشت که در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، منعکس شده‌اند. این امر سبب تقابل سیاست خارجی ایران با سیاست خارجی آمریکا بود. بر این اساس آمریکا سیاست‌های مختلفی از جنگ هشت ساله، انواع و اقسام تحریم‌ها از جمله تحریم داماتو تا تحریم‌های گسترده بانکی و تجاری را در پیش گرفت. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که، اقدام آمریکا در مصادره اموال و دارائی ایران، نظر گرفتن مؤلفه‌هایی همچون نزاکت و عدم کنترل مؤثر، استفاده از قانون تروریسم از نظر حقوق بین الملل فاقد مشروعیت است.

کلیدواژه‌ها


ابوالحمد، عبدالحمید (1389)، حقوق اداری ایران، تهران: انتشارات توس.
بوشهری، جعفر (1390)، «خسارات در حقوق بین المللی»، مجله کانون، دوره اول، ش 90.
پناهی، محمدحسین (1379)، «بررسی زمینه‌ها و اهداف انقلاب اسلامی ایران بر اساس شعارهای انقلاب»، مجله علوم اجتماعی، دوره هفتم، ش 12.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر(1394)، ترمینولوژی حقوق، تهران: گنج دانش.
حاتمى راد، منصور (1385)، «سـیاست خارجى جمهورى‌ اسلامى‌ ایران‌ از نگاه مقام معظم رهبرى»، حصون، دوره اول، ش 10.
حبیبی، محمد؛ حسینی، سید علی و رحیمی، الناز (1393)، «نقد عملکرد ایالات متحده آمریکا در نقض مصونیت قضایی دولت‌ها در آیینه حقوق بین‌الملل و رأی 2012 دیوان بین‌المللی دادگستری»، مجله حقوق بین‌المللی، دوره اول، ش 51.
حسینی، محمدتقی (1397)، » موقعیت سیاست خارجی ایران در چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی»، فصلنامه سیاست خارجی، سال سی و دوم، ش 4.
خمینی، روح الله (1385)، صحیفه امام، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى.
خواجه وند، عبدالله و پوراسکندر، عادل(1396)، مصادره اموال در حقوق ایران با تأکید بر رویه دادگاه اصل 49 قانون اساسی، ماهنامه پژوهش ملل، دوره دوم، ش22.
دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال (1389)، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: انتشارات سمت.
سادات میدانی، سید حسین (1383)، «ارزیابی عملکرد محاکم داخلی آمریکا در انتساب اعمال گروه‌های لبنانی یا فلسطینی به جمهوری اسلامی ایران»، پژوهش حقوقی، دوره اول، ش 4.
سیمبر، رضا (1389)، «سیاست خارجی آمریکا و تحریم‌های جدید علیه جمهوری اسلامی ایران»، دانش سیاسی، دوره ششم، ش 2.
شاکری، ابوالحسن و قلی‌زاده، بهروز (1398)، «ضبط اموال در حقوق کیفری ایران»، دیدگاه‌های حقوق قضایی، دوره بیست و چهارم، ش 87.
شاکری، ابوالحسن و هادی زاده، رضا (1395)، «اصل تفکیک مقام تعقیب از مقام تحقیق در حقوق ایران»، پژوهشنامه حقوق کیفری، دوره هفتم، ش 1.
ضیایی بیگدلی، محمد رضا (1395)، حقوق بین‌الملل عمومی، تهران: کتابخانه گنج دانش.
عبدالله، عبدالمطلب و اسماعیلی، مصطفی (1392)، «راهبرد سیاست خارجی آمریکا در قبال انقلاب اسلامی ایران: تداوم یا تغییر: مطالعه موردی سیاست خارجی باراک اوباما و مسئله هسته‌ای ایران»، پژوهش‌های انقلاب اسلامی، سال دوم، ش 7.
عبداللهی، محسن و ژوبین نصیری (1386)، «گزارشی از آخرین تحولات نقض مصونیت ایران در دادگاههای ایالات متحده، حقوق بین الملل و تطبیقی، دوره اول، ش 6.
عسگری، غزاله (1395)، «بررسی شرایط، احکام و آثار ضبط و مصادره و توقیف اموال از منظر قوانین کیفری و جرم شناسی ایران»، کنفرانس جهانی روانشناسی و علوم تربیتی، حقوق در آغاز هزاره سوم.
علیزاده، علی اکبر (1388)، «ریشه‌های منازعه بین ایران و آمریکا»، فصلنامه دین و سیاست، دوره ششم، ش 21.
فروغی، فضل‌الله و عباسی، مراد (1398)، «نقض مصونیت قضایی و اجرایی دولت‌ها و اموالشان (مطالعه موردی مصادره دارایی جمهوری اسلامی ایران توسط ایالات متحده آمریکا)»، مطالعات حقوقی، دوره یازدهم، ش 1.
قربانی، فرج الله (1390)، مجموعه آراء وحدت رویه دیوان عالی کشور، تهران: نشر فردوسی.
محمدی، حمید (1389)، ضبط مصادره و استرداد اموال، تهران: انتشارات گنج دانش.
Baghat, Gawdat (2008), “Security in the Persian Gulf: Perils and Opportunities”, Contemporary Security Policy, vol. 29, no. 2.
معین، محمد(1375)، لغت نامه فارسی، تهران: انتشارات امیرکبیر.
منتظری، حسین علی (1380)، مبانی فقهی حکومت اسلامی، تهران: نشر تفکر.
هاشمی، محمد (1395)، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران: نشر میزان، جلد اول.
Brohmer, Jurgen (2009) State Immunity and the Violation of Human Rights, Boston: Martinus Nijhoff Publishers.
Garner, Bryan A. (2009) Black's Law Dictionary, 9th Edition, United States of America: Thomson Reuters.
Katzman, K. (2019). Bahrain: Reform, Security, and U.S. Policy, at Congressional Research Service: https://fas.org/sgp/crs/mideast/95-1013.pdf.
Lehmanand, Jeffrey, and Shirell, Phelp (2011). West’s Enclopedia of American Law. Vol. 4.
Shaw, Malcolm N. (2008), International Law, 6th edition, Cambridge University Press.
Steinberger, Helmut, (1989), “State Immunity", Encyclopedia of Public International Law”, vol. 10, Amsterdam, North-Holland.