بررسی مسئولیت شورای امنیت در قبال شناسایی متجاوز جنگی؛ مطالعه موردی جنگ عراق علیه ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق بین‌الملل، واحد قشم، دانشگاه آزاد اسلامی، قشم، ایران

2 دانشیار گروه روابط بین‌الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، نویسنده مسئول

3 استادیار، گروه حقوق و علوم سیاسی، واحد قشم، دانشگاه ازاد اسلامی، قشم، ایران.

4 استاد گروه حقوق، واحد قشم، دانشگاه آزاد اسلامی، قشم، ایران

چکیده

شورای امنیت سازمان ملل متحد به عنوان نهادی که مسئول حفظ و تأمین صلح و امنیت بین­المللی است، نقش مؤثری در بحران جنگ عراق علیه ایران داشته است. پژوهش حاضر به بررسی مسئولیت شورای امنیت در قبال شناسایی متجاوز جنگی پرداخته است. سؤال نوشتار این است: بر مبنای عملیات حفظ صلح، شورای امنیت چه وظایفی در قبال جنگ عراق علیه ایران داشته است؟ فرضیه این است: معرفی و شناسایی تهدید از سوی متجاوز، برقراری آتش­بس، تعیین خسارت و سپردن متجاوز به نهادهای بین­المللی برای برقراری عدالت، به عنوان عناصر عملیات حفظ صلح از سوی شورای امنیت هستند که هرگز به طور دقیق علیه عراق اعمال نشده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که بر عهده گرفتن شناسایی متجاوز جنگی و همچنین تأمین صلح و امنیت بین­المللی، علاوه بر اینکه برای دولت­ها مسئولیت­زاست، برای سازمان­های بین­المللی نظیر شورای امنیت نیز مسئولیت ایجاد می­کند. از این جهت، علاوه بر کشور عراق که آغازگر جنگ علیه ایران بوده است، شورای امنیت ، چه در زمان جنگ و چه امروزه که بحث دریافت غرامت برای ایران مطرح است، مسئول است. ضمن اینکه کشورهای بی­طرفی که اصل بی­طرفی را در زمان جنگ رعایت نکردند، شامل مشارکت کنندگان در جنگ می­باشند و از این­رو ملزم به پرداخت غرامت هستند. پژوهش حاضر از روش توصیفی و تحلیلی و چارچوب نظری عملیات حفظ صلح بهره برده است.

کلیدواژه‌ها


الکواری، حمد عبدالعزیز (1387)، عملکرد شورای امنیت در جنگ عراق و ایران، ترجمه محمدعلی عسگری، ، تهران: نشر صریر.
-آقازاده، جواد (1395)، شورای امنیت سازمان ملل متحد و حمایت از کودکان در درگیری­های مسلحانه، فصلنامه سیاست خارجی، سال سی­ام، شماره دوم، صص167-142.
-حجازی، امرالدین، صلح­چی، محمدعلی (1399)، تأثیر شورای امنیت سازمان ملل متحد در ایجاد امنیت و عدالت کیفری بین­المللی، مجله پژوهش حقوق کیفری، دوره نهم، شماره33، صص 46-9.
-درودیان، محمد (1379)، سیری در پایان جنگ، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ.
-زمانی، سید قاسم (1376)، تاملی بر مواضع شورای امنیت در برابر تجاوز عراق به ایران و کویت، مجله سیاست دفاعی، شماره 20 و 21 ،صص 6– 175.
-زمانی، قاسم (1376)، کاربرد سلاح­های شیمیایی در جنگ تحمیلی عراق علیه جمهوری اسلامی ایران، تهران: بنیاد و حفظ آثار و نشر ارزش­های دفاع مقدس.
-زمانی، قاسم (1380)، تاملی بر رعایت حقوق بی­طرفی در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، تهران: موسسه مطالعات و پژوهش­های حقوقی شهر دانش.
-ساعد، نادر (1387)، حقوق بین­الملل معاصر (نظریه­ها و رویه­ها)، تهران: انتشارات خرسندی.
-سجادپور، سیدمحمدکاظم، آقامحمدی، زهرا (1394)، شورای امنیت، قدرت­های بزرگ و عملیات حفظ صلح سازمان ملل متحد؛ چارچوبی مفهومی و عملیاتی کارکردی، فصلنامه آفاق امنیت، سال هشتم، شماره 28، صص 179-161.
-شیرودی، مرتضی(1380)، دو جنگ دو داوری (بررسی استراتژی سازمان ملل متحد در دو جنگ ایران و عراق و خلیج فارس)، تهران: موسسه اندیشه و فرهنگ دینی.
-ضیایی بیگدلی، محمدرضا (1395)، حقوق بین الملل عمومی، تهران: نشر گنج دانش.
-عابدینی، عبدالله، روزگاری، خلیل (1394)، حقوق مسئولیت سازمان­های بین­المللی، تهران: انتشارات خرسندی.            
-عالی­زارنجی، رضا (1395)، شورای امنیت سازمان ملل متحد، و نحوه اقدام آن در برابر کشورهای جهان، نشریه مطالعات علوم سیاسی، مجله فقه و حقوق، شماره دوم.
-ممتاز، جمشید (1376)، ایران و حقوق بین­الملل، تهران: نشر دادگستری.
-Ghoniem, Amira (2003), United Nations Peackeeping Operations: Improvement for Mission Succes, Ethics of Development in A Global Environment, E297b.
-Koskenniemi. Martti (1995). "The Police in the Temple, Order, Justice, and the UN" A Dialectical View.EJIL, Vol.6.No.1.
-Malanczuk, Peter (1984), Akehurst , A Modern Introduction to International Law. London: Routledge.
-Mclaughlin Eugene, John Muncie (2001). The Sage dictionary of criminology, London. Sage Publications.
-Oliver, Georg, F (2002), The Other Side of Peackeeping: The Yearbook of International Peace Operations, Vole 8.
-Robert, Adam (1994), The Crisis in Peackeeping, Institute forsv Arsstudier, ISSN 0333-3981.
-Rudolf. Berhartd (1982). Encyclopedia of Public International Law, Use of force, War and Neutrality Peae Treaties (vol 3), Amsterdam Published under the Auspices of the Max Planck institute, North Holand Publishing company.
-United Nations (2008), United Nations Operations: Principles and Guidelines, New York: Department of Peacekeeping Operations, Department of Field Support.
-Wizntizer, Louis (1980). U.N Finds Iran-Iraq Clash a ticklish issue, 25 Sep.