شکنندگی همکاری در فضای هژمونیک و نگاه به شرق در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه علوم سیاسی دانشگاه پیام نور

چکیده

این مقاله به بررسی رویکرد نگاه به شرق در سیاست خارجی جمهوری اسلامی پرداخته و شکنندگی این همکاری را در چارچوب نوواقع گرایی بررسی می‌کند. سئوالی که مطرح می‌شود این است که رویکرد نگاه به شرق چه جایگاهی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی دارد و آیا این همکاری با کشورهای شرق، به گونه‌ای است که منافع همه طرف‌ها را برآورده کند؟ استدلال این است که طرفداران سیاست نگاه به شرق معتقدند گرایش ایران به سمت شرق و اتحاد با کشورهای قدرتمند آسیایی می‌تواند منافع ملی ایران را تأمین و مسئله فقدان متحد استراتژیک را برای ایران حل نماید. در این خصوص اغلب به روسیه و چین اشاره می‌شود. چنین گرایشی با این مفروضه نو واقع‎گرایی منطبق است که وقتی ساختار نظام بین‎الملل به سمت هژمونی پیش می‌رود، دولت‎هایی که در معرض سیاست‎های امنیت سازی هژمون قرار دارند به هم نزدیک می‌شوند. اما همزمان نئورئالیست‎ها بدبینی خود را به همکاری در فضای آنارشیک نشان می‎دهند. آنها بر این باورند که همکاری جز در سطوح اقتصادی- اجتماعی و سطوح پائین سیاسی امکان‎پذیر نیست و به سطح بقاء نمی‎رسد. به علاوه در فضای آنارشیک نظام بین‎الملل، دولت‎ها نگران منافع مطلق همکاری هستند. بر این اساس چین، هند و روسیه نمی‌توانند یک کشور هسته‎ای با بلندپروازی‌های منطقه‎ای را در کنار خود تحمل کنند.

کلیدواژه‌ها


-دیوسالار، مجید. نگاه به شرق در روابط خارجی ایران. هفته نامه پگاه حوزه، شماره 237،1387.
-سقفی عامری، ناصر(1387). در جستجوی افق‌های جدید در سیاست خارجی ایران: سیاست نگاه به شرق.معاونت پژوهش‌های سیات خارجی،شماره5.
عسگری، محمود(1387)، موازنه نرم در برابر قدرت برتر یکجانبه گرا، فصلنامه راهبرد دفاعی، دوره 6، شماره 19،53-31.
قهرمان پور، رحمان(1387)،چالش‌های پیش روی سیاست‌های آمریکا در خاورمیانه، فصلنامه راهبرد دفاعی، دوره 6، شماره 19،97-79.
-لینک لیتر، اندرو (1386)، نظریه انتقادی و مکتب برسازی. ترجمه علیرضا طیب (تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی.
-مشیرزاده، حمیرا(1388)، تحول در نظریه‌های روابط بین الملل، تهران: سمت.
نوائی، فرهاد(1387)، تداوم پوتینیسم در سیاست خارجی روسیه، همشهری دیپلماتیک، شماره 25.
-واعظی، محمود،(1385) "سازمان همکاری شانگهای و ایران؛ نگاه دراز مدت"، همشهری دیپلماتیک، شماره 3،
روزنامه همشهری،12 مهر، 1384
 
Ahrari, M. Ehsan. "Iran, china, and Russia: The Emerging Anti-Us Nexus?" Security Dialogue, vol, 32 no 4,December 2001.
"Iran Blames China for UN Sanctions' Vote," Daiji world, June 10, 2010.
Benderesky, Yevgeny. "Russia’s future foreign policy: pragmatism in motion", March 5,2005.http//:www.Eurasianet.org/departments/insight/articles/5045shtml y.
CIA, Attachment A Un classified Report to Congress On Acquisition ob Technology Relating to Weapons of Mass Destruction: January- June 2003. at http://www.Cia.gov/cia/reports/721_report/Jan2003.htm=17
CIA, Attachment a Unclassified Report to Congress on the Ac quisition of Technology, January – June2003.
Cohen, Ariel. Lisa Curtis, and Owen Graham, the Proposed Iran–Pakistan–India Gas Pipeline: An Unacceptable Risk to Regional Security, The Heritage Foundation, NO 2143.30 November, 2010.
-Dempsey, Judy. Hint of Iran sanctions tugs at trade ties overall. International herald Tribune, January 22, 2006.
EIA, "International Oil Reserves", updated September 8, 2010.
Government of India Planning Commission, Integrated Energy Policy: Report of the Expert Committee, August 2006, p. xiii, at http://planningcommission.nic.in/reports/genrep/rep_intengy.pdf (December 28, 2007).
Grieco, Joseph. “Anarchy and the Limits of Cooperation,” Journal of Politics, 1988, 50: 487.
Gupta, Sonika.(2008) Chinese Strategies for Resolution of the Taiwan and South China Sea Disputes, International Studies, Vol,pp, 42:48.
"IAEA Divided On Iran Nuke Issue," China Daily, September 20, 2005.
Kassianova, Alla. Russian Weapons Sales to Iran, New York: Ponars Policy Memo, No. 427, 2006.
Khadduri, Walid. China Custom Statistics quoted: "China's Oil Consumption Increased despite Price Hikes," Al-Hayat, July 29, 2008.
Blas, Javier, Dombey,Daniel and Carola Hoyos, “Chinese Begin Petrol Supplies to Iran,” Financial Times, September 22, 2009 http://www.ft.com/cms/s/0/b858ace8-a7a4-11de-b0ee-00144feabdc0.html?nclick_check=1 (September 23, 2009
Mackinnon, Alan.(2006) Why the US is targeting Russia and Iran? New York: Sco Campaign for Nuclear Disarmament.
Mearsheimer, John J. (1994/95). “The False Promise of International Institutions,” International Security 19: 11-12.
Thies, Cameron G.(2004) Are Two Theories Bether Than One? A Constructivist model of Neorealist-Neoliberalist Debate, International Political Science Review; 25:159.
U.S. Department of Energy, Energy Information Administration, “India,” Country Analysis Brief, January 2007, at http://www.eia.doe.gov/emeu/cabs/India/Full.html (May 1, 2008).
Waltz, Kenneth N. Theory of International Politics.) New York: McGraw Hill, 1979).
Wu, Lei.(2006) "China Middle East Energy Cooperation: the Strategic importance of Institutionalization", Middle East Economic Survey, Volume XLIX, No.3.
-Xinhua, Inter View With Iranian Ambassador to China Fereydun Verdinezhad,06/14/2005.
Zissis, Carin. “India’s Energy Crunch,” Council on Foreign Relations Backgrounder, updated October 23, 2007, at http://www.cfr.org/publication/12200/indias_energy_crunch.html (March 9, 2008).
Waltz, Kenneth N . (1979). Theory of International Politics. (New York: McGraw Hill),