فراز و فرود فازسیاسی سازمان مجاهدین خلق در مشهد(1357-1360)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه تاریخ دانشگاه اصفهان

2 گروه تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

با پیروزی انقلاب اسلامی منحصربه ­فردترین دوره تاریخ ایران به­خصوص در قلمرو آزادی ­های سیاسی و اجتماعی آغاز شد. سازمان ­مجاهدین ­خلق یکی از گروه­ هایی بود که از این فرصت بهره برد و به سرعت به بزرگ­ترین سازمان سیاسی چپ ­گرا در کشور بدل شد. بهره ­گیری از ظرفیت­ های تمام مناطق کشور یکی از این موارد بود. مشهد به دلیل ویژگی ­های خاص خود یکی از این کانون ­ها و مهم‌ترین بازوی شهرستانی سازمان بود که به دلیل تمرکزگرایی شدید سازمان، در وابستگی کامل به مرکزیت قرار داشت. اقدامات آنان در جذب، چارت تشکیلاتی و فعالیت­ ها به طور عمده در چارچوب الگوهای طراحی شده کادر مرکزی و برای دست­یابی به هدف سازمان بود. هر چند، مخالفان نیز از مولفه­ های اثرگذار در رفتار مجاهدین ­خلق مشهد بودند که روند انجام و نتایج اقدامات آنان را دچار تغییراتی اساسی می­کردند. این مقاله می­ کوشد با روش تاریخی و با تکیه بر اسناد و مطبوعات به بررسی فراز و فرود فازسیاسی شاخه­ مشهد طی سال­ های 1357تا1360 را مورد بررسی قرار دهد.

کلیدواژه‌ها


اسناد:
سازمان­ اسناد ­و­ کتابخانه ­ملی ­جمهوری ­اسلامی ­ایران(ساکما): پرونده شماره: 6638/ 43.
سازمان­ کتابخانه ­ها، موزه­ ها ­و ­اسناد ­آستان ­قدس ­رضوی(ساکماق): 28792، 28783، 28799، 136635، 150982،100703، 136777، 128685، 151047،100669، 100791، 150990، 150989، 151046، 100873،100668، 151043، 151044، 100824، 137433، 150991، 100821، 150985، 100576، 150979، 100749، 151030، 100725، 150977، 133677، 128614، 128235، 151078،135802، 700717،100726، 100785، 150969.
مرکز­اسناد­انقلاب­ اسلامی(مراسان): 10037،2151، 873 ،9505،9414، 12230، 10472،10230،12056، 10797، 10796، 10368، 10389، 10339، 11129، 10013، 11471، 11488، 12993،2980،9750، 34402.
مرکز­بررسی­ اسناد ­تاریخی(1376)، انقلاب ­اسلامی به روایت اسناد ساواک،تهران، مرکز­بررسی­ اسناد تاریخی،ج 15.
کتب:
ایمان­پور،عباس و زیبا اکبری(1387)،انقلاب­ اسلامی ­ایران چالشی بر نظریه­ های انقلاب، تهران،مراسان.
-فرزاده،  طاهره (1372)، قدرت و دیگر هیچ، تهران،اطلاعات.
بهروز، مازیار(1380)، شورشیان آرمانخواه(ناکامی چپ در ایران)، ترجمه مهدی ­پرتوی، تهران،ققنوس.
جلالی ­عزیزیان،حسن(1382)، زندگی­نامه سیاسی شهید هاشمی­ نژاد، تهران،مراسان.
دادستانی ­انقلاب ­اسلامی ­تهران(1363)، کارنامه سیاه، تهران، دادستانی ­انقلاب ­اسلامی ­تهران،ج3و5.
راستگو،علی­ اکبر(1384)، مجاهدین در آیینه تاریخ، تهران،مراسان.
سپاه­ پاسداران­ انقلاب ­اسلامی(1389)، سپاه در گذر انقلاب، تهران، اداره روابط­عمومی و انتشارات سپاه پاسداران­انقلاب­اسلامی،ج7.
شاکری،رمضانعلی(1362)، انقلاب ­اسلامی مردم مشهد از آغاز تا استقرار جمهوری­ اسلامی، مشهد، پارت گرافیک.
شاهی،عزت ­الله(1385)، خاطرات عزت­شاهی، به کوشش محسن­ کاظمی، تهران، سوره­مهر.
عبدالله ­زاده، اصغر(13778)، تحزب و توسعه سیاسی در ایران، تهران،همشهری.
عیوضی، محمدرحیم(1385)، مشارکت سیاسی در جمهوری­اسلامی­ایران، تهران،مراسان.
قائمی ­امیری، علی(1361)، جوان و لغزش ­های سیاسی،تهران، ولی­عصر.
کریمی،احمدرضا(1384)، شرح تاریخچه سازمان­ مجاهدین­ خلق ­ایران و مواضع آن، تهران، مراسان.
کوشکی، محمدصادق(1387)، تبار ترور، تهران،مراسان.
مخدومی،رحیم( 1393)، حزب دیالمه، تهران،فاتحان.
موسسه­ مطالعات­ و­ پژوهش‌های­ سیاسی(1389)، سازمان ­مجاهدین­ خلق پیدایی تا فرجام (گزیده سه­جلدی)، تهران، موسسه­ مطالعات ­و ­پژوهش‌های­سیاسی.
موسسه­ مطالعات ­و­پژوهش‌های ­سیاسی(1384) سازمان­ مجاهدین خلق پیدایی تا فرجام، تهران، موسسه ­مطالعات ­و ­پژوهش‌های­ سیاسی، ج1.
نادری،محمود(1390)، چریک­های­ فدای­ خلق، تهران، موسسه ­مطالعات ­و پژوهش‌های سیاسی.
پیایندها:
روزنامه خراسان: شماره­ های متعدد
خبرنامه خراسان:ش3.
شاهسوندی،سعید(1388)، ریشه ­یابی پیدایش و تحولات بعدی سازمان ­مجاهدین ­خلق، ماهنامه چشم انداز ایران،ش55، صص54-46.
قنبری،قاسم(1391)، تحلیلی بر چرایی ورود منافقین به فاز مبارزه­ مسلحانه، ماهنامه راه­نما، شماره7،صص38-42.
مجاهد،ش11،46،68.
نسل­ انقلاب:شماره3.
چشمه­نور، جواد، فعال سیاسی پیش از انقلاب ­اسلامی، بخش تاریخ ­شفاهی ­آستان ­قدس:1387.
قنبری، قاسم، فعال سیاسی پیش و پس از انقلاب­ اسلامی، منزل، 27/4/1395.