اصلاح حقوقی نظام مالی خانواده؛ گامی برای شکل‌گیری سبک زندگی مطلوب در جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فقه و حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 استادیار گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

هدف اصلی مقاله حاضر، بررسی نظام مالی خانواده و آثار و پیامدهای آن برای شکل­گیری سبک زندگی مطلوب در ج.ا. ایران است. توجه به الگوهای نظام مالی در خانواده و همچنین برگزیدن الگویی برای سبک زندگی مطلوب در ج.ا. ایران یکی از ضرورت­های کنونی جامعه ما به شمار می­روند. سؤال پژوهش این است: الگوی مطلوب نظام مالی خانواده در پرتو حقوق داخلی کدام است؟ این الگو چگونه می­تواند باعث تحقق سبک زندگی مطلوب در ج.ا.ایران گردد؟ از نتایج تحقیق حاضر بر می­آید که الگوی حقوقی مناسب برای خانواده الگویی مشارکتی با مسؤولیت­پذیری زوجین است که هم بتواند استقلال مالی آنان را حفظ نماید و هم اینکه رابطه رئیس و مرئوس را هم در خانواده و هم در جامعه میان زنان و مردان از بین ببرد. بنابراین الگوی مشارکتی همراه با مسؤولیت­پذیری و انجام تکالیف زوجین می­تواند ضامنی برای تحقق سبک زندگی مطلوب تلقی گردد. به همین دلیل توجه به مبانی اصیل اسلامی، آیات و روایات و همچنین در نظر گرفتن مصالح فردی و عمومی خانواده جهت شکل­گیری زندگی مطلوب در ج.ا. ایران می­تواند راهگشا باشد. روش مورد استفاده در این پژوهش توصیفی-تحلیلی است که در پرتو تحلیل آیات و روایات، اصول حقوقی و همچنین قانون اساسی انجام می‌شود.

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم.
ادلر، آلفرد،(1361)؛ روانشناسی فردی، ترجمه: حسن زمانی شرفشاهی، تهران، انتشارات پیشگامان.
ازکیا، مصطفی، حسینی، سکینه(1389). تغییرات نسلی سبک زندگی در جامعه روستایی، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال دهم، شماره 37.
اسدی، مرتضی(1380). استراتژی توسعه و عوامل قدرت ملی، مجله اطلاعات سیاسی اقتصادی، شماره 50- 49، صص 40- 33.
تهرانی، محمدصادق(1412)، اصول الاستنباط بین الکتاب و السنة، قم: نشر فرهنگ اسلامی.
شریفی، احمدحسین(1391). اهمیت سبک زندگی در سیره و سخن اهل بیت(ع)، ویژه­نامه سبک زندگی اهل بیت(ع)، شماره 1، قم، مجمع جهانی اهل بیت.
صادقیان، سیدجلال(1384). درآمدی به امنیت و ابعاد گسترده آن؛ کنکاشی بر جنبه­های مختلف امنیت عمومی و پلیس، تهران، معاونت پژوهش دانشگاه علوم انتظامی.
طبرسی، میرزا حسین(1408)، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، مجلد 14 و 15، الطبعة الثانیة، بیروت،  مؤسسة آل­البیت علیهم السلام لإحیاء التراث.
فاضلی، نعمت‌الله(1383). سبک زندگی، تهران، نشر وزارت ارشاد اسلامی.
فضل الله، محمدحسین(1378)، نقش و جایگاه زن در حقوق اسلامی، تهران: انتشارات میزان.
 کاتوزیان، ناصر(1375)، حقوق مدنی خانواده، تهران: شرکت سهامی انتشار.
گیدنز، آنتونی،(1380). پیامدهای مدرنیته، ترجمه: محسن ثلاثی، تهران، نشر مرکز.
الماسی، نفیسه(1389). رابطۀ سبک زندگی و رضایت زناشویی در ورزشکاران و مقایسه با افراد عادی، نشریه مدیریت ورزشی، شماره 5.
محقق داماد،  مصطفی(1384)، شرط فعل مالی عقد در حقوق اسلامی، فصلنامه تحقیقات حقوقی دانشگاه بهشتی. دوره اول، شماره 24.
محمدی، مرتضی، هدایت نیا، فرج الله، احدی یار، زهره، احمدیه، مریم(1386)، حقوق مالی زوجه، تهران: نشر شورای فرهنگی اجتماعی زنان.
مطهری، مرتضی(1366)، نظریه استاد مطهری پیرامون حقوق زن، مجله زن روز، دوره اول، شماره 1160.
ملک محمودی، امیر(1381)، راهنمای ازدواج، قم: انتشارات ظهور.
مهرپور، حسین(1389)، بررسی میراث زوجه در حقوق اسلام و ایران: تحلیل فقهی و حقوقی ارث زن از دارایی شوهر، تهران: انتشارات اطلاعات.
نمازی، حسین(1387). نظام­های اقتصادی، تهران، شرکت سهامی انتشار، چاپ پنجم.
نورحسین فتیده، طاهره(1379)، حقوق زن در قرآن، تهران: فرهنگ گستر. 
نوری همدانی، حسین(1386)، جایگاه بانوان در اسلام، قم: انتشارات مهدی موعود.
نوری، حسین(1366). اقتصاد اسلامی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
هادوی­تهرانی، مهدی(1378). مکتب و نظام اقتصادی اسلام، قم، خانه خرد، چاپ اول.
منابع عربی:
أبو زهره، محمد(1967)، الأحوال الشخصیة، بیروت: دار الفکر العربی.
پوهاند، عبدالعزیز(1382)، احکام میراث از نگاه فقه و قانون، تهران: انتشارات سمت.
حر عاملی، زین الدین بن احمد(1409)، مسالک الافهام، قم: انتشارات معارف اسلامی.
شاذلی، سید بن قطب(1386)، فی ضلال قرآن، ج 4، بیروت: دارالشرق.
طباطبایی، محمدحسین(1374)، تفسیر المیزان، قم، انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
طوسی، محمدبن حسن(1409)، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دارالاحیاء التراث العربیه.
فیض کاشانی، محسن(1372)، الوافی، اصفهان: انتشارات مکتب امیرالمومنین.
مجلسی، محمدباقر(1404)، بحارالانوار، چاپ چهارم، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
نجفی،محمدحسین(1370)، جواهرالکلام فی شرایع الاسلام، بیروت: دارالاحیاء التراث العربیه.
نراقی، احمد بن محمد مهدی(1417)، رسائل و مسائل، دارالاحکام، تهران: انتشارات بزرگداشت محققان مهدی و احمد نراقی. 
Bourdieu, Pierre(1984), Distinction, Translated by Richard Nice, London, Routldge & Kegan Paul.