اولویت‌ها ی ساختاری و هنجاری فرایند قانون گذاری در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی، حقوق عمومی، واحد میبد، دانشگاه آزاد اسلامی، میبد

2 استادیار و عضو هیات علمی گروه حقوق، واحد میبد، دانشگاه آزاد اسلامی، میبد، ایران (نویسنده مسئول)

3 استادیار و عضو هیات علمی گروه حقوق، دانشگاه علوم قضایی و خدمان اداری، تهران، ایران

چکیده

قانونگذاری و ایجاد نهادی برای تقنین در ایران عمر پرسابقه ای دارد؛ و به فرایندها و مراحلی اطلاق میگردد که در آنها قواعد و مقرراتی تدوین و تنظیم شده و در نهایت به شکل قانون در چارچوب یک نظم حقوقی در میآید و به ذینفعان و شهروندان و نهادها شکل داده  و رفتار آنها را تنظیم میکند. قانونگذاری به عنوان یک امر عمومی هم متأثر از ساختارها و هنجارهای بافتاری است که در آن قرار دارد و از سوی دیگر از طریق قانون گذاری خود بر همان ساختار و هنجار تاثیر میگذارد. لذا شناخت موانع تحقق یک نظام قانون گذاری مطلوب و خوب به عنوان جزئی از ساختار حکمرانی خوب، می‌تواند به ارتقای فرایند قانون گذاری در ایران و نیل به حکمرانی خوب در این زمینه یاری نماید. سئوال تحقیق حاضر این است که اولویت‌ها  و الزامات فرایند قانونگذاری در ایران چیست؟ در پاسخ به این سئوال، تحقیق حاضر با کاربست روش توصیفی- تحلیلی و در قالب نظریه  قابلیت حکومت ، اولویت‌ها ی ساختاری فرایند قانونگذاری در ایران را شامل کیفیت قانون گذاری، برنامه پایِش قوانین و مقرراتف سیاست‌های تنقیح و تدوین قوانین و مقررات، اصلاح نظام نظارت بر قوه مجریه و افزایش حمایت از حقوق و آزادی‌های اساسی و شهروندی را دانسته و مورد بررسی قرار داده است.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  • احمدی طباطبایی،سیدمحمدرضا (1388)، «حقوق شهروندی با تأکید بر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه رهیافت انقلاب اسلامی، سال سوم، شماره 8، صص3-18.
  • امامیمیبدی،راضیه؛ آزادانی،محمد.(1399).«پیشنهادهایی برای تعبیه ارزیابی سیاست‌ها، قوانین و مقررات در فرایند تصمیمگیری»، فصلنامه علمی-پژوهشی سیاستگذاری عمومی، دوره 6، شماره 1، صص 346-323.
  • امیری، سروش(1395)، «ریشههای ملی و بینالمللیِ چالش‌های حقوق شهروندی در ایران»، فصلنامه سیاست، سال سوم، شماره 10، صص 91-71.
  • بشیریه، حسین (1386). آموزش دانش سیاسی، چاپ هشتم، تهران: نشر نگاه معاصر
  • پریتچت،لنت؛ وولکات،مایکل؛ اندروز،مت (1398).توسعه به مثابه توانمندسازی حکومت، مترجمان جعفر خیر خواهان، مسعود درودی، چاپ دوم، تهران : انتشارات روزنه.
  • جلالیان، عسکر، دستغیب،سیداحمدرضا، رضایی،محمدتقی(1400)، «مواضع اصلاحی وانتقادی جمهوری اسلامی ایران به ساختارهای سازمان‌های بین‌المللی از دیدگاه آیت‌الله خامنه‌ای»، فصلنامه رهیافت انقلاب اسلامی، دوره 15، شماره 57، صص 105-124.
  • روتشتاین، بو (1400). کیفیت حکومت: رویکردی جهانی به فساد، اعتماد اجتماعی و بی‌طرفی، ترجمه آذین حیاتی، چاپ اول، تهران : انتشارات نسل روشن.
  • سلطانی، سیدناصر (1393).« علل نافرجامی تدوین و تنقیح قوانین در ایران»، فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، سال شانزدهم، شماره 45، صص 163-131.
  • طاهری، محسن.(1395).«نقد و بررسی جایگاه حقوق شهروندی در نظام حقوقی ایران با نگاهی به منشور حقوق شهروندی»؛ همایش ملی تبیین حقوق شهروندی، دانشگاه سمنان.
  • عبدالاحد، علی؛ درویشوند،ابوالفضل؛ حسینیپور اردکانی،سیدمجتبی، ناظمی،حامد، راجی،سیدمحمدهادی، بهادری جهرمی،علی (1398). آسیب‌شناسی نظام قانونگذاری جمهوری اسلامی ایران (ویرایش دوم)، تهران : مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی
  • عبدالله زاده شهربابکی ، آزاده (1398)،« مبنای نظری بحث پیرامون مساله کیفیت قانون: چیستی و چرایی؟»، فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، دوره 21ف شماره 63، صص 295-315.
  • عبدالله زاده شهربابکی، آزاده (1399). «روشهای ارتقای کیفیت قوانین»، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، دوره 50، شماره 2، صص 770-757.
  • فرکیش، هانه (1389).«راهکارهای قوه مقننه جهت نظارت بر قوه مجریه»، فصلنامه علمی تحقیقات حقوق بین المللی، دوره 3، شماره پیاپی 10، صص 34-22.
  • فیضی،سعید؛ محمدی،غلامحسین؛ عسگری، مریم (1399).«ارزیابی ثبات قوانین در نظام قانونگذاری ایران»، فصلنامه دانش حقوق مالیه، سال چهارم، شماره 12، صص 67-45.
  • قنبری،مهدی(1399)، « درآمدی بر مبانی حقوق شهروندی در پرتو حقوق عمومی اسلام»، فصلنامه فقه و تاریخ تمدن، دوره 6، شماره 4.
  • موسوی،سیدفضل الله؛موسویفر،سیدحسین (1400).«امنیت حقوقی در حقوق بین الملل: مفهوم و جایگاه»، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران، دوره 51، شماره 2، صص 673-661.
  • نظرپور،مهدی (1394). آشنایی با قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، چاپ بیستم، قم : دفتر نشر معارف
  • وکیلیان،حسن؛ مرکز مالمیری،احمد (1395).«مقدمهای بر فلسفه قانون گذاری: در تکاپووی ارتقای کیفیت قانون»، فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، سال هجدهم، شماره 51،صص 54-29.
  • هی وود، اندرو (1389). سیاست، ترجمه عبدالرحمن عالم، چاپ اول، تهران : نشر نی
  • NDI (2003) : Srengthening Legislative Capacity in Legislative-Executive Relations. Legislative Research Series, Paper#6.
  • Ramesh,M; X.Wu; Howlett,M (2015)." Policy capacity: A Conceptual framework for understanding policy competences and capabilities, Policy and Society, Vol.34, pp165-171.
رهیافت انقلاب اسلامی
دوره 16، شماره 58
خرداد 1401
صفحه 87-110

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار