تغییرات نگرشی نسل سوم انقلاب در زمینه اعتماد سیاسی در دهه 1380

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق (ع)

2 گروه ‌سیاستگذاری ‌فرهنگی ‌پژوهشکده‌ مطالعات‌ فرهنگی‌واجتماعی

چکیده

اعتماد سیاسی ازجمله مسائل مهم در مطالعات سیاسی به ویژه در حوزه مشارکت سیاسی است. سنجش این مقوله به ویژه در نگرش جوانان می­تواند به شناخت میزان موفقیت نظام‌های سیاسی و استمرار حاکمیت کمک شایان توجهی بکند. برای سنجش میزان اعتماد سیاسی از دید نسل سوم انقلاب، بر آن شدیم تا با استفاده از داده‌های موجود تغییرات نگرشی این گروه جمعیتی را بررسی کنیم. در این تحقیق تلاش کردیم، با استفاده از پیمایش‌های ملی انجام شده در دهه 1380 و با استخراج گویه‌هایی که می‌توانستند در سنجش میزان اعتماد سیاسی مورد بهره‌برداری قرار گیرند و سپس با همسان‌سازی سنجه‌ها، روند تغییرات نگرشی نسل سوم انقلاب را در طول دهه 1380 مشخص کنیم. به این منظور، با مطالعه پژوهش‌های انجام شده با تقسیم مفهوم اعتماد سیاسی به دو مقوله «اعتماد به نهادهای سیاسی و روند تصمیم گیری در نظام سیاسی» و «اعتماد به کنشگران سیاسی» گویه‌هایی که معرف هر کدام از این مقوله‌ها بودند در هر یک از بازه‌های زمانی استخراج شدند و در نهایت روند تغییرات نگرشی در زمینه اعتماد سیاسی در دهه 1380 ترسیم شد. در این تحقیق از تحلیل ثانویه داده‌های به دست آمده از پیمایش‌های ملی استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد گرچه سطح کلی اعتماد سیاسی در طول دهه 1380 در میان نسل سوم انقلاب مناسب و در حد قابل قبولی بوده، با برخی تغییرات و نوسان‌ها در آن دوره زمانی مواجه بوده است. در عین حال برخی عواملی که بیشترین سهم را در کاهش شاخص کلی اعتماد سیاسی داشته‌ و نیاز به ترمیم و اصلاح دارند در این پژوهش معرفی شده‌اند. 

کلیدواژه‌ها


اوفه،کلاوس (1384). سرمایه اجتماعی: چگونه می‌توان به شهروندان اعتماد داشت؟ ترجمه کیان تاجبخش تهران: انتشارات شیرازه .
تاج مزینانی، علی اکبر (1385). ارزش‌ها، نگرش‌ها و رفتار سیاسی جوانان. تهران: سازمان ملی جوانان، معاونت مطالعات و تحقیقات، چاپ اول.
-اهدی، شمس الدین و محمد خانباشی(1390). "از اعتماد عمومی تا اعتماد سیاسی(پژوهشی پیرامون رابطه اعتماد عمومی و اعتماد سیاسی در ایران)،" پژوهش‌های مدیریت در ایران، دوره 15، شماره 4، زمستان.
سازمان ملی جوانان (1380). نگرش جوانان نسبت به مسئولان کشور . تهران: معاونت فرهنگی و پژوهشی اداره کل امور نظرسنجی جوانان.
سازمان ملی جوانان (1380). وضعیت و نگرش جوانان ایران (گزارش نهایی نتایج پژوهش طرح مشاور ملی با جوانان). تهران: دفتر مطالعات و تحقیقات.
سازمان ملی جوانان (1382). نتایج پژوهش در وضعیت و نگرش و مسایل جوانان 14 تا 29 سال، جلد اول.
سازمان ملی جوانان (1386). پیمایش ملی ارزش‌ها و نگرش‌های جوانان. تهران: معاونت مطالعات وتحقیقات.
سردارنیا، خلیل، حسین قدرتی، و علیرضا اسلام (1388). "تأثیر حکمرانی خوب، سرمایه اجتماعی بر اعتماد سیاسی: مطالعه موردی شهرهای مشهد و سبزوار،" پژوهشنامه علوم سیاسی، سال پنجم، شماره اول.
سید امامی،کاووس و رضا منتظری مقدم (1391). "نقش فرهنگ اعتماد و عملکرد نهادهای سیاسی در ایجاد اعتماد: بررسی پیمایش دانشجویان دانشگاه‌های تهران،" پژوهشنامه علوم سیاسی، سال هفتم، شماره چهارم.
طالبی، ابوتراب، سیامک حیدری، و سیاوش فاطمی نیا (1387). "عوامل موثر در اعتماد سیاسی: پیمایشی میان دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف،" پژوهشنامه علوم سیاسی، سال سوم، شماره چهارم، پاییز.
کریستنسن، تام، پیر اگرید (1384). "رضایتمندی از حکومت : سنجش میزان و عوامل آن،" ترجمه مهدی رهبر، فصلنامه راهبرد مرکز تحقیقات استراتژیک، شماره 35، بها ر 1384.
گیدنز،آنتونی (1384). پیامدهای مدرنیت. ترجمه محسن ثلاثی، تهران: نشر مرکز.
مرکز افکار سنجی دانشجویان ایران (ایسپا) (1385). پیمایش ملی فرهنگ سیاسی مردم ایران:موج اول.
مرکز ملی مطالعات و سنجش افکار عمومی (1389). وضعیت عمومی جامعه و عملکرد نهادهای حکومتی (نتایج نظر سنجی عمومی از شهروندان 30 مرکز استان).
ملکمیان، لینا، مهدی اجاقی ازبری، بهرنگ صدیقی(1390). بررسی تأثیر اعتماد سیاسی بر مشارکت سیاسی (بررسی موردی دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن 88-89)، فصلنامه پژوهش اجتماعی،سال چهارم، شماره 11، تابستان.
موسوی، میر طاهر (1386). سنجش سرمایه اجتماعی جوانان در ایران (گزارش نهایی)، تهران: سازمان ملی جوانان، معاونت مطالعات و برنامه ریزی
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ( 1381). یافته‌های پیمایش در 28 استان : ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان، ویرایش اول. تهران:دفتر طرح‌های ملی .
یوسفی،علی(1379). بررسی تطبیقی مشروعیت سیاسی دولت جمهوری اسلامی ایران در سه شهر تهران، مشهد و یزد (پایان نامه دکتری جامعه شناسی). تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
Levi, M (2001). "Trust, Sociology of," In Neil J. Smelser and Paul B. Baltes (eds.), International Encyclopedia of the Social and Behavioral Sciences, Volume 22. Elsevier Science Ltd. UK.
Hetherington M. J. (1998). "The Political Relevance of Political Trust," The American Political Science Review, Vol. 92, No. 4. (Dec), pp. 791-808.
www.uvm.edu/~dguber/POLS234/articles/hetherington3.pdf
Fokuyama F. (1995). Trust: The Social Virtues and the Creation of Prosperity. New York: The FreePress.