گفتمان ناسیونالیستی ایل قشقایی از مشروطه تا انقلاب اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 (نویسنده پیگیر مقاله) گروه علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شیراز، ایران، دانشجوی دکتری علوم سیاسی

2 گروه علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شیراز، ایران، استادیار علوم سیاسی (نویسنده مسئول)

3 گروه علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شیراز، ایران، دانشیارعلوم سیاسی

چکیده

این مقاله به بررسی سیر تحول گفتمان ناسیونالیستی در ایل قشقایی پرداخته است. اهمیت موضوع از آن روست که در فضای  پان ترکیستی که امروزه از جانب برخی کشورهای منطقه تبلیغ می شود، ایل قشقایی به عنوان بزرگ‌ترین اتحادیه ایلی ترک زبان جنوب کشور در معرض این فضاسازی قرار دارد. به منظور تشخیص زمینه‌های آسیب پذیری ایل قشقایی در این زمینه، ضروری است که پیشینه تاریخی ناسیونالیسم ایرانی در این ایل مورد مطالعه قرار گیرد. پژوهش به این پرسش پرداخت که سیرتحول گفتمان ناسیونالیستی در ایل قشقایی از مشروطه تا انقلاب اسلامی چگونه بوده است. این فرضیه به آزمون گذاشته شد که در بازه زمانی تحت بررسی، شاکله اصلی گفتمان ناسیونالیسم در این ایل هم چنان حفظ و در برخی موارد تقویت گردیده، هر چند عناصری از واگرایی نیز درفرهنگ ‌آن‌ها باقی مانده است. رویکرد مقاله جامعه شناسی سیاسی و روش گردآوری اطلاعات، بررسی متون تاریخی و مصاحبه با مطلعین قشقایی و مدل پژوهش نظریه گفتمانی اوموت اوزکریملی محقق ترک است. نتایج نشان داد که گفتمان ناسیونالیسم در ایل قشقایی دارای ریشه‌های عمیق و تاریخی است و نگرانی چندانی نسبت به آسیب پذیری آن در سطح کلان وجود ندارد. هرچند برخی نقاط آسیب پذیر قابل مشاهده است.

کلیدواژه‌ها


الف: فارسی
آشوری، داریوش (1373)، دانشنامه سیاسی، ویرایش دوم، تهران: مروارید.
ابرلینگ، پیر (1383)، کوچ نشینان قشقایی فارس، مترجم فرهاد طیبی پور، تهران: نشر و پژوهش شیرازه.
اشرف نظری، علی و میلاد یزدان پناه (1398)، «ساخت سیاسی- اجتماعی ایل قشقایی و بازنمایی سازو کارهای مشروعیت بخش قدرت؛ مطالعه موردی ایل قشقایی» ، فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، سال دوازدهم، ش،2(پیاپی46)، تابستان. صص:212-185.
اوزکریملی، اوموت (1383)، نظریه‌های ناسیو نالیسم، ترجمه محمد علی قاسمی، تهران: موسسه مطالعات ملی.
ایرجی، ناصر (1380)، ایل قشقایی در جنگ جهانی اول، چاپ دوم، تهران: موسسه نشر و پژوهش شیرازه.
ایوانف، میخاییل سرگی یویچ (1385)، عشایر جنوب (عشایر فارس) قشقایی- خمسه-کهگیلویه- ممسنی، مترجمان کیوان پهلوان و معصومه داد، تهران: آرون.
بشیریه، حسین (1372)، انقلاب و بسیج سیاسی، تهران: دانشگاه تهران.
بهمن بیگی، محمد (1374)، اگر قره قاج نبود، تهران: باغ آینه.
بهمن بیگی، محمد (1388)، عرف و عادت در عشایر فارس/ طلای شهامت، شیراز: نوید.
بیات، کاوه (1390)، نبرد سمیرم انگلیسی ها، ‌ایل قشقایی و جنگ دوم جهانی، چاپ دوم، تهران: خجسته .
بیگدلی، محمدرضا (1383)، « ملت گرایی (ناسیونالیسم) و عناصر تشکیل دهنده ی آن»، ماهنامه حافظ، ش، 8 . صص:70-69.
پرهام، سیروس (1362)، ایلات وعشایر مجموعه مقالات- ایل قشقایی کی و از کجا به فارس آمده است؟، تهران: آگاه.
حشمت زاده، محمدباقرو سید محمد وهاب نازاریان و سولماز حیدری دلفارد  (1393)، «ناسیونالیسم از منظر شهروندی در عصر پهلوی اول با تأکید بر قومیت ها»، جستارهای سیاسی معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال پنجم، شماره اول، صص:69-93.
درداری ( فولادی)، نوروز (1388)، تاریخ اجتماعی و سیاسی ایل بزرگ قشقایی، شیراز: قشقایی. 
سایت مرکز آمار ایران،  www.amar.org.ir ، 24/1/1401    
سعیدی سیرجانی، علی اکبر (1362)، وقایع اتفاقیه، (چاپ دوم)، تهران: نوین.
شهبازی، عبدالله (1386)، ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، جلد دوم، چاپ بیست و چهارم، تهران: اطلاعات.
صلاحی، ملک یحیی (1381)، اندیشه‌های سیاسی غرب در قرن بیستم، تهران: قومس.
صولت قشقایی، محمد ناصر (1366)، سال‌های بحران- خاطرات روزانه محمد ناصرصولت قشقایی از فروردین 1329 تا آذر 1332، تهران: رسا.
فکوهی، ناصر (1397)، «سمینارناسیونالیسم ایرانی» ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، قابل دسترسی درwww.ihcs.ac.ir، کدخبر17892. 6/2/1401.
فیروزان، ت (1362)، ایلات وعشایر مجموعه مقالات- در باره ترکیب و سازمان ایلات و عشایر ایران، تهران: آگاه.
قشقایی، ملک منصور خان (1398)، خاطرات ملک منصورخان قشقایی- به کوشش کاوه بیات و منصور نصیری طیبی، چاپ چهارم، تهران: نشر نانک.
کاتم، ریچارد (1385)، ناسیونالیسم در ایران، مترجم احمد تدین، چاپ چهارم، تهران: کویر.
کیانی، منوچهر (1385، تاریخ مبارزات مردم ایل قشقایی از صفویه تا پهلوی، چاپ دوم، شیراز: کیان نشر.
لاجوردی، حبیب (1982)، تاریخ شفاهی ایران، مصاحبه با ناصرخان صولت قشقایی. جلد چهاردهم، دانشگاه هاروارد.
مصاحبه با منصور نصیری طیبی،  شیراز، دی 1400.
میرزایی دره شوری، غلامرضا (1381)، ‌ایل قشقایی و مبارزات مردم جنوب، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
نصیری طیبی، منصور (1383)، «‌ایل قشقایی و جنگ جهانی دوم رقلبت‌های انگلیس و آلمان در جنوب ایران»، فصلنامه تاریخ روابط خارجی، بهار، شماره 18، صص:156-125.
نقیب زاده، احمد (1379)، دولت رضا شاه و نظام ایلی (تأثیر دولت قدرت گرای رضا شاه بر نفوذ قبایل و عشایر)، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
ب: لاتین
 
Beck, Lois (1986). The Qashqa’i  of Iran. New Haven. Conn: Yale University Press.
Bodon, Theresa C. (2016). The Politics of Literacy and the Qashqa’i Nomads of Iran. The Journal of Multidisciplinary Graduate Research, Vol., 2, Issue 1, Article 2, pp. 15-31.p:22.
Finlayson, Alan.(1998). Ideology, discourse and nationalism,  Journal of Political Ideologies , 3(1), 99-118 The Queen's University of Belfast, Belfast, BT7 1NN, UK .
Garrod, Oliver M.B.E., M.B., B.S. (1946). The Qashqa’i tribe of Fars, Journal of The Royal Central Asian Society, 33:3-4, 293-306, DOI: 10.1080/03068374608731226.